Działalność Antoniego Baraniaka SDB na forum Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji (1951–1977)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2020.003Słowa kluczowe
Antoni Baraniak, Episkopat Polski, Konferencja Episkopatu Polski, Komisja Główna/Rada Główna Episkopatu Polski, Komisja Soborowa/Komisja do Spraw Realizacji Uchwał Soboru Watykańskiego II, Komisja Wydawnictw KatolickichAbstrakt
Antoni Baraniak SDB odegrał znaczącą rolę w pracach Konferencji Episkopatu Polski oraz jej komisji specjalistycznych. Formalnie od 1951 r. był członkiem Konferencji Episkopatu Polski, w praktyce jednak w posiedzeniach planarnych uczestniczył od 1957 r., gdy został mianowany arcybiskupem metropolitą poznańskim. Równocześnie wszedł w skład Komisji Głównej/Rady Głównej Episkopatu Polski. Jego aktywność obejmowała kilka obszarów działań: nauczanie pasterskie; kształtowanie stosunków z władzami PRL; wkład w posoborową reformę statusu prawnego KEP; kontakty ze Stolicą, konferencjami episkopatów oraz udział w gremiach watykańskich. Ważnym odcinkiem zaangażowania na forum Konferencji Episkopatu Polski był udział w pracach komisji specjalistycznych. Od 1959 r. aż do śmierci w 1977 r. Antoni Baraniak SDB przewodniczył Komisji Soborowej/Komisji do Spraw Realizacji Uchwał Soboru Watykańskiego II. Moderowana przez niego działalność tego gremium obejmowała: 1) animowanie ogólnopolskich programów duszpasterskich zawierających elementy przygotowania pastoralnego do Soboru Watykańskiego II (m.in. „Czuwań Soborowych”); 2) koordynację i porządkowanie przygotowań do poszczególnych sesji soborowych, w szczególności redakcji schematów soborowych; 3) ogólne nadzorowanie prac studyjnych nad dokumentami soborowymi, w tym wydania ich edycji polskiej oraz komentarzy; 4) starania o tworzenie literatury popularyzującej i przybliżającej dorobek Soboru, a także powstawanie różnorodnych pomocy duszpasterskich; 5) wyznaczanie głównych kierunków odnowy posoborowej, ich dostosowanie do możliwości i potrzeb duszpasterskich Kościoła katolickiego w Polsce oraz koordynowanie współdziałania w tym wymiarze poszczególnych komisji episkopatu; 6) formułowanie postulatów związanych z wdrażaniem reform posoborowych w Kościele Powszechnym, w tym odnoszących się do problematyki poruszanej na Synodach Biskupów. Ponadto – w latach 1959-1965 – zasiadał w Komisji Wydawnictw Katolickich, co miało bezpośredni związek z przygotowaniami do Millenium Chrztu Polski oraz pracami Soboru Watykańskiego II.Bibliografia
Baraniak A., Przedmowa, w: Nauka Soboru Watykańskiego II (w zarysie), Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1975, s. 7.
Bejze B., Kronika Soboru Watykańskiego II, Tygodnik Katolicki „Niedziela”, Częstochowa 2000.
Białecki K., Łatka R., Reczek R., Wojcieszyk E., Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, Wydawnictwo IPN, Poznań-Warszawa 2017.
Białkowski M., Dwa posoborowe projekty reorganizacji struktur kościelnych w Polsce z drugiej połowy lat sześćdziesiątych XX wieku, „Zapiski Historyczne”, vol. LXXXII, 2017, z. 3, s. 127–146.
Białkowski M., Działalność Karola Wojtyły na forum Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji (1958–1978), „Przegląd Zachodni” 3:2018, s. 197–232.
Białkowski M., Nieznany posoborowy projekt terytorialnej reorganizacji diecezji polskich z 1967 roku, „Studia Pelplińskie” 2017, r. 51, s. 41–94.
Białkowski M., Od bulli «Episcoporum Poloniae coetus» do wyboru Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Druga faza recepcji Soboru Watykańskiego II w Polsce (1972–1978) – wybrane zagadnienia, w: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 3: 1972–1978, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin-Warszawa 2018, s. 87–132.
Białkowski M., Odnowa posoborowa w Kościele katolickim w Polsce w latach 1972–1978. Zarys wybranych problemów, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce”, t. 129:2018, s. 387–446.
Białkowski M., Odnowa posoborowa w Kościele katolickim w Polsce w latach 1978–1989. Zarys wybranych problemów, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce”, t. 130:2018, s. 263–323.
Białkowski M., Od Vaticanum II do bulli «Episcoporum Poloniae coetus». Pierwsza faza recepcji Soboru Watykańskiego II w Polsce (1966–1972) – wybrane zagadnienia, w: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 2: 1956–1972, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Wydawnictwo IPN, Szczecin–Warszawa 2017, s. 67–100.
Białkowski M., Od wyboru kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową do rozkładu systemu komunistycznego. Dojrzała faza recepcji Soboru Watykańskiego II w Polsce (1978–1989), w: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 4: 1978–1989, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Wydaw- nictwo IPN, Szczecin-Warszawa 2019, s. 111–163.
Białkowski M., Początki odnowy posoborowej w Kościele katolickim w Polsce (do 1972 roku). Zarys wybranych problemów, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce”, t. 128:2017, s. 229–272.
Białkowski M., Polscy ojcowie Soboru Watykańskiego II. Wstęp do badań nad episkopatem Kościoła katolickiego w PRL w latach sześćdziesiątych XX wieku, „Nasza Przeszłość”, t. 132: 2019, s. 269–315.
Białkowski M., Polscy ojcowie Soboru Watykańskiego II. Wstęp do badań nad episkopatem Kościoła katolickiego w PRL w latach sześćdziesiątych XX wieku, „Studia Pelplińskie”, 2019, r. 53, s. 33–73.
Białkowski M., Recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce w 1972–1978. Pomiędzy bullą «Episcoporum Poloniae coetus» a wyborem Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową, „Studia Pelplińskie” 2018, r. 52, s. 29–80.
Białkowski M., Rzecznik Kościoła katolickiego na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Działalność Bolesława Kominka na forum Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji (1956–1974), „Przegląd Zachodni”, nr 3, 2019, s. 89–128.
Białkowski M., Wokół Soboru Watykańskiego II. Studia i szkice, Dom Wydawniczy MARGRAFSEN, Toruń 2016.
Białkowski M., Udział Bolesława Kominka w pracach Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji specjalistycznych (1956–1974), „Studia Salvatoriana Polonica”, t. 13, 2019, s. 155–204.
Białkowski M., Udział Karola Wojtyły w pracach Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji specjalistycznych (1958–1978), „Studia Pastoralne” 2019, nr 15, s. 13–57.
Białkowski M., Udział Karola Wojtyły w pracach Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji specjalistycznych (1958–1978), „Studia Salvatoriana Polonica”, t. 12, 2018, s. 275–321.
Białkowski M., Udział Michała Klepacza w pracach Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji specjalistycznych (1947–1967), [w druku].
Białkowski M., Udział Stefana Wyszyńskiego w pracach Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji specjalistycznych w okresie posługi prymasowskiej (1948– 1981), [w druku].
Czaczkowska E. K., Kardynał Stefan Wyszyński. Biografia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.
Czaczkowska E. K., Marzec ́68 w dokumentach Episkopatu Polski, w: Stefan Wyszyński wobec oporu społecznego i opozycji 1945–1981, Wydawnictwo IPN, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2018, s. 143–156.
Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Wydawnictwo Znak, Kraków 2003.
Dyduch J. M., Kształt prawny Konferencji Episkopatu Polski, „Prawo Kanoniczne” 2013, nr 2 (56), s. 3–15.
De Ville A. A., Orientalium Ecclesiarum, w: The Reception of Vatican II, ed. M. L. Lamb, M. Levering, New York-Oxford University Press 2017.
Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 1:1944–1955, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn 1999.
Jędraszewski M., Działania aparatu bezpieczeństwa skierowane przeciwko arcybiskupowi Antoniemu Baraniakowi, w: Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1956–1970, red. K. Białecki, Wydawnictwo IPN, Poznań 2009, s. 27–53.
Kawa S., Stefan Wyszyński – kompetencje dotyczące wiernych obrządku greckokatolickiego w Polsce, „Kościół i Prawo” 6/19 (2017), s. 133–142.
Kosiński S., Arcybiskup Antoni Baraniak metropolita poznański (1904–1977), w: „Chrześcijanie”, t. 7, red. B. Bejze, Warszawa 1982, s. 231–290.
Krukowski J., Uprawnienia nadzwyczajne Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski, wobec zagrożeń Kościoła ze strony reżimu komunistycznego, „Studia Prymasowskie” 5 (2011), s. 29–42.
Lipiński P., Cyrankiewicz. Wieczny premier, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.
Macko W. R., Sekretariat Prymasa Polski. 25 lat posługi prymasowskiej Józefa Kardynała Glempa, Thaurus, Warszawa 2006.
Mikołajczuk K., Uprawnienia Kardynała Stefana Wyszyńskiego wobec Kościoła Greckokatolickiego w archiwaliach Prymasa i Konferencji Episkopatu Polski, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „GAUDIUM”, Lublin 2014.
Napierała S., Arcybiskup Antoni Baraniak jako pasterz diecezji, „Ecclesia. Studia z dziejów Wielkopolski”, t. 2, 2006, s. 351–358.
Nauka Soboru Watykańskiego II (w zarysie), Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1975.
Nawrot E., Baraniak Antoni (1904–1977), w: Leksykon duchowieństwa repre- sjonowanego w PRL w latach 1945–1989. Pomordowani – więzieni – wygnani, t. 1, praca zbiorowa pod redakcją naukową J. Myszora, „Verbinum”, Warszawa 2002, s. 7–8.
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa 1992.
Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1–2, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009.
Pietrzykowski J., Salezjański rodowód księdza Antoniego Baraniaka, w: Z więzienia na stolicę arcybiskupią. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, red. Z. Zieliński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, s. 11–30.
Przybysz M., Saran M., Pasterz cierpliwego dialogu. Biskup Michał Klepacz w polskiej delegacji na Sobór Watykański II, w: Studia Soborowe, t. 2, cz. 2: Historia i recepcja Vaticanum II, GroupMedia, Toruń 2015, s. 161–191.
Przykucki M., Arcybiskup Antoni Baraniak. Bohater Kościoła i Ojczyzny, Zeszyty Spotkań KIK-owskich w Hamburgu 4, Poznań 2003.
Przykucki M., Arcybiskup Antoni Baraniak obrońca Kościoła. Wspomnienie, „Ecclesia. Studia z dziejów Wielkopolski”, t. 2, 2006, s. 359–366.
Rutkowski P., Polscy biskupi jako ojcowie Soboru Watykańskiego II, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2014.
Smagacz A., Czuwania soborowe formą duchowej obecności Kościoła Polskiego na Soborze Watykańskim II, „Resovia Sacra” 21(2014), s. 387–411.
Stefaniuk J., Czas więzienia (1953–1956), w: Z więzienia na stolicę arcybiskupią. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, red. Z. Zieliński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, s. 65–89.
Stępień M., Pozycja prawna Konferencji Episkopatu Polski. Studium prawno-historyczne, Wydawnictwo Spes, Łomża 2014.
Śledzianowski J., Ksiądz Czesław Kaczmarek biskup kielecki 1895–1963, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 2008.
Śmigiel K., Prymasostwo polskie. Instytucja, prymasi, dokumenty, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2018.
Wąsowicz J., Arcybiskup Antoni Baraniak SDB. Wspomnienie w 50. rocznicę objęcia rządów w metropolii poznańskiej, „Kronika Wielkopolski”, t. 1, 2008, s. 15–34.
Wąsowicz J., Troska salezjanów o bpa Antoniego Baraniaka SDB w okresie jego internowania w Marszałkach (29 grudnia 1955 r. – 1 kwietnia 1956 r.), „Seminare”, 1, 2014, s. 157–169.
Wąsowicz J., Udział metropolity poznańskiego arcybiskupa Antoniego Baraniaka SDB w obradach Soboru Watykańskiego II, w: Studia Soborowe, t. 1: Historia i nauczanie Vaticanum II, red. M. Białkowski, Oficyna Wydawnicza Finna, Toruń 2013; s. 209–234.
Wojcieszyk E., Najtrudniejszy przeciwnik. O Arcybiskupie Antonim Baraniaku (1904–1977), „Kronika Miasta Poznania”, (1)2016, s. 188–198.
W służbie Kościoła poznańskiego. Księga pamiątkowa na 70-lecie urodzin arcybiskupa metropolity dr. Antoniego Baraniaka, red. L. Bielarzewski, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1974.
Zamiatała D., Kierownik Sekretariatu Prymasa, w: Z więzienia na stolicę arcybiskupią. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, red. Z. Zieliński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, s. 47–63.
Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944–2007, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009.
Zieliński Z., Polityczne i kościelne ramy życia i działalności arcybiskupa Antoniego Baraniaka, „Ecclesia. Studia z dziejów Wielkopolski”, t. 2, 2006, s. 343–350.
Z więzienia na stolicę arcybiskupią. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977,
red. Z. Zieliński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003.
Żbikowska L., Księża niezłomni. Wierny towarzysz w cierpieniu – Ksiądz
arcybiskup Antoni Baraniak, „Nasz Dziennik” 15 IV 2007.
-lecie Konferencji Episkopatu Polski. Księga Jubileuszowa, red. A. Miziński, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 2019.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Studia Pelplińskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 366
Liczba cytowań: 0
