„Spisek umarłych krewnych”. Nieznane materiały do obrazu życia religijnego i rodzinnego Tatarów na Litwie w XIX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2019.5.08Słowa kluczowe
Tatarzy polsko-litewscy, islam, meczety, cmentarze, Litwa, WilnoAbstrakt
Artykuł omawia zespół notatek rodzinnych powstałych w kręgu tatarskiej rodziny Baranowskich na Litwie, dotyczących wydarzeń rodzinno-religijnych z lat 1857–1867 oraz praktyki odczytywania w intencji zmarłych krewnych 36. sury Koranu Ja.Sin. Dokumenty te stanowią uzupełnienie obrazu religijności Tatarów w zakresie, którego nie rejestruje rękopiśmiennictwo, pozwalają ustalić niektóre fakty dotyczące budowy i funkcjonowania meczetu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim przynoszą nieznane informacje o trzech pokoleniach rodziny Baranowskich i członkach kilku innych rodzin, ważnych dla historii Tatarów na Litwie.Bibliografia
Bairašauskaitė T., Nieznany Maciej Tuhan-Baranowski, „Rocznik Tatarów Polskich” 4, 1997.
Bairašauskaitė T., Rodzina tatarska w świetle ksiąg metrykalnych (XIX wiek), „Biuletyn Historii Pogranicza” 2006, nr 7, s. 27–40.
Drozd A., Corpus Inscriptionum Tartarorum Poloniae et Lithuaniae, t. 1: Studzianka, Warszawa 2016.
Drozd A., Nowe odkrycia na tatarskich cmentarzach w Studziance i Lebiedziewie, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 8, Białystok 2019 (w druku).
Drozd A., W sprawie autorstwa „Koranu Buczackiego”, w: Z Mekki do Poznania. Materiały z 5. Ogólnopolskiej Konferencji Arabistycznej. Poznań, 9–10 czerwca 1997, red. H. Jankowski, Poznań 1998, s. 69–83.
Drozd A., Dziekan M.M., Majda T., Katalog zabytków tatarskich, t. 2: Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Warszawa 1999.
Drozd A., Dziekan M.M., Majda T., Katalog zabytków tatarskich, t. 3: Piśmiennictwo i muhiry Tatarów polsko-litewskich, Warszawa 2000.
Dumin S., Herbarz rodzin tatarskich Wielkiego Księstwa Litewskiego, Gdańsk 2006.
Dumin S., Jakubauskas A., Sitdykow G., Tatarskie biografie. Tatarzy polsko-litewscy w historii i kulturze, Białystok 2012.
Dziadulewicz S., Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929.
Jankowski H., Polish-Lithuanian-Belarusian Tatars Documents, „Materialia Turcica” 24, 2003, s. 113–144.
Konopacki A., Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XIX w., Warszawa 2010.
Kruman A., O muślimach litewskich. Z notat i przekładów litewskiego Tatara Macieja Tuhana-Baranowskiego, Warszawa 1896.
Kryciński S., Uratowany mizar, „Spotkania z Zabytkami” 1988, nr 6, s. 59.
Kryczyński S., Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej, „Rocznik Tatarski” 3, 1938.
Kurzowa Z., Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków 1993.
Machynia M., Rakutis V., Srzednicki C., Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy, t. 1: Oficerowie wojska koronnego, cz. 4: Formacje Targowicy. Szkolnictwo wojskowe. Varia. Uzupełnienia, Kraków 2003.
Moniuszko A., Changes in the Legal Culture of Lithuanian Tatars from the Sixteenth to the Eighteenth Century, w: Crossing Legal Cultures, red. L. Beck Varela, P. Gutierrez Vega, A. Spinoza, München 2009, s. 187–202.
Moniuszko A., Na pograniczu kultur prawnych. Kilka uwag o kulturze prawnej Tatarów w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, w: Pogranicza w historii prawa i myśli politycznoprawnej, red. D. Szpoper, P. Dąbrowski, Gdańsk–Olsztyn 2017, s. 477–486.
Murza Najmański L. [Kryczyński L.], Przyczynek w sprawie stosunku Tatarów litewskich do powstania 1863 roku, „Rocznik Tatarski” 1, 1932, s. 262–276.
Połujański A., Wędrówki po guberni augustowskiej w celu naukowym odbyte, Warszawa 1859.
Talko-Hryncewicz J., Muślimowie czyli tak zwani Tatarzy litewscy, Kraków 1924.
Testament Dawida murzy najmańskiego Kryczyńskiego chorążego tatarskiego powiatu oszmiańskiego, rotmistrza JKMci, wyd. L. Kryczyński, „Rocznik Tatarski” 2, 1935, s. 446–448.
Zakrzewski A.B., Niektóre aspekty położenia kulturalnego Tatarów litewskich w XVI–XVIII wieku, w: Wilno – Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur, t. 2, red. E. Feliksiak, Białystok 1992, s. 107–128.
Zakrzewski A.B., O asymilacji Tatarów w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w., w: Tryumfy i porażki. Studia z dziejów kultury polskiej XVI–XVIII w., red. M. Bogucka, Warszawa 1989, s. 76–96.
Zakrzewski A.B., Osadnictwo tatarskie w Wielkim Księstwie Litewskim – aspekty wyznaniowe, „Acta Baltico-Slavica” 20, 1989, s. 137–153.
Zasztowt L., Kresy 1832–1864. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1997.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 552
Liczba cytowań: 0
