Tumult wileński 1755 roku i jego reperkusje
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2016.2.05Słowa kluczowe
trybunał, Litwa, Rzeczpospolita, Rosja, kanclerz, hetman, rywalizacja stronnictw, tribunal, Lithuania, Commonwealth, Russia, chancellor, factions’ rivalryAbstrakt
Pod koniec sierpnia 1755 r. w czasie sesji trybunału w Wilnie doszło do krwawych zajść. Był to element zaostrzającej się wówczas walki stronnictw na Litwie. Obie strony konfliktu – obozy wokół Radziwiłłów i Czartoryskich – oskarżały się wzajemnie o bezprawie i wysłały odpowiednie „diariusze” na dwór królewski do Drezna, a Michał Czartoryski poprosił Rosję o pomoc przed reasumpcją trybunału litewskiego w 1756 r.
At the end of August 1755 at the tribunal in Wilno (Vilna, Vilnius) there was a bloody incident. It was a symptom of intensifying rivalry between the factions in Lithuania. Both sides – the camps around the Radziwiłł and the Czartoryski families – accused each other of lawlessness and sent the relevant ‘diaries’ to the royal court in Dresden, and Michał Czartoryski asked Russia for help before the resumption of the Lithuanian tribunal in 1756.
Bibliografia
Źródła drukowane
Matuszewicz M., Diariusz życia mego, wyd. B. Królikowski, koment. Z. Zielińska, Warszawa 1986.
Opracowania
Buchwald-Pelcowa P., Cenzura w dawnej Polsce. Między prasą drukarską a stosem, Warszawa 1997.
Czeppe M., Kamaryla Pana z Dukli. Kształtowanie się obozu politycznego Jerzego Augusta Mniszcha 1750–1763, Warszawa 1998.
Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697–1794). Spis, oprac. A. Rachuba, P.P. Romaniuk, współpr. A. Macuk, J. Aniszczanko, Warszawa 2004.
Katalog Rękopisów Biblioteki Polskiej w Paryżu, t. 1, oprac. Cz. Chowaniec, Kraków 1939.
Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, cz. 1: 1755–1758, Kraków–Warszawa 1909.
Kriegseisen W., [rec.:] M. Czeppe, Kamaryla Pana z Dukli…, „Kwartalnik Historyczny” 1999, t. 106, nr 3, s. 103–104.
Szwaciński T., Finał sejmu 1754 r. w relacjach rosyjskich i brytyjskich, „Biblioteka Epoki Nowożytnej” 2016, t. 4, s. 163–195.
Szwaciński T., Protekcja rosyjska udzielana przedstawicielom szlachty litewskiej u progu wojny siedmioletniej. Postawienie problemu, „Kwartalnik Historyczny” 2011, t. 118, nr 1, s. 47–83.
Szwaciński T., Rosja a Piotr i Jan Sapiehowie w dobie kryzysu ostrogskiego (1754–1758), „Kwartalnik Historyczny” 2012, t. 119, nr 1, s. 31–65.
Szwaciński T., Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., „Kwartalnik Historyczny” 2006, t. 113, nr 1, s. 19–56.
Szwaciński T., Władysław Konopczyński o szpiegu pruskim Lambercie. Pytania o orientację zagraniczną Jerzego Augusta Mniszcha, w: Władysław Konopczyński jako badacz dziejów XVIII wieku, red. Z. Zielińska, W. Kriegseisen, Warszawa 2014, s. 93–106.
Zielińska Z., Pociej Ludwik, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław 1983, s. 47–49. Мацук А., Барацьба магнацкіх груповак у ВКЛ (1717–1763 гг.), Мінск 2010.
Мацук А., Унутрыпалітычная сітуацыя ў Вялікім Княстве Літоўскім у сярэдзіне XVIII ст. у сувязі з падзелам Астрожскай ардынацыі, „ARCHE-Пачатак” 2011, nr 6 (105), s. 115–141.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 510
Liczba cytowań: 0
