Berlińska kolekcja numizmatyczna Radziwiłłów – (nie)znany rosyjski ślad, który nie istniał?
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2023.9.12Słowa kluczowe
Wilhelm Radziwiłł (1797–1870), Berliński Münzkabinett Radziwiłłów, Nieśwież, utracone kolekcjeAbstrakt
Artykuł omawia historię kolekcji numizmatycznej berlińskiej linii Radziwiłłów i jej ewentualnych losów: powstania, dziejów i tajemnicy zniknięcia. Przedstawiono także tajemniczą historię zbioru monet rosyjskich „z kolekcji księcia Radziwiłła”, który od lat 90. XX w. krąży na rosyjskim rynku numizmatycznym – autor rozważa, czy jest on powiązany z berlińską kolekcją numizmatyczną Radziwiłłów.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Львівська національна наукова бібліотека України ім. В. Стефаника, Львів (LNNB) Dział Rękopisów, f. 5, Rękopisy Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, dział 1, rkps 4475/III., Ryszard, Antoni. Album numizmatyczne polskie. Lit. M–R, t. 2, [cz. 1].
Opracowania
Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, cz. 1: Wielkie Księstwo Litewskie, Inflanty, Kurlandia, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie, Wrocław 1992.
Catalogue des diverses monnaies et medailles exposées á l’euchére par la masse de l’héritage du feu prince Michel Radziwiłł Palatin de Vilna, Varsovie 1834.
Catalogue des monnaies et des médailles de Pologne que renferme le Cabinet Monétaire de son altesse le Prince Guillaume Radziwill, tłum. z niem. G. Nobiling, Berlin 1848.
Filipow K., Skarbiec Radziwiłłów z Nieświeża – źródło do dziejów numizmatyki i falerystyki Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 2, Białystok 2010, s. 453–459.
Jaworski P., Rekonstrukcja procesu dezintegracji i zapomnienia wielkiej kolekcji monet i medali Michała Hieronima Radziwiłła, ostatniego wojewody wileńskiego, w: Utracone kolekcje numizmatyczne. Materiały z konferencji naukowej, Warszawa 6–7 grudnia 2018, Warszawa 2019, s. 277–304.
Strzałkowski J., Zbiory polskich monet i medali, Łódź 1991.
Trachsel C.F., Catalogue des monnaies et médailles polonaises composant Le Cabinet Numismatique de son altesse le Prince Guillaume Radziwill, Berlin 1869.
Быль А.Д., Организация несвижской монетно-медальной коллекции Радзивиллов, w: Восемнадцатая всероссийская нумизматическая конференция: тезисы докладов и сообщений (Москва–Коломна, 20–25 апреля 2015 г.), Москва 2015, s. 270–272 / Byl’ A.D., Organizat͡sii͡a nesvizhskoĭ monetno-medal’noĭ kollekt͡sii Radzivillov, w: Vosemnadt͡siatai͡a vserossiĭskai͡a numizmaticheskai͡a konferent͡sii͡a: tezisy dokladov i soobshcheniĭ (Moskva–Kolomna, 20–25 apreli͡a 2015 g.), Moskva 2015, s. 270–272.
Быль Г.Д., Берлінская нумізматычная калекцыя Радзівілаў, „Банкаўскі веснік” 2(619), 2015, s. 17–20 / Byl’ H.D., Berlinskai͡a numizmatychnai͡a kalektsyi͡a Radzivilaŭ, „Bankaŭski vesnik” 2(619), 2015, s. 17–20.
Быль Г.Д., Перадача нясвіжскай манетна-медальнай калекцыі Харкаўскаму ўніверсітэту (з архіўных дакументаў), „Банкаўскі веснік” 2(691), 2021, s. 69–72 / Byl’ H.D., Peradacha ni͡asvizhskaj manetna-medalnaĭ kalektsyi Charkaŭskamu ŭniversitetu (z archiŭnych dakumientaŭ), „Bankaŭski vesnik” 2(691), 2021, s. 69–72.
В Несвиже будут искать сокровища Радзивиллов. БЕЛТА / V Nesvizhe budut iskat’ sokrovishcha Radzivillov. BELTA, 7 X 2014, https://www.belta.by/culture/view/v-nesvizhe-budut-iskat-sokrovischa-radzivillov-55668-2014 (dostęp: 20 I 2023).
Войтович М., Нумизматическая коллекция рода Радзивиллов, „Банкаўскі веснік” 7(552), 2012, s. 25–27 / Voytovich M., Numizmaticheskai͡a kollektsii͡a roda Radzivillov, „Bankaŭski vesnik” 7(552), 2012, s. 25–27.
Высоцкая Н., Документы о ценностях Несвижского замка в Эрмитаже, w: Выяўленне, сумеснае выкарыстанне і вяртанне архіўных, бібліятэчных і музейных каштоўнасцей, якія захоўваюцца ў замежных краінах, t. 6, Мінск 1999, s. 180– 226 / Vysot͡skai͡a N., Dokumenty o t͡sennosti͡akh Nesvizhskogo zamka v Èrmitazhe, w: Vyi͡aŭleńnie, sumiesnaje vykarystannie i viartannie arkhiŭnykh, biblijatechnykh i muzieĭnykh kaštoŭnastsieĭ, i͡akii͡a zakhoŭvai͡utstsa ŭ zamiez͡hnych krainakh, t. 6, Minsk 1999, s. 180– 226.
Дар музею-заповеднику. Национальный историко-культурный музей-заповедник Несвиж / Dar muzeû-zapovedniku. Natsional’nyĭ istoriko-kul’turnyĭ muzeĭ-zapovednik Nesvizh, 8 VI 2022, http://niasvizh.by/news/dar_muzeyu_zapovedniku/?fbclid=IwAR16VhHmR4tWb-TjNDIf 6oLzJj1gg-4UYD5M7UH9W3k1VVwxFQsv2iwk3Do (dostęp: 5 II 2023).
Каралёнак У.У., Сініла А.М., Радзівілаўскія скарбы, вернутыя з Эрмітажа у Нясвіж у 1905 годзе. Спробы візуалізацыі, „Беларускі гістарычны часопіс” 7, 2020, s. 20–27 / Karali͡onak U.U., Sinila A.M., Radzivilaŭskii͡a skarby, viernutyi͡a z Ermitaz͡ha u Niasviz͡h u 1905 hodze. Sproby vizualizatsyi, „Belaruski histarychny chasopis” 7, 2020 s. 20–27.
Куклик Б., Филипов К., Сокровищница Радзивиллов из Несвижа, „Банкаўскі веснік” 7(480), 2010, s. 40–42 / Kuklik B., Filipov K., Sokrovishchnitsa Radzivillov iz Nesviz͡ha, „Bankaŭski viesnik” 7(480), 2010, s. 40–42.
Маракоў Д.У., Радзівіл Леан Уладзіслаў, w: Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік, t. 3, cz. 2, Мінск 2005, s. 209 / Marakoŭ L.U., Radzivil Lean Uladzislaŭ, w: Represavanyi͡a litaratary, navukoŭtsy, rabotniki asviety, hramadskii͡a i kulturnyi͡a dziei͡achy Bielarusi. Entsyklapedychny daviednik, t. 3. cz. 2, Minsk 2005, s. 209.
Мельников И., НКВД против Радзивилов. В сентябре 1939 г. был арестован последний владелец Несвижского замка из рода Радзивилов, „Будзьма Беларусамі!” 5 I 2017 / Mel’nikov I., NKVD protiv Radzivilov. V senti͡abre 1939 g. byl arestovan poslednyĭ vladelets Nesvizhskogo zamka iz roda Radzivilov, „Budz’ma Belarusami!” 5 I 2017, https://budzma.org/news/nkvd-protiv-radzivilov.html (dostęp: 6 III 2023).
Мзареулов В., Гриднев Вячеслав Васильевич. История отечественных спецслужб и правоохранительных органов / Mzareulov V., Gridnev Vi͡acheslav Vasil’evich. Istorii͡a otechestvennykh spetssluzhb i pravookhranitel’nykh organov, https://shieldandsword.mozohin.ru/personnel/ gridnev_v_v.htm (dostęp: 16 II 2023).
Монеты из коллекции князя Радзивилла. Нумизматическая фирма Русское Наследие / Monety iz kollektsii kni͡azi͡a Radzivilla. Numizmaticheskai͡a firma Russkoe Nasledie, 3 XII 2021, https:// rncoins.ru/news/monetyi-iz-kollekczii-knyazya-radzivilla.html (dostęp: 5 II 2023).
Петров В.И., Каталог русских монет удельных князей, царских и императорских с 980 по 1899 год с разъяснением редкости и обозначением стоимости их на русском и французском языках, Москва 1899 / Petrov W.I., Katalog russkikh monet udel’nykh kni͡azeĭ , t͡sarskikh i imperatorskikh s 980 po 1899 god s raz’âsneniem redkosti i oboznacheniem stoimosti ikh na russkom i frant͡suzskom i͡azykakh, Moskva 1899.
По следам археологов. 7 дней / Po sledam arkheologov. 7 dneĭ, 30 X 2014, https://7dney.by/ru/issues?art_id=2793 (dostęp: 16 II 2023).
Рыбчонак С., Лёс Радзівілаўскіх скарбаў: “скарбец трох каралёў”, „Герольд Litherland” 21, 2019, s. 35–52 / Rybchonak S., „Li͡os Radzivilaŭskikh skarbaŭ: “skarbiets trokh karali͡oŭ”, „Hierold Litherland” 21, 2019, s. 35–52.
Рыбчонак С., Рэестр Радзівілаўскай скарбніцы пачатку XVIII ст., w: Silva rerum nova. Штудыі ў гонар 70-годдзя Георгія Я. Галенчанкі, Вільня–Мінск 2009, s. 214–228 / Rybchonak S., Rejestr Radzivilaŭskaĭ skarbnitsy pachatku XVIII st., w: Silva rerum nova. Shtud’yi ŭ honar 70-hoddzi͡a Heorhii͡a I͡a. Halenchanki, Viln’i͡a–Minsk 2009, s. 214–228.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 70
Liczba cytowań: 0
