Rodzina przybrana w rodzie Radziwiłłów. Problemy badawcze (przyczynek do badań nad magnacką rodziną przybraną w XVI–XVIII w.)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2023.9.09Słowa kluczowe
rodzina przybrana, stepfamily, rodzina magnacka, magnateria, RadziwiłłowieAbstrakt
Badania nad rodziną przybraną czy zrekonstruowaną (stepfamily, blended family, patchwork family) są mocno zaawansowane w historiografii zachodnioeuropejskiej. Na gruncie polskiej literatury przedmiotu nie publikowano dotąd wyników systematycznych badań nad tą kwestią. Spojrzenie na problem rodziny przybranej w rodzie Radziwiłłów jest kolejną próbą autorki zaszczepienia tej tematyki na gruncie rodzimej historiografii. W artykule wskazano, którzy z męskich przedstawicieli rodu w okresie XVI–XVIII w. stworzyli rodzinę przybraną (15 przypadków) i jak wiele dzieci Radziwiłłów funkcjonowało w takiej rodzinie lub było z nią związanych. Przedstawiono też katalog problemów wynikających z badania magnackiej rodziny przybranej (m.in. kwestie dziedziczenia, wspólnego lub nie zamieszkiwania dzieci z poprzednich związków itp.) oraz wskazano przykłady: konfliktu w stepfamily i, z drugiej strony, względnie harmonijnego funkcjonowania jej członków.
Bibliografia
Źródła drukowane
Hieronima Floriana Radziwiłła diariusze i pisma różne, oprac. i wstęp M. Brzezina, Warszawa 1998.
Jaśkiewicz M., Polityk chrześcijański albo przestrogi i uwagi chrześcijańsko-polityczne wszelkiemu stanowi służące, Warszawa 1757.
Kanony Kościoła prawosławnego, oprac. i tłum. A. Znosko, Hajnówka 2000.
Radziwiłł A.S., Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3: 1647–1656, tłum. i oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, Warszawa 1980.
Opracowania
Anusik Z., Stroynowski Z., Radziwiłł Dominik Hieronim, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 176–178.
Bajer J., Mariani A., Macocha idealna. Aktywność Anny Luizy z Mycielskich Radziwiłłowej w świetle francuskiej korespondencji dyplomatycznej (1764–1765), „Studia Europea Gnesnensia” 10, 2017, s. 281–311.
Collins S., British Stepfamily Relationships, 1500–1800, „Journal of Family History” 16, 1991, s. 331–344.
Collins S., ‘Reason, Nature and Order’. The Stepfamily in English Renaissance Thought, „Renaissance Studies” 13, 1999, s. 312–324.
Dymnicka-Wołoszyńska H., Radziwiłł Józef Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 238–240.
Dymnicka-Wołoszyńska H., Radziwiłł Marcin Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 290–291.
Erdélyi G., Stepfamily Relationships in Autobiographical Writings from Seventeenth-Century Hungary, w: Stepfamilies in Europe, 1400–1800, red. L. Warner, London–New York 2018, s. 152–161.
Guzowski P., Rodzina szlachecka w Polsce przedrozbiorowej. Studium demograficzne, Białystok 2019.
Jaroszuk J., Radziwiłł Aleksander Ludwik, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 150–155.
Jaroszuk J., Radziwiłł Michał Kazimierz, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 292–299.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Kuklo C., Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1991.
Kulesza-Woroniecka I., Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce, Poznań 2002 (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych).
Laslett P., Parental Deprivation in the Past. A Note on Orphans and Stepparenthood in English History, w: idem, Family Life and Illicit Love in Earlier Generation, Cambridge 1977, s. 160–173.
Liedke M., Magnacka rodzina przybrana. Ramy prawne powstawania i funkcjonowania, w: Jednostka, rodzina i struktury społeczne w perspektywie historycznej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Cezaremu Kukli z okazji 45-lecia pracy naukowej, red. P. Łozowski, R. Poniat, Białystok 2022, s. 329–340.
Liedke M., Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016.
Liedke M., Guzowski P., Magnate and Noble Stepfamilies in the Polish-Lithuanian Commonwealth from the Sixteenth Century to the Eighteenth, w: Remarriage and Stepfamilies in East Central Europe, 1600–1900, red. G. Erdélyi, A.P. Szabó, London 2023, s. 71–104.
Lulewicz H., Radziwiłł Krzysztof zwany Piorunem, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 265–276.
Lulewicz H., Radziwiłł Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 347–349.
Mackiewicz S., Dom Radziwiłłów, Warszawa 1990.
Mycielski M., Radziwiłł Udalryk Krzysztof, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 373–375.
Penkała A., Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.
Perrier S., The Blended Family in Ancien Régime France. A Dynamic Family Form, „The History of the Family” 3, 1998, nr 4, s. 459–471.
Perrier S., Coresidence of Siblings, Half‐Siblings, and Step‐Siblings in Ancien Régime France, „The History of the Family” 5, 2000, s. 299–314.
Phillips R., Stepfamilies from a Historical Perspective, „Marriage and Family Review” 26, 1997, nr 1–2, s. 5–18.
Piasecki E., Ludność parafii bejskiej (woj. kieleckie) w świetle ksiąg metrykalnych XVIII–XX w. Studium demograficzne, Warszawa–Wrocław 1990.
Pietkiewicz K., Radziwiłł Jan Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 191–192.
Pietkiewicz K., Radziwiłł (Radziwiłłowicz) Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 315–316.
Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
Pugacewicz I., Wizerunek dobrej wdowy w opiniach Ojców Kościoła i moralistów, w: Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX w., red. C. Kuklo, Warszawa 2007, s. 247–260.
Rachuba A., Radziwiłł Dominik Mikołaj, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 173–176.
Ragauskienė R., Śmierci nie udało się pokonać. Historia biologiczna książąt Radziwiłłów na Birżach i Dubinkach, tłum. I. Masojć, R. Naruniec, Kraków 2020.
Rostworowski E., Radziwiłłowa z Lubomirskich Maria, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 402–409.
Sajkowski A., Staropolska miłość. Z dawnych listów i pamiętników, Poznań 1981.
Stretton T., Stepmothers at Law in Early Modern England, w: Stepfamilies in Europe, 1400–1800, red. L. Warner, London–New York 2018, s. 91–107.
Szczygielski W., Pepłowski Jan, w: PSB, t. 25, Wrocław 1980, s. 593–594.
Tyrowicz M., Nowakowski Stanisław Kostka, w: PSB, t. 23, Wrocław 1978, s. 291–294.
Velková A., Tureček P., Influence of Parental Death on Child Mortality and the Phenomenon of the Stepfamily in Western Bohemia in 1708–1834, „The History of the Family” 27, 2021, nr 3, s. 434–452 (https://www.researchgate.net/publication/356284506_Influence_of_parental_death_on_ child_mortality_and_the_phenomenon_of_the_stepfamily_in_western_Bohemia_in_1708-1834).
Warner L., Introduction. Stepfamilies in the European Past, w: Stepfamilies in Europe, 1400–1800, red. L. Warner, London–New York 2018, s. 1–9.
Warner L., Remembering the Mother, Presenting the Stepmother. Portraits of the Early Modern Family in Northern Europe, „Early Modern Women” 6, 2011, s. 93–125.
Wasilewski T., Radziwiłł Bogusław, w: PSB, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987, s. 161–172.
Willführ K.P., Gagnon A., Are Stepparents Always Evil? Parental Death, Remarriage, and Child Survival in Demographically Saturated Krummhörn (1720–1859) and Expanding Québec (1670– 1750), „Biodemography and Social Biology” 59, 2013, s. 191–211.
Wilson L., A History of Stepfamilies in Early America, Chapel Hill 2014.
Zabolotnaia L., The History of the Private Life of Maria (Lupu) Radziwiłł Reflected in the Images of the Epoch, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2, Sectio M, 2017, s. 209–221.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 209
Liczba cytowań: 0
