Szlachta powiatu kowieńskiego w sejmikach lokalnych lat 1615 i 1632
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2023.9.05Słowa kluczowe
powiat kowieński, szlachta powiatu kowieńskiego, sejmiki, instrukcje, Wielkie Księstwo LitewskieAbstrakt
Na podstawie instrukcji sejmików kowieńskich z lat 1615 i 1632, w artykule przeanalizowano kwestie rozstrzygane przez szlachtę powiatu kowieńskiego, związane z życiem powiatu i całej Rzeczypospolitej. Szczególną uwagę zwrócono na odzwierciedlenie w pracach sejmików różnych procesów i wydarzeń państwowych. W artykule zamieszczono także listę szlachty, która podpisała instrukcje sejmikowe z 1615 r.
Bibliografia
Unpublished Sources
Archiwum Główne Akt Dawnych (Central Archives of Historical Records in Warsaw; AGAD), Archiwum Radziwiłłów (Archive of Radziwiłł Family; AR), Dz. II (Division 2): ref. nos. 164, 446, 621, 1039, 1040, 1064, 3417.
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie (The Princes Czartoryski Library and Archive in Krakow; BCzart): MS 124, MS 2244.
Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (The Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences; LMAVB), fond 139, no. 1072.
Polska Akademia Nauk Biblioteka Kórnicka (Polish Academy of Sciences – Kórnik Library), MS 289.
Российская национальная библиотека (The National Library of Russia; RNB), Sankt-Peterburg, Pol. F. IV 33.
Published Sources
Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, vol. 1: Okresy bezkrólewi (1572–1576, 1586–1587, 1632, 1648, 1696–1697, 1706–1709, 1733–1735, 1763–1764), ed. H. Lulewicz, Warszawa, 2006; vol. 2: Okresy panowań królów elekcyjnych XVI–XVII wiek, ed. H. Lulewicz, Warszawa, 2009.
Cтатут Вялiкага княства Літоўскага 1588 года. Тэксты. Даведнік. Каментарыi, Мінск, 1989/ Statut Vialikogo kni͡astva Litovskogo 1588 goda. Tėksty. Davednik. Komentaryi, Minsk 1989.
Secondary Literature
Čelkis T., Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės teritorija: sienų samprata ir delimitaciniai procesai XIV–XVI amžiuje, Vilnius, 2014.
Herbst S., Wojna inflancka 1600–1602, Warszawa, 1938.
Jaramičius R., “Kauno pavieto bajorijos elito giminės XVI a. II pusėje – XVII a. I pusėje”, Kauno istorijos metraštis, 19 (2021), pp. 7–28.
Jurgaitis R., Nuo bajoriškosios savivaldos iki parlamentarizmo: Vilniaus seimelio veikla 1717–1795 m., Vilnius, 2016.
Jusupović M., “Funkcjonowanie kowieńskich sejmików gospodarskich po reformach Sejmu Niemego”, Kwartalnik Historyczny, 127 (2020), no. 4, pp. 855–881.
Jusupović M., “Uczestnicy sejmików kowieńskich w czasach Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego – teoria i praktyka”, Rocznik Lituanistyczny, 2 (2016), pp. 127–142.
Jusupović R., “Rodzaje i struktura osiemnastowiecznych akt sejmiku Kowieńskiego jako świadectwo specyfiki akt sejmikowych Litewskich”, in: Ženklai, simboliai, prasmės: Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės tyrimai pagalbinių istorijos mokslų aspektu, ed. R. Čapaitė, G. Zujienė, Vilnius, 2019, pp. 259–271.
Jusupović M., Prowincjonalna elita litewska w XVIII wieku: działalność polityczna rodziny Zabiełłów w latach 1733–1795, Warszawa, 2014.
Kaczorowski W., “Korektura prawa na sejmach okresu bezkrólewia 1632 roku oraz na sejmie koronacyjnym 1633 roku”, Acta Universitatis Wratislaviensis, no. 3270, Prawo, 311 (2010), pp. 161–173.
Kaczorowski W., “Rola Krzysztofa II Radziwiłła na sejmach konwokacyjnym i elekcyjnym w okresie bezkrólewia 1632 r.”, Miscellanea Historico-Archivistica, 3 (1989), pp. 35–50.
Kaczorowski W., Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Opole, 1986.
Kalinowski E., Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI–XVII wieku, Warszawa, 2020.
Kalvinskas, R., “Kauno pavieto seimelio veikla Šiaurės karo metu”, Mūsų praeitis, 5 (1997), pp. 29–39.
Kanecki O., Sądy kapturowe Wielkiego Księstwa Litewskiego (1572–1764), Sopot, 2020.
Kempa T., Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVI wieku, Toruń, 2007.
Kersten A., Warszawa kazimierzowska 1648–1668, Warszawa, 1971.
Kiaupa Z., Kauno istorija, vol. 1: Kauno istorija nuo seniausių laikų iki 1655 metų, Vilnius, 2010.
Konieczna D., Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego w latach 1565–1763, Warszawa, 2013.
Lappo I., 1588 metų Lietuvos Statutas, vol. 1, part 2, Kaunas, 1936.
Łopatecki K., “Konwokacja litewska 1615 roku. Z badań nad procedurą przyjmowania uchwał konwokacyjnych”, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 12 (2019), no. 4, pp. 493–522.
Łopatecki K., “Uchwały izby poselskiej a działalność legislacyjna sejmu – przykład 1615 roku”, Kwartalnik Historyczny, 128 (2021), no. 2, pp. 549–575.
Lulewicz H., “Funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie pierwszych bezkrólewi (1572‒1576)”, in: Z dziejów kultury prawnej: studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, ed. A. Rosner, R. Sobotka, M. Wąsowicz, A. Zakrzewski, Warszawa, 2004.
Lulewicz H., “Jan Ogiński, ok. 1582–1640, kasztelan mścisławski”, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/ biografia/jan-oginski-ur-ok-1582-zm-1640-kasztelan-mscislawski.
Lulewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569–1588, Warszawa, 2002.
Ochmann-Staniszewska S., Sejmy z lat 1615–1616, Wrocław, 1970.
Ochmański J., Historia Litwy, Wrocław, 1982.
Radaman A., “Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565–1632”, in: Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku”, ed. U. Augustyniak, A. Zakrzewski, Warszawa, 2010, pp. 55–103.
Sliesoriūnas G., Lietuvos istorija. VI tomas. Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė XVI a. pabaigoje – XVIII a. pradžioje (1588–1733 metais), Vilnius, 2015.
Šedvydis L., “Kauno pavieto politinė bendruomenė 1544–1650 m.: studijos akademijose bei kolegijose ir jų įtaka tolesnei karjerai”, Kauno istorijos metraštis, 15 (2015), pp. 7–31.
Šmigelskytė-Stukienė R., “1792–1793 m. Kauno pavieto konfederacija”, Kauno istorijos metraštis, 5 (2004), pp. 247–263.
Šmigelskytė-Stukienė R., “Kauno pavieto bajorija valstybės permainų laikotarpiu”, in: Praeities pėdsakais: skiriama profesoriaus daktaro Zigmanto Kiaupos 65-mečiui, ed. E. Rimša, Vilnius, 2007, pp. 293–311.
Tyla A., Lietuva ir Livonija XVI a. pabaigoje – XVII a. pradžioje, Vilnius, 1986.
Tyla A., Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės iždas XVI amžiaus antroji pusė – XVII amžiaus vidurys, Vilnius, 2012.
Vasiliauskas A., “Noble Community and Local politics in Wiłkomierz District During the Reign of Sigismund Vasa (1587–1632)”, Social and Cultural Relations in the Grand Duchy of Lithuania. Microhistories, ed. R. Butterwick, W. Pawlikowska, New York, 2019, pp. 132–147.
Vilimas D., “Iš Kauno pavieto žemės teismo kasdienybės. Pavieto vazniai XVI a. pabaigoje”, Istorijos šaltinių tyrimai, 6 (2018), pp. 227–249.
Vilimas D., “Kauno žemės teismas paskutiniaisiais Stepono Batoro valdymo metais (tematinio tyrimo metmenys)”, Lituanistika, 57 (2011), no. 3 (85), pp. 227–242.
Wasilewski T., “Janusz Radziwiłł h. Trąby (1579–1620)”, in: PSB, vol. 30, Wrocław, 1987, p. 206.
Wimmer J., “Wojsko i skarb Rzeczypospolitej u schyłku XVI i w pierwszej połowie XVII wieku”, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 14 (1968), no. 1, pp. 3–91.
Wisner H., “Litwa po zgonie Zygmunta III. Od zjazdu wileńskiego do konwokacji warszawskiej”, Rocznik Białostocki, 15 (1981), pp. 43–73.
Zakrzewski A.B., Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. Ustrój i funkcjonowanie: sejmik trocki, Warszawa, 2000.
Падалінскі У., “Прадстаўнiцтва i палiтычная пазiцыя Вялiкага княства Лiтоўскага на вальных соймах Рэчы Паспалiтай у апошняй трэцi XVI ст.”, PhD dissertation, Мінск, 2004 / Padalinski U., “Pradstaŭnitstva i palitychnai͡a pazitsyi͡a Vi͡alikaha kni͡astva Litoŭskaha na val’nykh soĭmakh Rechy Paspalitaĭ u aposhni͡aĭ tretsi XVI st.”, PhD dissertation, Minsk, 2004.
Падалінскі У., Прадстаўніцтва Вялікага Княства Літоўскага на Люблінскім сойме 1569 года: удзел у працы першага вальнага сойма Рэчы Паспалітай, Мінск, 2017 / Padalinski U., Pradstaŭnitstva Vi͡alikaha Kni͡astva Litoŭskaha na Li͡ublinskim soĭme 1569 hoda: udzel u pratsy perszaha val’naha soĭma Rechy Paspalitaŭ, Minsk 2017.
Радаман А., “Cістэматызацыя права ВКЛ і пытанне паправы Трэцяга Статута ВКЛ на сойміках Новагародскага ваяводства ў 1587–1632 гг.”, Журнал Белорусского государственного университета. История, 2 (2018), pp. 21–31 / Radaman A., “Sistematyzatsyi͡a prava VKL i pytanne papravy Tretsi͡aha Statuta VKL na soĭmikakh Novaharodskaha vai͡avodstva ŭ 1587– 1632 hh.”, Z͡hurnal Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta. Istorii͡a, 2 (2018), pp. 21–31.
Радаман А., “Інструкцыя сойміка Новагародскага павета паслам на элекцыйны сойм 1587 г.”, Беларускі гістарычны агляд, 10 (2003), no. 1–2 (18–19), pp. 163–175 / Radaman A., “Instruktsyi͡a soĭmika Novaharodskaha paveta paslam na elektsyĭny soĭm 1587 h.”, Belaruski histarychny ahli͡ad, 10 (2003), no. 1–2 (18–19), pp. 163–175.
Радаман А., “Павятовыя соймікі Новагародскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага напярэдадні кракаўскага ардынарнага сойма Рэчы Паспалітай абодвух народаў 1603 г.”, in: Вялікае Княства Літоўскае: палітыка, эканоміка, культура: зборнік навуковых артыкулаў, vol. 2, ed. У.Р. Гусакоў, Мінск, 2017, pp. 221–252 / Radaman A., “Paviatovyi͡a soĭmiki Novaharodskaha vai͡avodstva Vi͡alikaha Kni͡astva Litoŭskaha, Ruskaha i Z͡hamoĭtskaha napi͡aredadni krakaŭskaha ardynarnaha soĭma Reczy Paspalitaĭ abodvukh narodaŭ 1603 h.”, in: Vi͡alikae Kni͡astva Litoŭskae: palityka, ekonomika, kul’tura: zbornik navukovykh artykulaŭ, vol. 2, ed. U.R. Husakoŭ, Minsk, 2017, pp. 221–252.
Сагановіч Г., “Інструкцыя паслам Ашмянскага павета на канвакаццыйны сойм 1632 г.”, Беларускі гістарычны агляд, 14, 2007, z. 1–2, pp. 207–219 / Sahanovich H., “Instrukt͡syi͡a paslam Ashmi͡anskaga paveta na kanvakat͡st͡syĭny soĭm 1632 g.”, Belaruski histarychny ahli͡ad, 14 (2007), no. 1–2, pp. 207–219 (also at: http://www.belhistory.eu/archives/1858).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 132
Liczba cytowań: 0
