O rzekomym chrzcie prawosławnym Jagiełły (polemika z hipotezą Jana Tęgowskiego)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2023.9.02Słowa kluczowe
Jagiełło, chrzest, prawosławie, Litwa, Dymitr DońskiAbstrakt
Autor podjął próbę zweryfikowania opinii historiografii (zwłaszcza ostatniej propozycji Jana Tęgowskiego) na temat domniemanego chrztu prawosławnego Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego. Przeprowadzona analiza źródeł w jednoznaczny sposób wykazała, że przyszły król Polski przystępował do krakowskiego chrztu w 1386 r. jako poganin.
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne
Biblioteka Czartoryskich w Krakowie (BCz), perg. nr 186.
Źródła drukowane
Akta unji Polski z Litwą 1385–1791, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1932.
Die aeltere Hochmeisterchronik, w: Scriptores rerum Prussicarum, t. 3, Leipzig 1866, s. 519–730.
Articuli de incorporatione Mazovie Regno Polonie domino Derslavo Ritfienski, w: Acta Tomiciana, t. 8, Poznań 1860, nr 138, s. 168–170.
Codex diplomaticus Prussicus. Unkundensammlung zur ältern Geschichte Preussens, t. 4, wyd. J. Voigt, Königsberg 1853.
Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1376–1430, wyd. A. Prochaska, Kraków 1882.
Dis ist Witoldes sache wedir Jagaln vnd Skargaln, w: Scriptores rerum Prussicarum, t. 2, Leipzig 1863, s. 712–714.
Ehrlich L., Pisma wybrane Piotra Włodkowica, t. 2, Warszawa 1966.
Franciscani Thorunensis Annales Prussici (941–1410), w: Scriptores rerum Prussicarum, t. 3, Leipzig 1866, s. 13–464.
Hermanni de Wartberge Chronicon Livoniae, wyd. E. Strehlke, w: Scriptores rerum Prussicarum, t. 2, Leipzig 1863, s. 9–116.
Ioannis Dlugossii Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 10, Warszawa 1985.
Ioannis Dlugossii, Articuli de incorporatione Masovie, wyd. W. Kętrzyński, w: Monumenta Poloniae historica, t. 6, Kraków 1893, s. 620–627.
Kronika Janka z Czarnkowa, wyd. J. Szlachtowski, w: Monumenta Poloniae historica, t. 2, Lwów 1872, s. 601–758.
Liv-, Est- und Curländisches Urkundenbuch, t. 3, wyd. F.G. Bunge, Reval 1857.
M. Lucas David’s, Preussische Chronik, t. 7, wyd. E. Hennig, Königsberg 1815.
Materiały do działalności Komisji Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie w latach 1873– 1918. Wybór źródeł, wyd. D. Rederowa, Wrocław 1974.
Niechwiej M.M., O błędach rusińskiego obrządku to jest Elucidarius errorum ritus Ruthenici (1501) czyli Jan z Oświęcimia wobec idei unii kościelnej z prawosławnymi Rusinami, red. W. Walecki, Kraków 2012.
Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecji dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności przez E. Barwińskiego, L. Birkenmajera i J. Łosia, Kraków 1914.
Summarium von Jagel und Wytaut, w: Scriptores rerum Prussicarum, t. 5, Leipzig 1874, s. 223–227.
Wigand von Marburg, Nowa kronika pruska, oprac. S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, wstęp S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, wyd. S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, tłum. S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, współpr. R. Spandowski, koment. K. Kwiatkowski, S. Zonenberg, R. Golba, Toruń 2017.
Бугославский Г., Сокращенная литовская летопись начала XVI в., w: Смоленская старина, t. 1, cz. 2, Смоленск 1911 / Bugoslawskiĭ G., Sokrashchennai͡a litovskai͡a letopis’ nachala XVI v., w: Smolenskai͡a starina, t. 1, cz. 2, Smolensk 1911.
Летопись по Воскресенскому Списку, Санкт Петербург 1856 (Полное Собрание Русских Летописей, t. 7) / Letopis’ po Voskresenskomu Spisku, Sankt Peterburg 1856 (Polnoe Sobranie Russkikh Letopiseĭ, t. 7).
Летописець великых князеи литовъскых, w: Полное собрание русских летописей, t. 35, Moсква 1980, s. 61–67/ Letopiset͡s velikykh kni͡azei litov’skykh, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseĭ, t. 35, Moskva 1980, s. 61–67.
Московский летописный свод конца XV века, w: Полное собрание русских летописей, t. 25, Moсква 2004 / Moskovskiĭ letopisnyĭ svod kont͡sa XV veka, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseĭ, t. 25, Moskva 2004.
Начало государеи Литовскихъ, w: Полное собрание русских летописей, t. 17, С.-Петербургъ 1907, kol. 590–600 / Nachalo gosudarei Litovskikhʺ, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseĭ, t. 17, S.-Peterburg’ 1907, kol. 590–600.
Новгородская IV летопись, w: Полное собрание русских летописей, t. 4, cz. 1, wyd. 3, Moсква 2000 / Novgorodskai͡a IV letopis’, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseĭ, t. 4, cz. 1, wyd. 3, Moskva 2000.
Родословие князей Одинцевичей, w: Полное собрание русских летописей, t. 35, Москва 1980, s. 282–283 / Rodoslovie kni͡azeĭ Odint͡sevicheĭ, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseĭ, t. 35, Moskva 1980, s. 282–283.
Opracowania
Baronas D., Rowell S.C., The Conversion of Lithuania. From Pagan Barbarians to Late Medieval Christians, Vilnius 2015.
Karamzin M., Historya państwa rossyiskiego, t. 5, tłum. G. Buczyński, Warszawa 1825.
Narbutt T., Pomniejsze pisma historyczne szczególnie do historyi Litwy odnoszące się (z dziesięciu rycinami), Wilno 1856.
Nikodem J., Patirg (Patryk?) Kiejstutowic czy Patryk Narymuntowic? Próba identyfikacji księcia władającego Grodnem do 1365 roku, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne” 13, 2001, s. 133–150.
Nikodem J., Pomniejsze pisma historyczne Teodora Narbutta. Słów kilka o metodzie pracy i osobowości historyka, w: Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, red. B. Manyś, M. Zwierzykowski, Poznań 2016, s. 221–241.
Nikodem J., W przededniu chrystianizacji Litwy. O projekcie małżeństwa Jagiełły z córką Dymitra Dońskiego raz jeszcze, „Tabularium Historiae” 2, 2017, s. 101–119.
Stadnicki K., Olgierd i Kiejstut synowie Gedymina, w. xięcia Litwy, Lwów 1870.
Tęgowski J., Kilka słów o rodzinie Lubarta Giedyminowicza, w: Scientia nihil est quam veritatis imago. Studia ofiarowane profesorowi Ryszardowi Szczygłowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. A Sochacka, P. Jusiak, Lublin 2014, s. 588–599.
Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań–Wrocław 1999.
Tęgowski J., Uzupełnienia i poprawki do Pierwszych pokoleń Giedyminowiczów, w: Skryptorium. Prace historyczne ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Nowakowskiemu, red. D. Dąbrowski, D. Karczewski, M.G. Zieliński, Bydgoszcz 2021, s. 365–382.
Tęgowski J., W sprawie genezy unii Polski z Litwą. Projekt małżeństwa Jagiełły z córką Dymitra Dońskiego wielkiego księcia moskiewskiego – próba ustalenia daty, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, seria „Zeszyty Historyczne” 10, 2009, s. 51–64.
Tęgowski J., W sprawie prawosławnego chrztu Jagiełły, w: Origines, fontes et narrationes – pośród kręgów poznania historycznego. Prace ofiarowane Profesorowi Marcelemu Antoniewiczowi w 65. rocznicę urodzin, red. M. Cetwiński, M. Janik, współpr. M. Nita, Częstochowa 2018, s. 887–899.
Wasilewski T., Prawosławne imiona Jagiełły i Witolda, „Analecta Cracoviensia” 19, 1987, s. 105–116.
Węcowski P., Mazowsze w Koronie. Propaganda i legitymizacja władzy Kazimierza Jagiellończyka na Mazowszu, Kraków 2004.
Wolff J., Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895.
Wolff J., Ród Gedymina. Dodatki i poprawki do dzieł hr. K. Stadnickiego: „Synowie Gedymina”, „Olgierd i Kiejstut” i „Bracia Władysława Jagiełły”, Kraków 1886.
Дмитриева Р.П., Сказание о князьях владимирских, Москва–Ленинград 1955 / Dmitrieva R.P., Skazanie o kni͡az’i͡akh vladimirskikh, Moskva–Leningrad 1955.
Смирнов M.П., Ягелло-Яков-Владислав и первое соединение Литвы с Польшею, Одесса 1868 (Записки Императорского Новороссийского Университета, t. 2) / Smirnov M.P., I͡agello-I͡akov-Vladislav i pervoe soedinenie Litvy s Pol’shei͡u, Odessa 1868 (Zapiski Imperatorskogo Novorossiĭskogo Universiteta, t. 2).
Флоря Б.Н., Родословие литовских князей в русской политической мысли XVI в. w: Восточная Европа в древности и средневекове, Moсква 1978 / Flori͡a B.N., Rodoslovie litovskikh kni͡azeĭ v russkoĭ politicheskoĭ mysli XVI v., w: Vostochnai͡a Evropa v drevnosti i srednevekove, Moskva 1978.
Черепнин Л.В., Договорные и духовные грамоты Дмитрия Донского как источник для изучения политической истории великого княжества Московского, „Исторические записки” 24, 1947, s. 225–266 / Cherepnin L.V., Dogovornye i dukhovnye gramoty Dimitrii͡a Donskogo kak istochnik dli͡a izuchenni͡a politicheskoĭ istorii velikogo kni͡azhestva Moskovskogo, „Istoricheskie zapiski” 24, 1947, s. 225–266.
Черепнин Л.В., Русские феодальные архивы XIV–XV веков, cz. 1, Moсква–Ленинград 1948 / Cherepnin L.V., Russkie feodal’nye arkhivy XIV–XV vekov, cz. 1, Moskva–Leningrad 1948.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 9
Liczba cytowań: 0