Władze miasta Łucka w drugiej połowie XVI i XVII wieku: konflikty wewnętrzne spowodowane nadużyciami władzy
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2022.8.03Słowa kluczowe
urzędnicy miejscy, rada miejska, gmina miejska, wójtowie dziedziczni, prawo magdeburskie, nadużycia władzy, konflikty wewnętrzne, Łuck, Wołyń, XVI–XVII w.Abstrakt
Celem artykułu jest naświetlenie konfliktów wewnętrznych w Łucku w końcu XVI oraz w XVII w., które były spowodowane nadużyciami władzy przez wójta dziedzicznego i urzędników miejskich. Spory toczyły się na tle zarządu gospodarką i finansami miasta, przez nierównomierny rozkład ciężarów podatkowych na poszczególne grupy mieszczan. Liczne nieporozumienia związane były z dostępem do władz miejskich i nadużyciami w sądownictwie miejskim. Polityka władz miasta wywoływała opór ludności miejskiej, jednak gmina miejska nie zdążyła wykupić wójtostwa i utworzyć organu trzeciego ordynku.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD), Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 4805.
Центральний державний історичний архів України, м. Київ (CDIAUK), f. 25, op. 1, ks. nr 8, 13, 14, 18, 20, 25, 31, 34, 35, 37, 38, 39, 40, 41, 49, 53, 55, 62, 70, 76, 78, 88, 90, 161, 168, 274, 300, 308, 323, 328, 353, 373, 398, 414, 416, 418, 421, 423, 426, 434; f. 28, op. 1, ks. 12.
Российский государственный архив древних актов, Москва (RGADA), f. 389, op. 1, ks. 563.
Źródła drukowane
Volumina constitutionum, t. 2: 1550–1609, vol. 2: 1587–1609, oprac. S. Grodziski, przedm. W. Uruszczak, Warszawa 2008, nr 23, s. 345–346; t. 3: 1611–1640, vol. 1: 1611–1626, oprac. S. Grodziski, M. Kwiecień, A. Karabowicz, przedm. W. Uruszczak, Warszawa 2010, nr 10, s. 267.
Volumina legum, t. 4: 1641–1668, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860, s. 397, nr 23.
Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною комиссиею для разбора древних актов, учрежденной при Киевском, Подольском и Волынском генерал-губернаторе, cz. 5, t. 1, Киев 1869 / Arkhiv I͡ugo-Zapadnoĭ Rossii, izdavaemyĭ Vremennoi͡u komissiei͡u dli͡a razbora drevnikh aktov, uchrezhdennoĭ pri Kievskom, Podol’skom i Volynskom general-gubernatore, ch. 5, t. 1, Kiev 1869.
Метрыка Вялікага Княства Літоўскага (1522–1552). Кніга запісаў 28, oprac. В. Мянжынскi, У. Свяжынскi, Мінск 2000 / Metryka Vi͡alikaha Kni͡astva Litoŭskaha (1552–1552), Kniha zapisaŭ 28, Da druku padrykhtavali V. Mi͡anzhynski, U. Svi͡azhynski, Minsk 2000.
Opracowania
Biłous N., Służby miejskie na ratuszu w miastach Wołynia w XVI–XVII w., „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 75, 2015, s. 225–238.
Biłous N., Urzędnicy miejscy Łucka w XV–XVII wieku. Spisy, Toruń 2017 (Spisy urzędników miejskich z obszaru dawnej Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza Zachodniego, t. 7: Ziemie Ruskie, z. 3: Łuck).
Bogucka M., Walki społeczne w Gdańsku w XVI wieku, w: Pomorze średniowieczne, red. G. Labuda, Warszawa 1958 (Szkice z Dziejów Pomorza, t. 1), s. 369–448.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
Cieślak E., Walki ustrojowe w Gdańsku i Toruniu oraz niektórych miastach hanzeatyckich w XV w., Gdańsk 1960.
Halecki O., Ostatnie lata Świdrygiełły i sprawa wołyńska za Kazimierza Jagiellończyka, Kraków 1915.
Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów, t. 1, Warszawa 1930.
Lewicki A., Powstanie Świdrygiełły, Kraków 1892.
Pietkiewicz K., Wielkie Księstwo Litewskie pod rządami Aleksandra Jagiellończyka. Studia nad dziejami państwa i społeczeństwa na przełomie XV i XVI wieku, Oświęcim 2014.
Ptaśnik J., Spór między radą a pospólstwem na początku XVI w., „Obrazki z Przeszłości Krakowa” 1–2, 1902–1903, s. 55–66.
Szczygieł R., Konflikty społeczne w Lublinie w pierwszej połowie XVI wieku, Warszawa 1977.
Szczygieł R., Ustrój i władze miejskie Sandomierza, w: Dzieje Sandomierza XVI–XVIII w., t. 2, cz. 1: W okresie świetności, red. F. Kiryk, Warszawa 1993, s. 41–182.
Załęska M., Wójtostwa dziedziczne w miastach Małopolski w późnym średniowieczu, Warszawa 2005.
Білоус Н., Луцьке війтівство в ХV–ХVІІ ст.: характеристика інституту та персоналії урядників, „Український історичний журнал” 2015, nr 4, s. 4–22 / Bilous N., Lut͡s’ke viĭtivstvo v XV–XVII st., kharakterystyka instytutu ta personaliї uri͡adnykiv, „Ukraїns’kyĭ istorichnyĭ z͡hurnal” 2015, nr 4, s. 4–22.
Білоус Н., Луцькі лентвійти XVI–XVII ст.: характеристика уряду та персоналії, „Patrimonium. Студії з ранньомодерної історії Центрально-Східної Європи” 1, 2015, s. 94–113 / Bilous N., Lut͡s’ke lentviĭty XVI–XVII st.: kharakterystyka uri͡adu ta personaliї, „Patrimonium. Studiї z rann’modernoї istoriї T͡sentral’no-Skhidnoї ͡Ievropy” 1, 2015, s. 94–113.
Гуль O., Львів у XVI столітті: місто конфліктів та порозумінь, Львів 2018 / Hul’ O., L’viv u XVI stolitti: misto konfliktiv ta porozumin’, L’viv 2018.
Заяць A., Міське суспільство Волині XVI – першої половини XVIІ ст., Львів 2019 / Zai͡at͡s’ A., Mis’ke suspil’stvo Volyni XVI-pershoї polovyny XVII st., L’viv 2019.
Кулаковський П., Канцелярія Руської (Волинської) метрики 1569–1673 рр. Студії з історії українського регіоналізму в Речі Посполитій, Острог–Львів 2002 / Kulakovskiy P., Kant͡seli͡arii͡a Rus’koї (Volyns’koї) metryky 1569–1673 rr. Studiї z istoriї ukraїns’koho rehionalizmu v Rechi Pospolitiĭ, Ostroh–L’viv 2002.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 380
Liczba cytowań: 0
