Rola towarzystw kulturalno-społecznych w kultywowaniu przeszłości na przykładzie Krakowa i Warszawy – próba porównania
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2020.02Słowa kluczowe
towarzystwa kulturalno-społeczne, Kraków, Warszawa, przełom XIX i XX w., przeszłość, ochrona dziedzictwa kulturowegoAbstrakt
W artykule podjęto próbę porównania działalności trzech wybranych towarzystw krakowskich (Towarzystwo Upiększania Miasta Krakowa i Okolic, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki) i trzech wybranych towarzystw warszawskich (Towarzystwo Miłośników Historii, Polskie Towarzystw Krajoznawcze i Towarzystw Opieki nad Zabytkami Przeszłości) na przełomie XIX i XX w. pod kątem ich stosunku do przeszłości, udziału w jej kultywowaniu i promowaniu w obydwu ośrodkach miejskich.
Bibliografia
Aleksandrowicz A., Różne drogi do wolności. Puławy Czartoryskich na przełomie XVIII i XIX wieku. Literatura i obyczaj, Puławy 2011.
Bieńkowski W., Strażnicy dziejów miasta narodowej pamięci. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w latach 1896–1996, Kraków 1997.
Bochnak A., Jerzy Mycielski w: PSB, t. 22, 1972, s. 332–335.
Bochnak A., Leonard Jan Józef Lepszy, w: IPSB, http://www.ipsb.nina.gov.pl/ index.php/a/leonard-jan-jozef-lepszy (15 XII 2015).
Broński K., Ochrona dziedzictwa kulturowego w polityce galicyjskich władz autonomicznych. Zarys problematyki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2009, nr 803, s. 63–80.
Brzozowski S.M., Stanisław Rybicki, w: IPSB, http://www.ipsb.nina.gov.pl/ index.php/a/stanislaw-rybicki# (10 IX 2015).
Dettloff P., Działalność konserwatorska Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, w: Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości. Wokół Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, red. E. Manikowska, P. Jamski, Warszawa 2010, s. 126–165.
Dybiec J., Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795–1918, Kraków 2004.
Frycz J., Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 1975.
Glendinning M., The Conservation Movement. A History of Architectural Preservation. Antiquity to Modernity, London 2013.
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Gdańsk 2001.
Jędrzejczyk K.J., Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (1906–1950). Zarys dziejów, Włocławek 2006.
Kasperowicz R., Dehio i Riegl, czyli spór o przeszłość i przyszłość zabytków, w: Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, tłum. i wstęp R. Kasperowicz, wyd. przejrz. i popr., Warszawa 2012, s. 9–29.
Klein F., Pałac „Pod Krzysztofory” w Krakowie, Kraków 1914.
Kopczyński B., Przy lampce naftowej. Wspomnienia o dawnej Warszawie, Krakowie, wędrówkach z farbami, spotkanych ludziach 1882–1952, Warszawa 1959.
Kosiewski P., Krawczyk J., Latarnia pamięci. Od muzeum zabytków narodu do katechizmu konserwatora, w: Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku, red. P. Kosiewski, J. Krawczyk, Warszawa 2012, s. 11–68.
Kumaniecki K., Wiadomości statystyczne o Krakowie, w: F. Klein, Kraków, Kraków 1910, s. VI–VII.
Łuskina E., W obronie piękności kraju, Kraków 1910.
Manikowska E., Od miasta do stolicy. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości i Warszawa, w: Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości. Wokół Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, red. E. Manikowska, P. Jamski, Warszawa 2010, s. 252–281.
Manikowska E., Wielka Wojna i zabytki, w: Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości. Wokół Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, red. E. Manikowska, P. Jamski, Warszawa 2010, s. 20–91.
Matyjas R., Patriotyczne aspekty działalności Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w latach 1906–1921, w: Kontynuacja pracy krajoznawczej jako wartość kulturotwórcza, Warszawa 2011 (Studia i Materiały z Dziejów Krajoznawstwa Polskiego, 5), s. 59–76.
Micińska M., Inteligencja na rozdrożach 1864–1914, Warszawa 2008 (Dzieje Inteligencji Polskiej do roku 1918, 3).
Midura F., Społeczna opieka nad zabytkami na ziemiach polskich do 1918 roku, Warszawa 2004.
Mitkowski J., Stanisław Krzyżanowski, w: PSB, t. 15, 1970, s. 619–621.
Pawłowski K., Ochrona walorów zabytkowych miast a geneza polskiej nowoczesnej szkoły urbanistycznej, w: Przeszłość a jutro miasta. Szkice urbanistyczne, red. K. Pawłowski, T. Zarębska, Warszawa 1977, s. 163–195.
Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości. Wokół Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, red. E. Manikowska, P. Jamski, Warszawa 2010.
Purchla J., Matecznik polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej, Kraków 1992.
Riegl A., Nowoczesny kult zabytków. Jego istota i powstanie, w: Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, tłum. i wstęp R. Kasperowicz, wyd. przejrz. i popr., Warszawa 2012, s. 31–89.
Rutkowski H., Początki Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie (1906–1914), „Przegląd Historyczny” 98, 2007, nr 4, s. 513–536.
Skręt R., Ewa Łuskina, w: IPSB, http://www.ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/ewa-luskina (16 XII 2015).
Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2: Towarzystwa naukowe i upowszechniające naukę działające w przeszłości na ziemiach polskich, cz. 1–3, Wrocław–Warszawa 1990–2001.
Sobol L., Zarys głównych kierunków działań Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej z lat 1888–1905, „Wiadomości Konserwatorskie” 24, 2008, s. 95–102.
Sprawozdanie z dziesięcioletniej działalności Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Warszawa 1916, rocz. VIII–X.
Statut Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1900.
Statut Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki, Kraków 1902.
Statut Towarzystwa Upiększania miasta Krakowa, Kraków 1906.
Sznapik A., Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki przed I wojną światową – próba działalności ponadzaborowej, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 51, 2016, nr 2, s. 5–29.
Ustawa Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, w: Warszawskie środowisko historyczne w XX wieku: dziewięćdziesięciolecie Towarzystwa Miłośników Historii, red. M.M. Drozdowski, H. Szwankowska, Warszawa 1997, s. 182–185.
Ustawa Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, Warszawa 1907.
Warszawskie środowisko historyczne w XX wieku: dziewięćdziesięciolecie Towarzystwa Miłośników Historii, red. M.M. Drozdowski, H. Szwankowska, Warszawa 1997.
Wdowiszewski J., Artystyczne zasady budowy miast, „Czasopismo Towarzystwa Technicznego Krakowskiego” 1890, nr 7–11.
Ziejka F., Ocalić dla potomnych narodowe pamiątki… O społecznym ruchu odnowy zabytków w Krakowie w XIX wieku, „Budownictwo. Czasopismo Techniczne” 106, 2009, nr 9, s. 369–380.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 428
Liczba cytowań: 0
