Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Z dziejów skarbowości związków komunalnych. Skarbowość miast Polski w początkach odrodzonej państwowości (1919–1923)
  • Strona domowa
  • /
  • Z dziejów skarbowości związków komunalnych. Skarbowość miast Polski w początkach odrodzonej państwowości (1919–1923)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 78 (2017) /
  4. Artykuły (Articles)

Z dziejów skarbowości związków komunalnych. Skarbowość miast Polski w początkach odrodzonej państwowości (1919–1923)

Autor

  • Elżbieta Adamczyk Kraków

DOI:

https://doi.org/10.12775/RDSG.2017.09

Słowa kluczowe

gminy miejskie, wpływy podatkowe, wydatki, budżety, inflacja, municipalities, tax revenues, expenditures, budgets, inflation

Abstrakt

Artykuł dotyczy kształtowania przez polskie władze państwowe finansów komunalnych w sytuacji funkcjonowania różnorodnych rozwiązań ustrojowych i systemów finansów samorządowych, odziedziczonych po rządach zaborczych. Trudne położenie finansów państwowych, chaos w przepisach regulujących dochody komunalne, ogrom zadań stojący przed samorządami, w szczególności większymi miastami, postawił je w sytuacji wręcz katastrofalnej. Niniejszy tekst stanowi przyczynek do problematyki z zakresu stosunku władz centralnych do samorządu. Pokazuje naturę tych relacji, przejawiającą się w przerzucaniu na samorządy zadań bez zapewnienia odpowiednich środków na ich realizację.

 

On the history of local government finances. Finances of Polish municipalities at the beginning of reborn statehood (1919–1923)

The article deals with the shaping of municipal finances by the Polish government, in the conditions of the existence of mosaics of central and local government finances, inherited from the period of partitions. Difficulties of the state finances, the chaos in the regulations governing communal income, the enormity of tasks facing local governments, in particular of the larger cities, put them in a catastrophic situation. This text contributes to the problem of the relationship between central government and local self-governments. It demonstrates the nature of this relationship, manifesting itself in the delegation of tasks to local governments without providing adequate funds for their implementation.

Biogram autora

Elżbieta Adamczyk - Kraków

Elżbieta Adamczyk – dr hab. nauk ekonomicznych w zakresie ekonomii (specjalność historia gospodarcza). Wieloletni pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Jagiellońskiego (emeritus). Zainteresowania naukowe koncentrują się na problematyce samorządu terytorialnego i wyznacznikach rozwoju miast małopolskich (w szczególności Krakowa) w drugiej połowie XIX w. i w okresie II Rzeczypospolitej.

Elżbieta Adamczyk – Dr Hab., associate professor in economics (she specialises in economic history); retired research and didactic fellow of the Institute of Economics, Finance and Management, Jagiellonian University. Her research interests focus on the subject of local government entities and development determinants for towns and cities of Lesser Poland (especially Cracow) in the second half of the 19th century and in the Second Republic of Poland.

Bibliografia

Źródła opublikowane

Statut gminny dla stoł. król. M. Krakowa, Kraków 1901.

Ustawa z dnia 24 października 1919 r. w przedmiocie zmian niektórych postanowień ustaw gminnych obowiązujących w miastach Galicji jako też rozszerzenia zakresu działania galicyjskich rad miejskich, Dz. U. 1919, nr 88, poz. 479.

Ustawa z dnia 30 stycznia 1920 r. o zniesieniu Sejmu Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, Dz. U. 1919, nr 11, poz. 61.

Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. 1921, nr 44, poz. 267.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1921 r. o zasileniu finansów miejskich i o karach, nakładanych przez gminy miejskie za fałszywe zeznania podatkowe na obszarach b. zaboru rosyjskiego i austriackiego, Dz. U. 1921, nr 2, poz. 6.

Ustawa z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych, Dz. U. 1923, nr 94, poz. 747.

„Zamknięcia Rachunkowe Funduszów Gminy Miasta Krakowa” 1913, 1922, 1923.

Opracowania

Bigo T., Stanowisko związków publicznoprawnych w polskim systemie administracyjnym, „Przegląd Prawa i Administracji” 3, 1928.

Dembiński H., Osobowość publicznoprawna samorządu w świetle metody dogmatycznej i socjologicznej, Wilno 1934.

Grzybowski K., Historia państwa i prawa Polski, t. 4: Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, Warszawa 1982.

Horszowski J., Skarbowość samorządu terytorialnego w Małopolsce, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 119–196.

Konopiński B., System skarbowości komunalnej b. dzielnicy pruskiej, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 67–115.

Kraków w cyfrach 1918–1928, Kraków 1931.

Markowski B., Finanse miast Królestwa Polskiego, Kielce 1919.

Markowski B., Finanse związków komunalnych w b. Królestwie Kongresowym, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 13–44.

Markowski B., Finanse samorządu terytorialnego (1919–1928), odb. z: Bilans gospodarczy Polski odrodzonej, t. 2, Poznań 1929.

Niemski K., Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego i kredyt komunalny w Polsce, Łódź 1946.

Rybarski R., Nauka skarbowości, Warszawa 1935.

Sochacka-Krysiakowa H., Kształtowanie się systemu dochodów podatkowych samorządu terytorialnego w Polsce międzywojennej, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Planowania i Statystyki” 12: Zagadnienia gospodarki komunalnej, 1959.

Strasburger E., Gospodarka naszych wielkich miast. Warszawa, Łódź, Kraków, Lwów, Poznań: na podstawie budżetu na rok 1911 w porównaniu z latami poprzednimi, Kraków 1913.

Strasburger E., Ustrój skarbowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1922.

Strzeszewski J., Organizacja samorządu i ustrój skarbowości komunalnej na Kresach Wschodnich, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 47–63.

Wielgus P., Ustawa o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych w praktycznym zastosowaniu, „Samorząd Miejski” 1924, z. 1–3.

Zawadzki M., Podatki pośrednie, ich system i znaczenie dla finansowej gospodarki miast, „Samorząd Miejski” 1922, z. 2.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2018-01-15

Jak cytować

1.
ADAMCZYK, Elżbieta. Z dziejów skarbowości związków komunalnych. Skarbowość miast Polski w początkach odrodzonej państwowości (1919–1923). Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych [online]. 15 styczeń 2018, T. 78, s. 249–265. [udostępniono 12.11.2025]. DOI 10.12775/RDSG.2017.09.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 78 (2017)

Dział

Artykuły (Articles)

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 468
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

gminy miejskie, wpływy podatkowe, wydatki, budżety, inflacja, municipalities, tax revenues, expenditures, budgets, inflation
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa