Z dziejów skarbowości związków komunalnych. Skarbowość miast Polski w początkach odrodzonej państwowości (1919–1923)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2017.09Słowa kluczowe
gminy miejskie, wpływy podatkowe, wydatki, budżety, inflacja, municipalities, tax revenues, expenditures, budgets, inflationAbstrakt
Artykuł dotyczy kształtowania przez polskie władze państwowe finansów komunalnych w sytuacji funkcjonowania różnorodnych rozwiązań ustrojowych i systemów finansów samorządowych, odziedziczonych po rządach zaborczych. Trudne położenie finansów państwowych, chaos w przepisach regulujących dochody komunalne, ogrom zadań stojący przed samorządami, w szczególności większymi miastami, postawił je w sytuacji wręcz katastrofalnej. Niniejszy tekst stanowi przyczynek do problematyki z zakresu stosunku władz centralnych do samorządu. Pokazuje naturę tych relacji, przejawiającą się w przerzucaniu na samorządy zadań bez zapewnienia odpowiednich środków na ich realizację.
On the history of local government finances. Finances of Polish municipalities at the beginning of reborn statehood (1919–1923)
The article deals with the shaping of municipal finances by the Polish government, in the conditions of the existence of mosaics of central and local government finances, inherited from the period of partitions. Difficulties of the state finances, the chaos in the regulations governing communal income, the enormity of tasks facing local governments, in particular of the larger cities, put them in a catastrophic situation. This text contributes to the problem of the relationship between central government and local self-governments. It demonstrates the nature of this relationship, manifesting itself in the delegation of tasks to local governments without providing adequate funds for their implementation.
Bibliografia
Źródła opublikowane
Statut gminny dla stoł. król. M. Krakowa, Kraków 1901.
Ustawa z dnia 24 października 1919 r. w przedmiocie zmian niektórych postanowień ustaw gminnych obowiązujących w miastach Galicji jako też rozszerzenia zakresu działania galicyjskich rad miejskich, Dz. U. 1919, nr 88, poz. 479.
Ustawa z dnia 30 stycznia 1920 r. o zniesieniu Sejmu Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, Dz. U. 1919, nr 11, poz. 61.
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. 1921, nr 44, poz. 267.
Ustawa z dnia 17 grudnia 1921 r. o zasileniu finansów miejskich i o karach, nakładanych przez gminy miejskie za fałszywe zeznania podatkowe na obszarach b. zaboru rosyjskiego i austriackiego, Dz. U. 1921, nr 2, poz. 6.
Ustawa z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych, Dz. U. 1923, nr 94, poz. 747.
„Zamknięcia Rachunkowe Funduszów Gminy Miasta Krakowa” 1913, 1922, 1923.
Opracowania
Bigo T., Stanowisko związków publicznoprawnych w polskim systemie administracyjnym, „Przegląd Prawa i Administracji” 3, 1928.
Dembiński H., Osobowość publicznoprawna samorządu w świetle metody dogmatycznej i socjologicznej, Wilno 1934.
Grzybowski K., Historia państwa i prawa Polski, t. 4: Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, Warszawa 1982.
Horszowski J., Skarbowość samorządu terytorialnego w Małopolsce, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 119–196.
Konopiński B., System skarbowości komunalnej b. dzielnicy pruskiej, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 67–115.
Kraków w cyfrach 1918–1928, Kraków 1931.
Markowski B., Finanse miast Królestwa Polskiego, Kielce 1919.
Markowski B., Finanse związków komunalnych w b. Królestwie Kongresowym, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 13–44.
Markowski B., Finanse samorządu terytorialnego (1919–1928), odb. z: Bilans gospodarczy Polski odrodzonej, t. 2, Poznań 1929.
Niemski K., Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego i kredyt komunalny w Polsce, Łódź 1946.
Rybarski R., Nauka skarbowości, Warszawa 1935.
Sochacka-Krysiakowa H., Kształtowanie się systemu dochodów podatkowych samorządu terytorialnego w Polsce międzywojennej, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Planowania i Statystyki” 12: Zagadnienia gospodarki komunalnej, 1959.
Strasburger E., Gospodarka naszych wielkich miast. Warszawa, Łódź, Kraków, Lwów, Poznań: na podstawie budżetu na rok 1911 w porównaniu z latami poprzednimi, Kraków 1913.
Strasburger E., Ustrój skarbowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1922.
Strzeszewski J., Organizacja samorządu i ustrój skarbowości komunalnej na Kresach Wschodnich, w: O skarbowości związków komunalnych. Stan obecny i program doraźnej reformy, red. B. Markowski i in., Warszawa 1923, s. 47–63.
Wielgus P., Ustawa o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych w praktycznym zastosowaniu, „Samorząd Miejski” 1924, z. 1–3.
Zawadzki M., Podatki pośrednie, ich system i znaczenie dla finansowej gospodarki miast, „Samorząd Miejski” 1922, z. 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 322
Liczba cytowań: 0