Żydzi w miastach prywatnych. Wybrane aspekty
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2016.SI.15Słowa kluczowe
Żydzi, miasta prywatne, przywileje, sądownictwoAbstrakt
Artykuł zawiera krótkie omówienie dotychczasowej historiografii polskiej i zagranicznej. Omawia zjawiska zachodzące w miastach prywatnych w trzech wyróżnionych przez autora okresach. Uwagę skoncentrowano na niektórych zagadnieniach: statusu prawnego, a zwłaszcza podległości jurysdykcji miejskiej, treści przywilejów wydawanych dla Żydów oraz ich roli w gospodarce miast prywatnych.Bibliografia
Archeografi českij sbornik dokumentov otnosasichsa k istorii Svero-Zapadnoj Rusi, t. 8, Vilna 1870.
Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, t. 2, wyd. 2, Warszawa 1885.
Bardach J., Żydzi w Birżach radziwiłłowskich w XVII–XVIII wieku, PH, t. 81, 1990, s. 199–220.
Bergerówna J., Księżna pani na Kocku i Siemiatyczach. Działalność gospodarcza i społeczna Anny z Sapiehów Jabłonowskiej, Lwów 1936.
Cieśla M., Żydzi w Wielkim Księstwie Litewskim 1632–1764. Sytuacja prawna, demografia, działalność gospodarcza, Warszawa 2010, mps pracy doktorskiej, Instytut Historii PAN.
Goldberg J., De non tolerandis Judaeis, w: Studies in Jewish History Presented to Professor Raphael Mahler on his Seventy-Fifth Birthday, red. Sh. Yeivin, Merhavia 1974, s. 39–52.
Goldberg J., Gminy żydowskie (kahały) w systemie władztwa dominialnego w szlacheckiej Rzeczypospolitej, w: tenże, Żydzi w społeczeństwie, gospodarce i kulturze Rzeczypospolitej szlacheckiej, Kraków 2012, s. 1–18.
Goldberg J., Małżeństwa Żydów w XVIII wieku, w: Żydzi w społeczeństwie, gospodarce i kulturze Rzeczypospolitej szlacheckiej, Kraków 2012, s. 172–177.
Goldberg J., O budownictwie żydowskim w Polsce XVII–XVIII wieku, w: Budownictwo i budowniczowie w przeszłości. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Poklewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Abramowicz, J. Maik, Łódź 2002, s. 431–444.
Goldberg J., Privileges Granted to Jewish Communities of the Polish Commonwealth as a Stabilizing Factor in Jewish Support, w: The Jews in Poland, red. Ch. Abramsky, M. Jachimczyk, A. Polonsky, Oxford 1986.
Goldberg J., Społeczność żydowska w szlacheckim miasteczku, „Biuletyn ŻIH” 59, 1966, s. 3–28.
Horn M., Żydzi przeworscy w latach 1583–1650, „Biuletyn ŻIH” 76, 1970, s. 3–32.
Hundert G.D., The Jews in a Polish Private Town. The Case of Opatów in the Eighteenth Century, Baltimore 1992.
Hundert G.D., Kahał i samorząd miejski w miastach prywatnych w XVII i XVIII w., w: Żydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji „Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”. Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce Uniwersytet Jagielloński 22–26 IX 1986, red. A. Link-Lenczowski, T. Polański, Wrocław 1991, s. 66–74.
Hundert G.D., Żydzi w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku. Genealogia nowoczesności, Warszawa 2007.
Jabłonowska A., Ustawy Powszechne dla dóbr moich rządzców podług exemplarza drukowanego tego roku w Siemiatyczach za rozkazem J.O. Xiężny Jabłonowskiey woiewodziny Bracławskiey, t. 1–8, Warszawa 1786.
Jewish Privileges in the Polish Commonwealth. Charters of Rights Granted to Jewish Communities in Poland Lithuania in the Sixteenth to Eighteenth Centuries. Critical Edition of Original Latin and Polish Documents with English Introductions and Notes, t. 1–3, wyd. J. Goldberg, Jerusalem 1985–2001.
Kaźmierczyk A., Jews, Nobles and Canon Law in the 18th Century, „Biuletyn Polskiej Misji Historycznej” 9, 2014, s. 215–245.
Kaźmierczyk A., Komisja w Tarnowie w roku 1752, w: Małżeństwo z rozsądku? Żydzi w społeczeństwie dawnej Rzeczypospolitej, red. M. Wodziński, A. Michałowska-Mycielska, Wrocław 2007, s. 49–57.
Kaźmierczyk A., Żydzi w dobrach prywatnych w świetle sądowniczej i administracyjnej praktyki dóbr magnackich w wiekach XVI–XVIII, Kraków 2002.
Kossacki-Lytwyn Ł., Respublica Tarnoviensis. Studium nad mieszczaństwem tarnowskim w dobie książąt Ostrogskich 1603–1635, Kraków 2015, mps pracy doktorskiej, Uniwersytet Jagielloński.
Kubicki R., Opatów: administracja, dzieje, mieszkańcy i zabytki. Zarys monograficzny, Warszawa 2012.
Leniek J., Herzig F., Dzieje miasta Tarnowa, Tarnów 1911.
Mazek D., Ku ozdobie i profitowi. Prawodawstwo miast prywatnych Wielkopolski: 1660–1764, Warszawa 2003.
Michałowska A., Między demokracją a oligarchią. Władze gmin żydowskich w Poznaniu i Swarzędzu, Warszawa 2000.
Michałowska-Mycielska A., Sejmy i sejmiki koronne wobec Żydów. Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 2006.
Motylewicz J., Ulice etniczne w miastach ziemi przemyskiej i sanockiej w XVII–XVIII w., KHKM, t. 47, 1999, s. 149–155.
Muszyńska J., Żydzi w miastach województwa sandomierskiego i lubelskiego w XVIII wieku, Kielce 1998.
Opas T., Własność prywatna w miastach prywatnych w dawnej Polsce (XVII–XVIII w.), Rzeszów 1975.
Petrovsky-Shtern Y., Sztetl. Rozkwit i upadek żydowskich miasteczek na Kresach Wschodnich, tłum. J. Gilewicz, Kraków 2014.
Piechotkowie M. i K., Oppidum Judaeorum. Żydzi w przestrzeni miejskiej dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
Przywilej Anny ze Stemberku, księżnej Ostrogskiej, wojewodziny wołyńskiej dla Jarosławia z 1 sierpnia 1630, wyd. M. Proksa, Przemyśl 1995.
Quesnet F., Agreements between Neighbours. The ‘Ugody’ as a Source on Jewish-Christian Relations in Early Modern Poland, „Jewish History” 24, 2010, s. 257–270.
Rosman M., Izrael Rubinowicz. Żyd w służbie polskich magnatów w XVIII w., „Sobótka” 22, 1982, s. 497–507.
Rosman M., „Przywódcy”, „Elita” i „Lud” w Międzybożu około roku 1730, w: Żydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji „Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”. Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce Uniwersytet Jagielloński 22–26 IX 1986, red. A. Link-Lenczowski, T. Polański, Wrocław 1991, s. 170–179.
Rosman M., Żydzi pańscy. Stosunki magnacko-żydowskie w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Warszawa 2005.
Teller A., Kesef, koaḥ ṿehaszpaah: hajehudim beaḥuzot br radziṿill beliṭa bameah ha-18, Jerozolima 2005.
Teller A., The Legal Status of the Jews on the Magnate Estates of Poland-Lithuania in the Eighteenth Century, „Gal-Ed” 15–16, 1998, s. 41–63.
Teller A., Radziwiłł, Rabinowicz, and the Rabbi of Świerz. The Magnate’s Attitude to Jewish Regional Autonomy in 18th Century, w: Scripta Hierosolymitana, t. 38: Studies in the History of the Jews in Old Poland in Honor of Jacob Goldberg, red. A. Teller, Jerusalem 1998, s. 246–276.
Teller A., Radziwiłłowie a Żydzi w czasach saskich, w: Rzeczpospolita wielu narodów i jej tradycje. Materiały z konferencji „Trzysta lat od początku unii polsko-saskiej. Rzeczpospolita wielu narodów i jej tradycje”, Kraków 15–17 IX 1997 r., red. A.K. Link-Lenczowski, M. Markiewicz, Kraków 1999, s. 149–165.
Teller A., The Shtetl as an Arena for Polish-Jewish Integration in the Eighteenth Century, „Polin” 17, 2004, s. 25–40.
Teller A., Telling the Difference. Some Comparative Perspectives on the Jews’ Legal Status in the Polish-Lithuanian Commonwealth and the Holy Roman Empire, „Polin” 22, 2010, s. 109–141.
Teter M., Sinners on Trial. Jews and Sacrilege after the Reformation, Cambridge (Mass.) 2011.
Volumina Constitutionum, t. 1, cz. 2, red. S. Grodziski, I. Dwernicka, W. Uruszczak, Warszawa 2008.
Volumina legum, t. 1, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859.
Weinryb B., The Jews of Poland. A Social Economic History of the Jewish Community in Poland from 1100–1800, Philadelphia 1982.
Węgrzynek H., „Czarna legenda” Żydów. Procesy o rzekome mordy rytualne w dawnej Polsce, Warszawa 1995.
Wijaczka J., Żydzi w Szydłowcu do końca XVIII wieku, w: Żydzi szydłowieccy, red. J. Wijaczka, Szydłowiec 1997.
Wiśniewski J., Dekanat konecki, Radom 1913 (Monumenta Dioecesis Sandomiriensis, 4).
Wyczański A., Postulaty poselskie 1538 roku, w: Religie, edukacja, kultura. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Stanisławowi Litakowi, red. M. Surdacki, Lublin 2002, s. 555–560.
Żydzi polscy 1648–1772. Źródła, wyd. i wstęp A. Kaźmierczyk, Kraków 2001.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 560
Liczba cytowań: 0
