Działacze partyjni i lojalni eksperci. Relacje władzy i administracji gospodarczej PRL
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2025.09Słowa kluczowe
PRL, gospodarka centralnie planowana, teoria agencji, PZPR, administracja gospodarczaAbstrakt
Przedmiotem pracy jest formalna i rzeczywista rola rządu i administracji PRL we władzy gospodarczej oraz relacje między administracją a komitetami partyjnymi. Opisano ministrów gospodarczych pod kątem ich wykształcenia, doświadczenia i wpływów politycznych. Zbadano przypadki relacji między ośrodkami władzy w kontekście decyzji inwestycyjnych i finansowych. Poddano analizie znaczenie administracji gospodarczej w ujęciu teorii agencji i asymetrii informacji. W części pierwszej artykułu rozważono rolę rządu i administracji w gospodarce typu sowieckiego. Następnie opisano relacje między rządem, ministerstwami gospodarczymi i PZPR. W części trzeciej uzupełniono opis sieci o poziom zjednoczeń i przedsiębiorstw.
Bibliografia
Baka W., Zmagania o reformę. Z dziennika politycznego 1980–1990, Warszawa 2007.
Balcerowicz E., Przetarg planistyczny. Mechanizm i skutki społeczno-gospodarcze, Warszawa 1990.
Barszcz A., Prezydium Rady Ministrów i Urząd Rady Ministrów jako wytwórcy państwowego zasobu archiwalnego, Warszawa 2014.
Boettke P.J., Why Perestroika Failed, London 1993.
Boettke P.J., Anderson G.M., Perestroika and Public Choice. The Economics of The Autocratic Succession in A Rent-Seeking Society, „Public Choice” 75, 1993, nr 2, s. 101–118.
Budziński M., Utworzenie wielkich organizacji gospodarczych – założenia reformy przemysłu PRL lat 70., „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 3, 2018, s. 163–177.
Dąbek K., PZPR: retrospektywny portret własny, Warszawa 2006.
Decision-Making in the Stalinist Command Economy, 1932–37, red. E.A. Rees, London 1997
Feliks J., Czynniki określające sprawność działania dyrektorów Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Warszawa 1979.
Gola J., Działania organów administracji gospodarczej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej–wybrane zagadnienia, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 43, 2021, nr 2, s. 371–379.
Gorlin A.C., The Power of Soviet Industrial Ministries in the 1980s., „Soviet Studies” 37, 1985, nr 3, s. 353–370.
Grala D., Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989). Próba ratowania systemu, Warszawa 2005.
Granick D., The Ministry as the Maximizing Unit in Soviet Industry, „Journal of Comparative Economics” 4, 1980, nr 3, s. 255–273.
Gregory P.R., Restructuring the Soviet Economic Bureaucracy, Cambridge 1990.
Haus B., Jakubowicz S., Lichtarski J., Formy organizacyjne jednostek gospodarczych w przemyśle polskim lat siedemdziesiątych. Raport diagnostyczny, Warszawa–Wrocław 1980 (mps).
Jaruzelski W., Przemówienia 1981–1982, Warszawa 1983.
Kolarska-Bobińska L., Centralizacja i decentralizacja: decyzje, władza, mity, Wrocław 1984.
Kolarska-Bobińska L., Rychard A., Sterniczuk H., Gospodarka w opinii pracowników. Raport z badań, Warszawa 1984.
Kuczyński W., Agonia systemu. Szkice z niedawnej przeszłości, Warszawa 1996.
Najduchowska H., Kwalifikacje i drogi zawodowe dyrektorów przedsiębiorstw przemysłowych: studium socjologiczno-historyczne, Warszawa 1984.
Najduchowska H., Ross A., The Selection of General Directors of Industrial Enterprises and the Changing Role of the Industrial Enterprise, „International Studies of Management & Organization” 3, 1973, nr 3, s. 9–41.
Pińkowski J., Horyzont przed burzą, Warszawa 1993.
Proces budowy planu przedsiębiorstwa w ramach nowego systemu ekonomiczno-finansowego w latach 1973–1976. Raport syntetyczny z badań, red. K. Piotrowski, Warszawa 1977 (Prace Instytutu Planowania, 24).
Rakowski M., Dzienniki polityczne 1981–1983, Warszawa 2004.
Rocznik statystyczny 1977, Warszawa 1977.
Rurarz Z., Byłem doradcą Gierka, Chicago 1986.
Standerski, D., Activity of the Regional Polish United Workers’ Party Apparatus in 1970–1989, „Central European Economic Journal” 8, 2021, nr 55, s. 79–94.
Standerski D., Tymiński M., Dyrektorzy i sekretarze. Relacje kierowników przedsiębiorstw z regionalnymi władzami PZPR w okresie boomu inwestycyjnego (1971–1974), RDSG, t. 82, 2021, s. 251–285.
Sygit B., Exposé premierów polskich 1918–2001, Toruń 2001.
Szumiło M., Kierownictwo Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1956–1970. Portret zbiorowy, KH, t. 127, 2020, nr 2.
Szumiło M., Kierownictwo PZPR w latach 1971–1980, w: PRL na pochylni (1975–1980), red. M. Bukała, D. Iwaneczko, Rzeszów 2017.
Tarkowski J., Władza i społeczeństwo w systemie autorytarnym. Socjologia świata polityki, t. 1, Warszawa 1994.
Tymiński M., Provincial Apparatchiks as Investment Supervisors. The Polish Economic Boom of the Early 1970s., „Europe-Asia Studies” 74, 2022, s. 1816–1845.
Tymiński M., PZPR i przedsiębiorstwo. Nadzór partyjny nad zakładami przemysłowymi 1956–1970, Warszawa 2001.
Wasilewski J., The Patterns of Bureaucratic Elite Recruitment in Poland in the 1970s and 1980s., „Soviet Studies” 42, 1990, nr 4, s. 743–757.
Wostal M., Charakter prawny form oddziaływania zjednoczenia na przedsiębiorstwa państwowe, Poznań 1975.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 8
Liczba cytowań: 0
