Dokładność liczenia w nowożytnej armii na przykładzie regimentu pieszego gwardii koronnej w drugiej połowie XVIII w.
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2025.03Słowa kluczowe
administracja wojskowa, wysokość ciała, wojsko, dokładność liczenia, gwardia koronna, żołnierzeAbstrakt
Artykuł oparty jest na dwóch spisach żołnierzy regimentu pieszego gwardii koronnej z 1759 i 1788 r. Analizy, wychodzące od omówienia ich wysokości ciała, wieku oraz czasu służby, skoncentrowane są na problemie ewentualnego wpływu takich zmiennych na funkcje pełnione przez żołnierzy w regimencie oraz szanse na pozostanie jego szeregach. Równocześnie wiele uwagi poświęcono tu kwestii wiarygodności rejestracji danych ilościowych oraz związanemu z tym zagadnieniem problemowi zaznajomienia historycznych populacji z liczbami oraz przekonań na temat właściwej precyzji ich rejestracji.
Bibliografia
Bernageau N., Le Roy Ladurie E., Pasquet Y., Le conscrit et l’ordinateur. Perspectives de recherche sur les archives militaires du XIXe siècle français, „Studi Storici” 10, 1969, s. 260–308.
Bois J.-P., Les anciens soldats dans la société française au XVIIIe siècle, Paris 1990.
Cholewiński Ł., Na straży króla i miasta. Koronne regimenty gwardii w latach 1775–1794, „Kronika Zamkowa” 9(75), 2022, s. 195–215.
Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
Ciesielski T., Samuel Brodowski – kodyfikator prawa wojskowego w czasach panowania Augusta III, w: Historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, nuntia vetustatis. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. E. Kozerska, M. Maciejewski, P. Stec, Opole 2015, s. 399–420.
Cinnirella F., On the Road to Industrialization. Nutritional Status in Saxony, 1690–1850, „Cliometrica” 2, 2008, nr 3, s. 229–257.
Clarke N., Unwanted Warriors. The Rejected Volunteers of the Canadian Expeditionary Force, Vancouver 2015.
Conditio humana. Studia z dziejów biologicznego standardu życia na ziemiach polskich, red. M. Kopczyński, Warszawa 2020.
Conscription in the Napoleonic Era. A Revolution in Military Affairs?, red. D. Stoker, F.C. Schneid, H.D. Blanton, London 2008.
Fann W.R., Foreigners in the Prussian Army, 1713–56. Some Statistical and Interpretive Problems, „Central European History” 23, 1990, nr 1, s. 76–84.
Fann W.R., On the Infantryman’s Age in Eighteenth Century Prussia, „Military Affairs” 41, 1977, nr 4, s. 165–170.
Floud R. i in., The Changing Body. Health, Nutrition, and Human Development in the Western World since 1700, Cambridge 2011.
Floud R., Wachter K., Gregory A., Height, Health, and History. Nutritional Status in the United Kingdom, 1750–1980, Cambridge 1990
Fourie J., Inwood K., Mariotti M., Military Technology and Sample Selection Bias, „Social Science History” 44, 2020, nr 3, s. 485–500.
Galloway A. i in., Stature Loss Among an Older United States Population and Its Relation to Bone Mineral Status, „American Journal of Physical Anthropology” 83, 1990, nr 4, s. 467–476.
Górna K., Śmierć „ze starości”. O ludziach starych i długowiecznych na podstawie wybranych metryk śląskich z XVIII i pierwszej połowy XIX wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 29, 2010, s. 69–98.
Helleringer S. et al., Increased Age Heaping in Mobile Phone Surveys Conducted in Low-Income and Middle-Income Countries, „Socius. Sociological Research for a Dynamic World” 9, 2023, s. 1–3.
Heyberger L., L’histoire anthropométrique, Bern 2011.
Heyberger L., La révolution des corps. Décroissance et croissance staturale des habitans des villes et des campagnes en France 1780–1940, Strasbourg 2005.
Jurkowicz Ł., Żołnierze Regimentu Gwardii Pieszej Koronnej w 1759 roku. Sytuacja społeczna i kondycja biologiczna, Białystok 2019, mps pracy licencjackiej, UwB.
Kaźmierczyk E., Spisy Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej Województwa Krakowskiego jako źródło do badań demograficznych – przykład powiatu proszowickiego, „Przeszłość Demograficzna Polski” 38, 2016, nr 2, s. 73–101.
Komlos J., Height and Social Status in Eighteenth-Century Germany, „The Journal of Interdisciplinary History” 20, 1990, nr 4, s. 607–621.
Komlos J., Nutrition and Economic Development in the Eighteenth Century Habsburg Monarchy. An Anthropometric History, Princeton 1989.
Komlos J., Kim J.H., Estimating Trends in Historical Heights, „Historical Methods. A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History” 23, 1990, nr 3, s. 116–120.
Kopczyński M., Historia gospodarcza ciała. Studia z dziejów biologicznego standardu życia na ziemiach polskich, Warszawa 2018.
Kopczyński M., Wielka transformacja. Badania nad uwarstwieniem społecznym i standardem życia w Królestwie Polskim 1866–1913 w świetle pomiarów antropometrycznych poborowych, Warszawa 2006.
Kozak J., Biologiczne skutki zróżnicowania społecznego populacji ludzkich z terenu Polski w okresie feudalnym i przełomu industrialnego, Poznań 1998.
Krokosz P., Rosyjskie siły zbrojne za panowania Piotra I, Kraków 2010.
Krokosz P., Łopatecki K., Adam Weyde a procesy modernizacji armii rosyjskiej na przełomie XVII i XVIII wieku, Białystok 2021.
López-Alonso M., Measuring Up. A History of Living Standards in Mexico 1850–1950, Stamford 2012.
Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym), red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, t. 1: Metodologia, demografia, instytucje opieki, Warszawa 2016.
Machynia M., Srzednicki C., Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy, t. 1: Oficerowie wojska koronnego, cz. 3: Piechota, Kraków 1998.
Mironov B., The Standard of Living and Revolutions in Russia. 1700–1917, Oxon 2012.
Podruczny G., Wrzosek J., Znalezisko szczątków grenadiera rosyjskiego poległego pod Kunowicami/Kunersdorf (1759) w świetle zwyczajów chowania poległych w czasie wojny siedmioletniej, KHKM, t. 64, 2016, nr 2, s. 225–237.
Sandberg L.G., Steckel R.H., Soldier, Soldier, What Made You Grow so Tall? A Study of Height, Health, and Nutrition in Sweden, 1720–1881, „Economy and History” 23, 1980, nr 2, s. 91–105.
Sobechowicz Ł., Piętno głodu. Biologiczny standard życia w Królestwie Polskim przed uwłaszczeniem. Wysokość ciała rekrutów w latach 1835–1866, Warszawa 2024.
Steckel H.R., A Peculiar Population. The Nutrition, Health, and Mortality of American Slaves from Childhood to Maturity, „Journal of Economic History” 46, 1986, nr 3, s. 721–741.
Szołtysek M., Poniat R., Gruber S., Age Heaping Patterns in Mosaic Data, „Historical Methods. A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History” 51, 2018, nr 1, s. 13–38.
Szumski J., Pobór rekrutów w obwodzie białostockim w 1833 r., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 10, 1996, s. 5–10.
Ulijaszek S.J., Lourie J.A., Intra- and Inter-Observer Error in Anthropometric Measurement, w: Anthropometry. The Individual and the Population, red. S.J. Ulijaszek, C.G.N. Mascie-Taylor, Cambridge 1994, s. 30–55.
Wimmer J., Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 24
Liczba cytowań: 0
