Economic, legal and social conditions for the development of dairy cooperatives in Poland: Historical implications and contemporary assessment from farmers
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.10Słowa kluczowe
spółdzielnia mleczarska, uwarunkowania rozwoju, historia gospodarcza, członkowie spółdzielni, rolnikAbstrakt
Celem artykułu była ocena ewolucji rozwoju spółdzielni mleczarskich w Polsce na przestrzeni ostatnich 150 lat z uwzględnieniem sytuacji ekonomicznej i wpływu regulacji prawnych oraz ocena wyników badań empirycznych dotyczących funkcjonowania spółdzielni mleczarskich według ich członków (korzyści z członkostwa, szanse i zagrożenia rozwoju). Mimo wieloletniej tradycji i doświadczenia we współpracy spółdzielni mleczarskich z rolnikami, okres gospodarki centralnie planowanej i transformacja gospodarcza przyniosły wiele zmian. Wejście Polski do UE zwiększyło możliwości rozwoju spółdzielni mleczarskich. Spółdzielnie mają wysoki udział w skupie mleka i sprzedaży produktów mleczarskich. Poprawiła się współpraca z rolnikami. Wciąż jednak istnieją obszary, które wymagają udoskonalenia w duchu realnej idei spółdzielczej, ponieważ dotyczą podstawowych korzyści ekonomicznych członkostwa i zasad funkcjonowania spółdzielni.
Bibliografia
Boczar K., Spółdzielczość. Problematyka społeczna i ekonomiczna, Warszawa, 1986.
Boczar K., T. Szelążek, F. Wala, Spółdzielczość wiejska w okresie przełomu, Warszawa, 1993.
Bórawski P., A. Pawlewicz, A. Parzonko, J. Harper, L. Holden, “Factors shaping cow’s milk production in the EU”, Sustainability, 12, 2020, no. 1, 15 pp.
Brodziński M.G., Spółdzielczość obsługująca wieś i rolnictwo w okresie przekształceń ustrojowych, Warszawa, 2005.
Brodziński M.G., Oblicza polskiej spółdzielczości rolniczej. Geneza – rozwój – przyszłość, Warszawa, 2014.
Brzozowski B., Spółdzielczość wiejska. Wybrane zagadnienia, Kraków, 2003.
Celichowski K., T. Dziama, Statystyka mleczarstwa w Wielkopolsce i spis mleczarń za rok 1926, Poznań, 1927.
Chyra-Rolicz Z., Z tradycji polskiej spółdzielczości II Rzeczypospolitej, Warszawa–Poznań, 1992.
Cioch H., Zarys prawa spółdzielczego, Warszawa, 2007.
Dyka S., “Spółdzielczość wiejska”, in: Encyklopedia agrobiznesu, ed. A. Woś, Warszawa, 1998, p. 841.
Falkowski J., A. Malak-Rawlikowska, D. Milczarek-Andrzejewska, Dairy supply chain restructuring and its impact on farmers’ revenues in Poland, paper presented at the 12th Congress of the European Association of Agricultural Economists, Ghent, 26–29 August 2008.
Gornowicz M., Polskie mleczarstwo w aspekcie konkurencyjności na jednolitym rynku UE, Olsztyn, 2003.
Grabski W., Materjały w sprawie włościańskiej, vol. 3, Warszawa–Kraków, 1919.
Grzybowski S., Prawo spółdzielcze w systemie porządku prawnego, Warszawa, 1976.
Ignatowicz J., “System ochrony praw członków spółdzielni”, Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy, 2, 1987, pp. 36–40.
Janczyk T., Spółdzielczość w Polsce Ludowej, Warszawa, 1980.
Jarochowski Z., “Sprawozdanie z działalności Instytutu i szkoły mleczarstwa WIR za rok 1921”, in: Rocznik Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu na rok 1922, ed. W. Dykier, Poznań, 1922, pp. 87–99.
Jedliński A., “Ustawa z 1920 roku na tle ówczesnych regulacji europejskich”, Biuletyn Instytutu Stefczyka, 5, 2010, pp. 21–26.
Mierzwa D., W poszukiwaniu nowego modelu spółdzielczości rolniczej, Wrocław, 2005.
Misiuk T., Sądowa ochrona praw członków spółdzielni, Warszawa, 1979.
Piechowski A., Spółdzielcze stulatki. Rzecz o wiekowych polskich spółdzielniach, Warszawa, 2008.
Piekara A., Samorządność, samorząd, rozwój, Warszawa, 2000.
Pietrzykowski K., “Charakter prawny stosunku członkostwa w spółdzielni”, in: Prawo rzeczowe. System prawa prywatnego, vol. 4, ed. E. Gniewek, Warszawa, 2012, pp. 328–350.
Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany jego funkcjonowania w latach 1990–2005, ed. J. Seremak-Bulge, Warszawa, 2005.
Sarnecki J., Przetwórstwo i rynek mleka w Polsce w ujęciu przestrzennym, Warszawa, 2004.
Skawińska E., Spółdzielczość wiejska w warunkach integracji rynku produktów żywnościowych Polski i wspólnot europejskich, Toruń, 1997.
Stefczyk F., Początki i ogólne warunki rozwoju spółdzielczości w Polsce, Kraków, 1925.
Stosunki rolnicze Rzeczypospolitej Polskiej, vol. 1: Wytwórczość, ed. S. Królikowski, Warszawa, 1925.
Suchoń A., “Cooperatives as an instrument of the development of agriculture and rural areas in Poland”, in: Genossenschaften im Fokus einer neuen Wirtschaftspolitik, ed. J. Brazda, M. Dellinger, D. Rößl, Wien, 2013, pp. 1335–1353.
Suchoń A., “Agricultural cooperatives and producer organisations in Poland”, CEDR Journal of Rural Law, 2, 2015, pp. 25–37.
Suchoń A., Prawna koncepcja spółdzielni rolniczych, Poznań, 2016.
Suchoń A., “The participation and significance of cooperatives in food supply chains – selected legal issues”, in: Food Security, Food Safety, Food Quality, ed. I. Härtel, R. Budzinowski, Baden-Baden, 2016, pp. 233–243.
Suchoń A., Legal aspects of the organisation and operation of agricultural co-operatives in Poland, Poznań, 2019.
Suchoń A., “The legal rules for associations of agricultural producers in Poland”, in: The legal and economic aspects of associations of agricultural producers in selected countries of the world, ed. A. Suchoń, Poznań, 2020, pp. 133–156.
Szajner P., “Produkcja mleka”, Rynek mleka, 58, 2020, pp. 7–13.
Szczepanowski S.A., Nędza Galicyi w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego, Lwów, 1888.
Szczubełek G., “Competitiveness of the Polish Dairy Industry in the EU Market”, Olsztyn Economic Journal, 14, 2019, no. 4, pp. 383–395.
Sznajder M., Ekonomia mleczarstwa, Poznań, 1999.
Statystyka mleczarstwa w Wielkopolsce i spis mleczarń za lata 1931 i 1932, Poznań, 1934.
Zalewski A., Gospodarka mleczarska a rynek, Warszawa, 1995.
Zarzycki A., Z mlecznej krainy. Spółdzielnia mleczarska w Gostyniu. 1889– 2004, Poznań, 2005.
Ziembiński Z., “O metodzie analizowania stosunku prawnego”, Państwo i Prawo, 2, 1967, pp. 1–20.
Ziętek-Kwaśniewska K., M. Zuba-Ciszewska, J. Nucińska, “Technical Efficiency of Cooperative and Non-Cooperative Dairies in Poland: Toward the First Link of the Supply Chain”, Agriculture, 12, 2022, no. 52.
Zuba-Ciszewska M., “Structural changes in the dairy industry and their impact on the efficiency of dairies – a Polish example”, Proceedings of the International Scientific Conference Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy, 2, 2018, pp. 116–123.
Zuba-Ciszewska M., “Structural changes in the milk production sector and food security – the case of Poland”, Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, 21, 2019, no. 2, pp. 318–327.
Zuba-Ciszewska M., “Rola spółdzielni w zapewnieniu dostępności żywności w Polsce – na przykładzie produktów mleczarskich”, Wieś i Rolnictwo, 1, 2020, no. 186, pp. 93–119.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 655
Liczba cytowań: 0
