Zróżnicowanie ekonomiczne właścicieli ziemskich w powiecie grodzieńskim w końcu XVIII wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.02Słowa kluczowe
nierówności majątkowe, szlachta, powiat grodzieńskiAbstrakt
Artykuł poświęcony jest nierównościom ekonomicznym występującym wśród właścicieli ziemskich zamieszkujących powiat grodzieński w ostatnich latach XVIII w. Podstawę źródłową prowadzonych badań stanowią protokoły ofiary wieczystej na wojsko znanej też jako ofiara 10. grosza – wczesnego podatku dochodowego, którym objęci byli właściciele dóbr ziemskich oraz duchownych. Uzyskane rezultaty wskazują na bardzo wysokie zróżnicowanie majątkowe wśród badanej populacji. Obok nielicznej i bardzo bogatej elity na terenie powiatu licznie występowała drobna szlachta (3/4 badanej populacji), której majątki były tak małe, że zostały zwolnione z podatku ze względu na zbyt niskie dochody. Wartości współczynnika Giniego opisującego koncentrację dochodów w powiecie wynoszą ok. 0,95 i nie ulegają poważnym zmianom w przypadku modyfikowania sposobu kalkulowania dochodów.
Bibliografia
Alfani G., Economic Inequality in Northwestern Italy. A Long-Term View (Fourteenth to Eighteenth Centuries), „The Journal of Economic History” 75, 2015, nr 4, s. 1058–1096.
Alfani G., Wealth Inequalities and Population Dynamics in Early Modern Northern Italy, „The Journal of Interdisciplinary History” 40, 2010, nr 4, s. 513–549.
Alfani G., Di Tullio M., The Lion’s Share. Inequality and the Rise of the Fiscal State in Preindustrial Europe, Cambridge 2019.
Anusik Z., Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, „Przegląd Nauk Historycznych” 10, 2011, nr 1, s. 23–70.
Barylewska-Szymańska E., Maciakowska Z., Miasto i ludzie u progu nowoczesności. Socjotopografia Gdańska w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa 2016.
Ciara S., Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII wieku, Wrocław 1990.
Dobado González R., García Montero H., Colonial Origins of Inequality in Hispanic America? Some Reflections Based on New Empirical Evidence, „Revista de Historia Economica” 28, 2010, nr 2, s. 253–277.
Dorfman R., A Formula for the Gini Coefficient, „The Review of Economics and Statistics” 61, 1979, nr 1, s. 146–149.
Ergene B.A., Kaygun A., Coşgel M., A Temporal Analysis of Wealth in Eighteenth-Century Ottoman Kastamonu, „Continuity and Change” 28, 2013, nr 1, s. 1–26.
Establet C. i in., La mesure de l’inégalité dans la société ottomane. Utilisation de l’indice de Gini pour Le Caire et Damas vers 1700, „Journal of the Economic and Social History of the Orient” 37, 1994, nr 2, s. 171–182.
Hanus J., Real Inequality in the Early Modern Low Countries. The City of ’s-Hertogenbosch 1500–1660, „The Economic History Review” 66, 2013, nr 3, s. 733–756.
Hoffman P. i in., Real Inequality in Europe since 1500, „The Journal of Economic History” 62, 2002, nr 2, s. 322–355.
Inwentarze starostw i dzierżaw powiatu grodzieńskiego 1789, oprac. G. Krupiński, Twardy Róg 2018.
Jedlicki J., Klejnot i bariery społeczne. Przeobrażenia szlachectwa polskiego w schyłkowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968.
Kuznets S., Economic Growth and Income Inequality, „The American Economic Review” 45, 1955, nr 1, s. 1–28.
Malinowski M., Zanden J.L. van, Income and Its Distribution in Preindustrial Poland, „Cliometrica” 11, 2017, nr 3, s. 375–404.
McCants A.E.C., Inequality Among the Poor of Eighteenth Century Amsterdam, „Explorations in Economic History” 44, 2007, nr 1, s. 1–21.
Milanovic B. i in., Pre-Industrial Inequality, „The Economic Journal” 121, 2011, nr 1, s. 255–272.
Morrisson C., Snyder W., The Income Inequality of France in Historical Perspective, „European Review of Economic History” 4, 2000, nr 1, s. 59–83.
Poniat R., Zróżnicowanie majątkowe mieszkańców Grodna w 1794 roku, „Klio” 32, 2015, nr 1, s. 83–109.
Reis J., Deviant Behaviour? Inequality in Portugal 1565–1770, „Cliometrica” 11, 2017, nr 3, s. 297–319.
Rhodes J., Subletting in Eighteenth-Century England. A New Methodological Approach, „Agricultural History Review” 66, 2018, nr 1, s. 67–92.
Rybarski R., Skarbowość Polski w dobie rozbiorów, Kraków 1937.
Scheidel W., The Great Leveler. Violence and the History of Inequality from the Stone Age to the Twenty-First Century, Princeton 2018.
Soltow L., Distribution of Wealth and Income in the United States in 1798, Pittsburg 1989.
Soltow L., Long-Run Changes in British Income Inequality, „The Economic History Review” 21, 1968, nr 1, s. 17–29.
Soltow L., Men and Wealth in the United States 1850–1870, New Haven 1975.
Tabela dymów rolniczych w powiecie grodzieńskim znajdujących się, ostatnią teryfą zajętych do wybierania rekrutów podług niżej dla wiadomości Komisyi Porządkowej sporządzona r[oku] 1794 m[iesiąca] maja 25 dnia, oprac. J. Urwanowicz, A. Woltanowski, „Studia Podlaskie” 1, 1990, s. 221–264.
Wagner K., Mieszczanie i podatki. Nierówności majątkowe w wybranych miastach Rzeczypospolitej w XVII wieku, Warszawa 2020.
Williamson J.G., Lindert P.H., American Inequality. A Macroeconomic History, New York–Toronto 1980.
Wroński M., Income Inequality in the Duchy of Warsaw (1810/11), „Scandinavian Economic History Review” 2022 (w druku).
Wróblewski B., Ofiara wieczysta a problem regionalnych sporów podatkowych w początkach obrad Sejmu Wielkiego, „Przegląd Nauk Historycznych” 1, 2002, nr 2, s. 71–93.
Wyczański A., Struktura społeczno-majątkowa szlachty w latach 1563–1565 na przykładzie województwa krakowskiego, w: tenże, Uwarstwienie społeczne w Polsce XVI wieku. Studia, Wrocław 1977, s. 9–69.
Zanden J.L. van i in., The Changing Shape of Global Inequality 1820–2000. Exploring a New Dataset, „Review of Income and Wealth” 60, 2014, nr 2, s. 279–297.
Zanden J.L. van, Rich and Poor Before the Industrial Revolution. A Comparison between Java and the Netherlands at the Beginning of the 19th Century, „Explorations in Economic History” 40, 2003, nr 1, s. 1–23.
Zanden J.L. van, Tracing the Beginning of the Kuznets Curve. Western Europe during the Early Modern Period, „The Economic History Review” 48, 1995, nr 4, s. 643–664.
Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej, Wrocław 1977.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 324
Liczba cytowań: 0
