O zapomnianej pladze, której pamięć przywrócono. Rewizja problemu
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.01Słowa kluczowe
plaga, kryzys III w., Cyprian, zmiany klimatyczne, Gallus, GallienAbstrakt
W artykule poruszam takie zagadnienia jak miejsce wybuchu zarazy, jej chronologia. Wskazuję na istnienie trzech faz epidemii, dotychczas niewystarczająco podkreślane w literaturze. W dalszej części wskazuję na retoryczność opisów, co uniemożliwia wskazanie patogenu, a zatem nie można określić jej śmiertelności. Dalej skupiam się na klimacie, archeologii i papirusach, pokazując, że dane zaczerpnięte z tych źródeł nie pozwalają na przecenianie skutków zarazy. Ukazuję również reakcję ludności w obliczu zarazy, a także jej wpływ na tzw. kryzys III w.
Bibliografia
Baranowski M.J., Komentarz do VII księgi, w: Orozjusz, Siedem ksiąg przeciw poganom, oprac. A. Masłowska-Nowak, R. Suski, M.J. Baranowski, Wrocław 2019.
Casanova, Epidemie e fame nella documentazione greca d’Egitto, „Aegyptus” 64, 1984, s. 163–201.
Grozdanova L., Trebonianus Gallus and Volusianus. (AD 251–253). Ruling the Empire in Between the West and the East, „Ancient West & East” 13, 2014, s. 117–137.
Haldon i in., Plagues, Climate Change, and the End of an Empire. A Response to Kyle Harper’s “The Fate of Rome”, „History Compass” 16, 2018, nr 12, cz. 1: Climate; cz. 2: Plagues and a Crisis of Empire; cz. 3: Disease, Agency, and Collapse.
Harper K., The Fate of Rome. Climate, Disease, and the End of an Empire, Princeton–Oxford 2017.
Harper K., Pandemics and Passages to Late Antiquity. Rethinking the Plague of c. 249–70. Described by Cyprian, „Journal of Roman Archaeology” 28, 2015, s. 223–260.
Peachin M., Roman Imperial Titulature and Chronology, A.D. 235–284, Amsterdam 1990.
Strobel K., Das Imperium Romanum im ‘3. Jahrhundert’. Modell einer historischen Krise? Zur Frage mentaler Strukturen breiterer Bevölkerungsschichten in der Zeit von Marc Aurel bis zum Ausgang des 3. Jh. n. Chr., Stuttgart 1993.
Witschel Ch., Re-evaluating the Roman West in the 3rd c. A.D., „Journal of Roman Archaeology” 17, 2004, s. 251–281.
Ziółkowski A., Źródła kryzysu III wieku, „U Schyłku Starożytności. Studia Źródłoznawcze” 7, 2008, s. 264–285.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 307
Liczba cytowań: 0
