Pobieranie podatku pogłównego w Prusach Królewskich w latach 1717–1772
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.SI.18Słowa kluczowe
sejm niemy z 1717 r., Prusy Królewskie 1717–1772, pobieranie podatku pogłównegoAbstrakt
Artykuł omawia reformy podatkowe tzw. sejmu niemego z 1717 r., objęcie Prus Królewskich nowym podatkiem – pogłównym, sposoby wybierania tego podatku z osad wiejskich i z miast oraz możliwości użycia przymusu przez poszczególne jednostki wojskowe pobierające pogłówne przeznaczone na ich utrzymanie.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD), Archiwum Radziwiłłów (AR), dział V, nr 6589/IV.
Archiwum Państwowe (AP) w Bydgoszczy, Akta miasta Chojnic, t. 76, 139.
Archiwum Państwowe (AP) w Gdańsku, sygn. 300, 29/209; Sąd grodzki w Kiszporku (Dzierzgoniu), sygn. 2/55.
Archiwum Państwowe (AP) w Toruniu, Akta miasta Kowalewa, 1, 9, 11; Akta miasta Torunia, Katalog II, 3364, VII 41, VII 45, VII 50.
Biblioteka Książąt Czartoryskich – Muzeum Narodowe w Krakowie (BCz), rkps: 549, 586, 1077, 5938, MN 32.
Biblioteka Narodowa w Warszawie (BN), rkps 9064.
Źródła drukowane
Lengnich G., Geschichte der Lande Preussen, Polnischen Antheils, t. 9, Danzig 1755.
Taryfa łanów Warmii z 1718 roku, wyd. J. Wijaczka, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1994, nr 4, s. 415–429.
Taryfy podatkowe ziem pruskich z r. 1682, wyd. S. Kętrzyński, „Fontes – Towarzystwo Naukowe w Toruniu” 5, 1901, s. 1–181.
VL, t. 5, 6, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Opracowania
Achremczyk S., Życie polityczne Prus Królewskich i Warmii w latach 1660–1703, Olsztyn 1991.
Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
Cieślak E., Zniszczenia wojenne w początku XVIII wieku, w: Historia Pomorza, t. 2, cz. 2, red. G. Labuda, Poznań 1984, s. 74–82.
Deresiewicz J., Z przeszłości Prus Królewskich. Skarbowość Prus Królewskich od r. 1466–1569, Poznań 1947.
Drozdowski M., Działalność budżetowa sejmu Rzeczypospolitej w czasach saskich, RDSG, t. 38, 1977, s. 115–144.
Dygdała J., Konflikty społeczno-ustrojowe w Toruniu w latach 1716–1718 (Mediacja kanclerza wielkiego koronnego Jana Szembeka), „Zapiski Historyczne” 48, 1983, nr 3, s. 71–103.
Dygdała J., Polityka Torunia wobec władz Rzeczypospolitej w latach 1764–1772, Warszawa–Poznań–Toruń 1977.
Dygdała J., Realizacja reform skarbowych Sejmu Niemego z 1717 roku na przykładzie Prus Królewskich, w: Sejm Niemy. Między mitem a reformą państwa, red. M. Zwierzykowski, Warszawa 2019, s. 202–239.
Dygdała J., Życie polityczne Prus Królewskich u schyłku ich związku z Rzecząpospolitą w XVIII wieku, Toruń 1984.
Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2010.
Flanß R., Die auf deutschen Fuß errichteten Regimenter der polnischen Kronarmee in Westpreußen von 1717 bis 1772, Marienwerder 1894.
Hoszowski S., Zniszczenia w czasie wojny szwedzkiej na terenie Prus Królewskich, w: Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655–1660, t. 2, red. K. Lepszy, Warszawa 1957, s. 383–417.
Lech M.J., Regimenty gwardii w Warszawie 1717–1764, „Rocznik Warszawski” 3, 1962, s. 108–123.
Lisek A., Wokół postawy szlachty województwa ruskiego na sejmikach przedsejmowych, relacyjnych i sejmach okresu bezkrólewia oraz w okresie wojny domowej w latach 1733–1736, w: Nad społeczeństwem staropolskim, t. 1, red. K. Łopatecki, W. Walczak, Białystok 2007, s. 107–122.
Madurowicz-Urbańska H., Prace Feliksa Łoyki nad historią gospodarczą i ekonomiką Polski, Wrocław 1976.
Mikulski K., Pułapka niemożności. Społeczeństwo nowożytnego miasta wobec procesów modernizacyjnych (na przykładzie Torunia w XVII i XVIII wieku), Toruń 2004.
Nagielski M., Z walki o utworzenie stałego komputu wojska Rzeczypospolitej w przededniu Sejmu Niemego 1717 r., w: Między Zachodem a Wschodem. Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego, t. 2, red. J. Dumanowski i in., Toruń 2003, s. 443–461.
Nycz M., Geneza reform skarbowych Sejmu Niemego. Studium z dziejów skarbowo-wojskowych z lat 1697–1717, Poznań 1938.
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939.
Szorc A., Zagrożenie Warmii przez Prusy (1722–1772), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1972, nr 4, s. 529–588.
Wijaczka J., Gospodarka Prus Królewskich, w: Prusy Królewskie: społeczeństwo, kultura, gospodarka, red. E. Kizik, Gdańsk 2012, s. 131–202.
Wimmer J., Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej, Warszawa 1956.
Zwierzykowski M., Geneza i konsekwencje reform sejmików w konstytucjach Sejmu Niemego, w: Sejm Niemy. Między mitem a reformą państwa, red. M. Zwierzykowski, Warszawa 2019, s. 241–265.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 289
Liczba cytowań: 0
