Relikt przeszłości czy istotny stały dochód? Wpływy i rozchody z koronnych prowentów ordynaryjnych w pierwszej dekadzie rządów Jana III (1674–1683)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.SI.16Słowa kluczowe
kwarta, pogłówne żydowskie, składne winne, cła koronne, donatywa kupiecka, skarb koronnyAbstrakt
Artykuł omawia poszczególne podatki stałe w Koronie w pierwszej dekadzie rządów Jana III Sobieskiego (1674–1683). Jego celem jest ogólna charakterystyka świadczeń zwanych prowentami ordynaryjnymi oraz znalezienie odpowiedzi na pytania, jakie były z nich wpływy, na co je przeznaczano oraz jakie było ich ogólne znaczenie w systemie podatkowym Korony? Rozważania mają dotyczyć okresu, w którym Rzeczpospolita borykała się z kłopotami finansowanymi spowodowanymi kosztami prowadzonej do 1676 r. wojny z Portą Ottomańską.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD): Archiwum Publiczne Potockich, sygn. 163a, t. 14; Archiwum Skarbu Koronnego: dz. I, sygn. 153; dz. II, sygn. 63, 63a, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 74; dz. VI, sygn. 18, 23.
Archiwum Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, sygn. 28188MW.
Biblioteka Książąt Czartoryskich – Muzeum Narodowe w Krakowie, rkps 426.
Źródła drukowane
Materiały do dziejów wojny polsko-tureckiej 1672–1676, oprac. J. Woliński, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 16, 1970, cz. 1, s. 254–286.
Przyczynki do wojny 1676 r., oprac. J. Woliński, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2, 1930, cz. 1, s. 143–156.
VL, t. 5, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Opracowania
Filipczak-Kocur A., The Financial Contribution of the Grand Duchy of Lithuania to the War Campaigns in the Years 1673–1676, w: Праблем інтэграцыі і інкарпарацыі ў развіцці Цэнтаральнай і Усходняй Еўропы ў перыяад ранняга Новага часу, red. С. Сокал, А. Янушкевіч, Мінск 2010, s. 358–366.
Filipczak-Kocur A., Finanse litewskie za podskarbiego Hieronima Kryszpina Kirszenszteina 1663–1676, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 14, 2011, s. 41–85.
Filipczak-Kocur A., Od Chocimia do Żórawna (Żurawna). Finansowy udział Wielkiego Księstwa Litewskiego w kampaniach wojennych 1673–1676, w: Armia i społeczeństwo, red. T. Ciesielski, Zabrze 2009 (Studia Historyczno-Wojskowe, 3), s. 130–137.
Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587–1648. Projekty, ustawy, realizacja, Warszawa 2006.
Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673, wyd. 2. popr. i uzup., Oświęcim 2019.
Hundert Z., Poselstwo od wojska koronnego na sejm warszawski 1683 roku jako przykład patronatu wojskowego Jana III, „Roczniki Humanistyczne” 66, 2018, nr 2, s. 39–58.
Hundert Z., Wykaz repartycji jednostek wojska koronnego, zgodnie z podziałem komisji lwowskiej w 1679 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 17 (58), nr 2–3 (256–257), 2016, s. 17–34.
Kołodziej R., Funkcjonowanie systemu podatkowego Rzeczypospolitej i jego wpływ na wojnę z Turcją w czasach Jana III Sobieskiego, w: Pecunia nervus belli. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV–XVII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, F. Wolański, Katowice 2016, s. 239–252.
Nycz M., Geneza reform skarbowych Sejmu Niemego. Studium z dziejów skarbowo-wojskowych z lat 1697–1717, Oświęcim 2016 (wyd. 1: Poznań 1938).
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939.
Sowa J.J., Najtrudniejsze lata wielkiego wodza? Jan III Sobieski a wysiłek wojenny Rzeczypospolitej w latach 1690–1696, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 146, 2019, z. 2, s. 495–508.
Sowa J.J., Nervus belli czy finansowe jarzmo Ligi Świętej? Skarb hibernowy a finansowanie wysiłku wojennego Korony 1685–1700, w: Jarzmo Ligi Świętej? Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 137–159.
Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965.
Хундерт З., Приклади польсько-козацької співпраці в епоху Яна Собєского (1668–1696), w: Польсько-українська військова співпраця протягом історії, red. О. Алфьоров, Київ 2018, s. 67–93.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 313
Liczba cytowań: 0
