“In these times of great need”: Pledging the grand duke’s demesne in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.SI.03Słowa kluczowe
Wielkie Księstwo Litewskie (WKL), skarb, zastaw, Zygmunt I Stary, finansowanie wojnyAbstrakt
Artykuł prezentuje analizę zastawów domeny wielkoksiążęcej z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1502–1522 oraz wpływ pożyczek zastawnych na skarb litewski. Zastawy dóbr wielkoksiążęcych były ważnym źródłem finansowania działań militarnych na Litwie na początku XVI w. Z akt zastawów wynika, że w analizowanym okresie wielkość zastawów wynosiła co najmniej 58 576,5 kop groszy litewskich. Najintensywniejszy czas zastawów przypadł na sejmy lat 1516 i 1518 i bezpośrednio przed nimi. Niemal cały dług należał do członków Rady Panów i najwyższych litewskich dygnitarzy, najwięcej pożyczały wiodące rody magnackie. Rada Panów umorzyła większą część tego długu.
Bibliografia
Bardach J., “Czołobicia i pokłony. Kartka z dziejów administracji Wielkiego Księstwa Litewskiego w XV–XVI w.”, in: id., Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVII w., Warszawa–Białystok, 1970, pp. 379–390.
Filipczak-Kocur A., “Pośmiertne problemy podskarbich litewskich Ławryna Wojny i Jana Hlebowicza”, in: Litwa w epoce Wazów, ed. W. Kriegseisen, Warszawa, 2006, pp. 69–84.
Filipczak-Kocur A., Skarb Litewski za pierwszych dwu Wazów, 1587–1648, Wrocław, 1994.
Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej, 1587–1648: projekty, ustawy, realizacja, Warszawa, 2006.
Halecki O., “Bohowitynowicz Bohusz Michał”, Polski Słownik Biograficzny, 2, 1936, pp. 226–227.
Incze J., “The Pledge Policy of King Sigismund of Luxembourg in Hungary (1387–1437)”, in: Money and Finance in Central Europe during the Later Middle Ages, ed. R. Zaoral, London, 2016 (Palgrave Studies in the History of Finance), pp. 87–109.
Ivanauskas E., R.J. Douchis, Lietuvos monetų kalybos istorija 1495–1769, Vilnius, 2002.
Koenigsberger H.G., “Monarchies and Parliaments in Early Modern Europe Dominium Regale or Dominium Politicum et Regale”, Theory and Society, 5, 1978, no. 2, pp. 191–217.
Kolankowski L., Zygmunt August, wielki książę Litwy do roku 1548, Lwów, 1913.
Lesmaitis G., LDK samdomoji kariuomenė. XV a. pabaigoje – XVI a. antrojoje pusėje, Vilnius, 2010.
Lietuvos didžiojo kunigaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494–1504), ed. D. Antanavičius, R. Petrauskas, M. Čiurinskas, et al., Vilnius, 2007.
Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 1 (1380–1584). Užrašymų knyga 1, ed. A. Baliulis, R. Firkovičius, Vilnius, 1998; Knyga Nr. 4 (1479–1491). Užrašymų knyga 4, ed. L. Anužytė, Vilnius, 2004; Knyga Nr. 6 (1494–1506). Užrašymų knyga 6, ed. A. Baliulis, Vilnius, 2007; Knyga Nr. 7 (1506–1539). Užrašymų knyga 7, ed. I. Ilarienė, L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius, 2011; Knyga Nr. 8 (1499–1514). Užrašymų knyga 8, ed. A. Baliulis, R. Firkovičius, D. Antanavičius, Vilnius, 1995; Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9, ed. K. Pietkiewicz, Vilnius, 2002; Knyga Nr. 10 (1440–1523). Užrašymų knyga 10, ed. E. Banionis, A. Baliulis, Vilnius, 1997; Knyga Nr. 11 (1518–1523). Įrašų knyga 11, ed. A. Dubonis, Vilnius, 1997; Knyga Nr. 12 (1522–1529). Užrašymų knyga 12, ed. D. Antanavičius, A. Baliulis, Vilnius, 2001; Knyga Nr. 15 (1528–1538). Užrašymų knyga 15, ed. A. Dubonis, Vilnius, 2002; Knyga Nr. 224 (1522–1530). 4-oji Teismų bylų knyga (XVI a. pabaigos kopija), ed. S. Lazutka, I. Valikonytė, Vilnius, 1997.
Lubomirski J.T., Trzy rozdziały z historyi skarbowości w Polsce: 1507–1532, Kraków, 1868.
Maciulevičius A., “The 1495 Expulsion of the Jews from Lithuania and the Judaizing Movement in Russia: Was There a Connection?”, in: War, Holocaust and Historical Memory. Proceedings of the 20th Annual International Conference on Jewish Studies, vol. 4, Moscow, 2014, pp. 111–130.
Petrauskas R., “Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimo ištakos: Lietuvos didžiojo kunigaikščio taryba ir bajorų suvažiavimai XIV–XV a.”, Parlamento studijos, 3, 2005, pp. 9–32.
Pociecha W., “Ezofowicz Rabinkowicz (Rabiczkowicz, Rebiczkowicz) Jan Abraham (zm. 1519)”, Polski Słownik Biograficzny, 6, 1948, pp. 328–331.
Pociecha W.,, Królowa Bona (1494–1557): czasy i ludzie Odrodzenia, vol. 3, Poznań, 1958.
Šedvydis L., “Lucko (1507–1536) ir Vilniaus (1536–1555) vyskupo Pauliaus Alšėniškio dvaras: dvarioniai ir tarnybiniai bajorai”, Darbai ir dienos, 64, 2015, pp. 9–28.
Tyla A., Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės iždas per dvidešimtmetį karą (1648–1667), Vilnius, 2010.
Tyla A., Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės iždas: XVI amžiaus antroji pusė – XVII amžiaus vidurys, Vilnius, 2012.
Urmański A.K., “Zaberezinskių giminė XV–XVI a. LDK politinio elito gretose”, PhD dissertation, Kaunas, Vytautas Magnus University, 2017.
White E.N., “From Privatised to Government-Administered Tax Collection: Tax Farming in Eighteenth-Century France”, Economic History Review, 57 (New Series), 2004, no. 4 pp. 636–663.
Zmora H., State and Nobility in Early Modern Germany: The Knightly Feud in Franconia, 1440–1567, Cambridge–New York, 1997 (Cambridge Studies in Early Modern History).
Бершадский С.А., Аврам Езофович Ребичкович, подскарбий земский, член рады Великого княжества Литовского. Отрывок из истории внутренних отношений Литвы в начале XVI в., Киев, 1888.
Бершадский С.А., Литовские евреи: История их юридического и общественного положения в Литве от Витовта до Люблинской унии: 1388–1569, Санкт-Петербург, 1883.
Груша А.И., Документальная письменность Великого Княжества Литовского (конец XIV – первая треть XVI в.), Минск, 2015.
Довпар-Запольский М., Государственное хозяйство Великого Княжества Литовского при Ягеллонах, vol. 1, Киев, 1901.
Любавский М.К., Литовско-русский сейм: Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москва, 1900.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 362
Liczba cytowań: 0
