Oxen trade from the fifteenth century to the beginning of the seventeenth century and its relations with the environment and space – case study of Greater Poland
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2021.01Słowa kluczowe
przestrzeń miejska, jarmarki, handel wołami, środowiskoAbstrakt
Artykuł koncentruje się na zależnościach zachodzących między środowiskiem naturalnym, przestrzenią miejską i handlem wołami. Na podstawie źródeł pochodzących z terenów Wielkopolski omówiono specyficzne uwarunkowania dotyczące handlu żywym inwentarzem (trasy, tempo przepędu, konieczność wypasu i popoju zwierząt), zwrócono uwagę na pomijane dotąd zagadnienia związane z koniecznością dostosowania przestrzeni miejskiej do wymagań handlu wołami na szeroką skalę, który rozkwitał podczas jarmarków odbywających się w poszczególnych ośrodkach miejskich, postulując przy tym konieczność pogłębienia badań w tym zakresie.
Bibliografia
Adler G., “Das großpolnische Fleischergewerk vor 300 Jahren”, in: Zeitschrift der Historischen Gesellschaft für die Provinz Posen, 9, 1894, pp. 209–372.
Arłamowski K., “Klucz medycki starostwa przemyskiego w XVI w.”, in: Studia z historii społecznej i gospodarczej poświęcone prof. dr. Franciszkowi Bujakowi, Lwów, 1931, pp. 133–161.
Bartoszewicz H., “Drogi handlowe ziemi chełmińskiej”, Miscellanea Historico-Archivistica, 6, 1996, p. 54.
Baszanowski J., Z dziejów handlu polskiego w XVI–XVIII w. Handel wołami, 2nd ed., Szczęsne, 2017.
Bogucka M., “Fairs in Early Modern Poland”, in: Jahrmärkte und Stadtentwicklung in Europa = Foires, marchés annuels et développement urbain en Europe, ed. F. Irsigler, M. Pauly, Trier, 2007, pp. 243–251.
Bogucka M., “Peoples of the Fairs. Fairs. Organizers and Participants in the Early Modern Poland”, in: Fiere e mercati nella integrazione delle economie europee. Secc. XIII–XVIII. Prato, 8–12 maggio 2000, ed. S. Cavaciocchi, Firenze, 2001, pp. 921–932.
Chodyński A.A., Dawne ustawy Kalisza, Warszawa, 1875.
Corpus iuris polonici. Sect. 1, Privilegia, statuta, constitutiones, edicta, decreta, mandata regnum Poloniae spectantia comprehendis, vol. 3, Annos 1506–1522 continens typis mandavit adnotationibus instruxit Osvaldus Balzer, published by F. Zigel, Petersburg, 1908.
Czacharowski A., “Jahrmärkte und Messen im mittelalterlichen Polen”, in: Fiere e mercati nella integrazione delle economie europee. Secc. XIII–XVIII. Prato, 8–12 maggio 2000, ed. S. Cavaciocchi, Firenze, 2001, pp. 235–241.
Czaja R., “Gospodarcze znaczenie jarmarków w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach”, in: Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w średniowieczu, vol. 2, ed. R. Czaja, J. Tandecki, Toruń, 1996, pp. 121–132.
Czaja R., “Jahrmärkte im Ordensland Preußen im Mittelalter”, in: Das Preußenland als Forschungsaufgabe. Eine europäische Region in ihren geschichtlichen Bezügen, ed. B. Jähnig, Lüneburg, 2000, pp. 319–328.
Dembinski P., “Poznański zespół osadniczy”, in: Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, ed. H. Rutkowski, M. Słoń, pt. 2: Komentarz, indeksy, Warszawa, 2017, pp. 292–313.
Drozdowski M., “Życie gospodarcze miasta”, in: Dzieje Poznania, ed. J. Topolski, Warszawa–Poznań, 1988, pp. 455–475.
Dunin-Wąsowiczowa A., “Spatial Changes in Poland under the Impact of the Economic of the 16th and 17th Centuries”, in: The Early-Modern World-System in Geographical Perspective, ed. H.J. Nitz, Stuttgart, 1993, pp. 172–190.
Dygo M., “Wschód i Zachód: gospodarka Europy w XIV i XV wieku”, in: Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, ed. R. Czaja, M. Dygo, S. Gawlas, G. Myśliwski, K. Ożóg, Warszawa, 2006, p. 177–194.
Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, ed. H. Samsonowicz, M. Bogucka, Wrocław, 1986.
Fornella S., “Rola hodowli, rzeźnictwa i handlu mięsem w życiu gospodarczym Świecia nad Wisłą”, Studenckie Teki Historyczne, 1, 2002, pp. 9–13.
Grochulska B., “Jarmarki w handlu polskim w drugiej połowie XVIII w.”, Przegląd Historyczny, 64, 1973, no. 4, pp. 793–820.
Horn M., “Handel wołami na Rusi Czerwonej w pierwszej połowie XVII wieku”, RDSG, 24, 1962, pp. 73–88.
Irsigler F., “Messen, Jahrmärkte und Stadtentwicklung in Europa: Mittelalter und frühe Neuzeit”, in: Jahrmärkte und Stadtentwicklung in Europa = Foires, marchés annuels et développement urbain en Europe, ed. F. Irsigler, M. Pauly, Trier, 2007, pp. 1–24.
Jenks S., “The Missing Link: Distribution Revolution the 15th Century”, in: Textiles and Medieval Economy: Production, Trade and Consumption of Textiles 8th to 16th Centuries, ed. A.L. Huang, C. Jahnke, Oxford, 2015, pp. 230–252.
Karwasińska J., “Archiwa Skarbowe dawnej Rzeczpospolitej”, in: Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, vol. 1, Warszawa, 1957, pp. 70–125.
Kiryk F., Urbanizacja Małopolski: województwo sandomierskie, Kielce, 1994.
Koczy L., Handel Poznania do połowy XVI w., 1st ed., Poznań, 1930.
Księgi celne Korony z drugiej połowy XVI wieku, ed. S. Kazusek, Kielce, 2017, pp. 195–203.
Kurkowski J., “Sieć jarmarczna województwa lubelskiego w XVI wieku”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 34, 1986, no. 2, pp. 37–59.
Kuś J., “Jarmarki jarosławskie i ich wpływ na rozwój miasta w XVI i XVII wieku”, Rocznik Historyczno-Archiwalny, 9, 1995, pp. 29–43.
Leitgerber J., Z dziejów handlu i kupiectwa poznańskiego za dawnej Rzeczypospolitej Polskiej, Poznań, 1929.
Małowist M., Studia z dziejów rzemiosła w okresie kryzysu feudalizmu w Zachodniej Europie w XIV i XV wieku, Warszawa, 1954.
Małowist M., Wschód a Zachód Europy w XIII–XVI w.: konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Warszawa, 1973.
Mączak A., “‘Rinderhandel und Rinderhaltung im nordwesteuropäischen Künstengebiet vom 15. bis zum 19. Jahrhunder’, Heinz Wiese, Johan Bölts, Stuttgart 1966: [recenzja]”, Przegląd Historyczny, 60, 1969, no. 4, pp. 731–735.
Modrzyński P.M., “Prawne aspekty hodowli zwierząt w średniowiecznych miastach ziemi chełmińskiej i terenów przygranicznych”, Rocznik Toruński, 42, 2015, pp. 203–220.
Morawski Z., “Łowicz średniowieczny”, in: Dzieje miasta Łowicz, ed. R. Kołodziejczyk, Warszawa, 1986, pp. 51–74.
Myśliwski G., “Strefa sudecko-karpacka i Lwów. Miejsce Śląska, Małopolski i Rusi Czerwonej w gospodarce Europy Zachodniej (połowa XIII–początek XVI wieku)”, in: Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, ed. R. Czaja, M. Dygo, S. Gawlas, G. Myśliwski, K. Ożóg, Warszawa, 2006, pp. 247–312.
Najstarsze rachunki przemyskie, ed. A. Łosowska, M. Schmidt, Przemyśl, 2019.
Orłowska A.P., Nowożycki B., Pac G., “Handel wołami na terenie Wielkopolski i Śląska w świetle szesnastowiecznego spisu jarmarków i komór celnych”, Studia Geohistorica, 4, 2016, pp. 158–161.
Paluchowski P., “Miejsca i terminy jarmarków na terenie Prus Królewskich i Książęcych w końcu XVI wieku na podstawie wykazów z gdańskich kalendarzy”, Czasy Nowożytne, 24, 2011, pp. 37–59.
Przywileje miasta Poznania, ed. W. Maisel, Poznań, 1994.
Rybarski R., Handel i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu, 1st ed., Poznań, 1928–1930; 2nd ed., Warszawa, 1958.
Samsonowicz H., “Les foires en Pologne au XVe et XVIe siècles sur la toile de fond de la situation en Europe”, in: Der Außenhandel Ostmitteleuropas 1450–1650, ed. I. Bog, Wien, 1971, pp. 246–259.
Samsonowicz H., “Jarmarki w Polsce na tle sytuacji gospodarczej w Europie w XV–XVI w.”, in: Europa – Słowiańszczyzna – Polska, ed. J. Bardach, Poznań, 1970, pp. 523–532.
Samsonowicz H., “Niektóre cechy charakterystyczne sieci jarmarcznej w Polsce późnego średniowiecza”, in: Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w Średniowieczu, vol. 1, ed. M. Bogucka, A. Czacharowski, Toruń, 1994, pp. 37–59.
Samsonowicz H., “Polska w gospodarce europejskiej późnego średniowiecza”, in: Pamiętnik Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, vol. 1, Warszawa, 1968, pp. 92–102.
Samsonowicz H., “Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza”, Przegląd Historyczny, 64, 1973, no. 4, pp. 967–716.
Samsonowicz H., Mączak A., “Feudalism and Capitalism. A Balance of Changes in East-Central Europe”, in: East-Central Europe in Transition from Fourteenth to the Seventeenth Century, ed. A. Mączak, H. Samsonowicz, P. Burke, Cambridge, 1985, pp. 6–23.
Skierska I., Sabbatha sanctifices. Dzień święty w średniowiecznej Polsce, Warszawa, 2008.
Słomski M., “Dolsk”, in: Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, ed. H. Rutkowski, M. Słoń, pt. 2: Komentarz, indeksy, Warszawa, 2017, pp. 380–398.
Słoń M., “Miasta prywatne w sieci miejskiej Wielkopolski XV–XVI wieku”, RDSG, 77, 2016, pp. 93–123.
Sowina U., Związek T., Panecki T., “Kalisz w połowie XVI wieku”, in: Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, ed. H. Rutkowski, M. Słoń, pt. 2: Komentarz, indeksy, Warszawa, 2017, pp. 313–332.
Topolski J., “Przyczyny powstania i rozwój folwarku pańszczyźnianego”, in: Dzieje Wielkopolski do roku 1793, ed. J. Topolski, vol. 1, Warszawa, 1963, pp. 445–458.
Topolski J., “Rola Gniezna w handlu europejskim od XV do XVII wieku”, Studia z dziejów Wielkopolski i Pomorza, 7, 1962, pp. 5–78.
Visitationes bonorum archiepiscopatus necnon capituli Gnesnensis saeculi XV, ed. B. Ulanowski, Kraków, 1920.
Westermann E., “Die Bedeutung des Thüringer Saigerhandels für den mitteleuropäischen Handel an der Wende vom 15. zum 16. Jahrhundert”, Jahrbuch für die Geschichte Mittel- und Ostdeutschlands, 21, 1972, pp. 67–92.
Weymann S., “Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku”, Przegląd Zachodni, 9, 1953, no. 2, pp. 194–253.
Wolański M., Związki handlowe Śląska z Rzecząpospolitą w XVII wieku, Wrocław, 1961.
Wyrobisz A., “Uwagi o kalendarzu jarmarków w miastach Korony w XVI wieku”, in: Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w Średniowieczu, vol. 1, ed. M. Bogucka, A. Czacharowski, Toruń, 1994, pp. 27–32.
Wyrozumski J, “Hodowla w średniowiecznym Krakowie,” in: Czas, przestrzeń, praca w dawnych miastach: studia ofiarowane Henrykowi Samsonowiczowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, ed. A. Wyrobisz, M. Tymowski, Warszawa, 1991, pp. 431–435.
Zajęcki M., “Przepisy dotyczące chowu zwierząt w większych miastach Polski przedrozbiorowej”, Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, 10, 2007, pp. 105–125.
Zaremska H., “Z dziejów handlu polsko-litewskiego: lokacje w Koronie i na Mazowszu w latach 1386–1501”, Przegląd Historyczny, 64, 1973, no. 4, pp. 717–728.
Związek T., “Drogi”, in: Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, ed. H. Rutkowski, M. Słoń, pt. 2: Komentarz, indeksy, Warszawa, 2017, pp. 268–291.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 474
Liczba cytowań: 0
