Księstwo Warszawskie – pierwsze nowoczesne państwo polskie?
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2018.125.2.04Słowa kluczowe
Księstwo Warszawskie, epoka napoleońska, państwo, tradycja, nowoczesność, Duchy of Warsaw, Napoleonic era, state, tradition, modernityAbstrakt
Artykuł dotyczy kwestii ustroju, instytucji państwowych i życia politycznego Księstwa Warszawskiego (1807–1815). Autor przyjmuje, że głównymi cechami nowoczesnego państwa są: zdolność do skoordynowanej kontroli nad obszarami, które obejmuje oraz do stymulowania nowejintegracji kulturowej związanej z rodzącą się świadomością narodową zamieszkującej je zbiorowości. Za istotne kryterium nowoczesności uznaje również gotowość elity rządzącej do podejmowania inicjatyw promujących przemiany cywilizacyjne i zmiany w zakresie struktury społecznej imentalności.
The article deals with questions of the political system, state institutions and political life of the Duchy of Warsaw (1807– 1815). The author argues that the main features of the modern state are: the capacity for coordinated control over its territory and for stimulating a new cultural integration resulting from the developing national awareness of the people inhabiting it. They also include the willingness of the ruling elite to undertake initiatives promoting civilizational transformations and changes in the social structure and mentality – recognized as important criteria ofmodernity.
Bibliografia
Cichoń Paweł, Rozwój myśli administracyjnej w Księstwie Warszawskim 1807–1815, Księgarnia Akademicka, Kraków 2006.
Collaboration and Resistance in Napoleonic Europe. State-Formation in an Age of Upheaval, c. 1800–1815, red. Michael Rowe, Palgrave, Basingstoke–New York 2003.
Czubaty Jarosław, Księstwo Warszawskie 1807–1815, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
Czubaty Jarosław, Zasada „dwóch sumień”. Normy postępowania i granice kompromisu politycznego Polaków w sytuacjach wyboru (1795–1815), Neriton, Warszawa 2005.
Gałędek Michał, Miejsce resortu spraw wewnętrznych w administracji Księstwa Warszawskiego, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 6 (4), 2013, s. 405–422.
Giddens Anthony, Konsekwencje nowoczesności, Wydawnictwo UJ, Kraków 2008.
Goclon Jacek A., „Polska na królu pruskim zdobyta”. Ustrój, administracja i sądownictwo doby Komisji Rządzącej w 1807 r., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.
[Godlewski Józef], Głosy posła mariampolskiego na sejmie roku 1811 w Warszawie miane z dołączeniem uwag i krótkiego namienienia niektórych w czasie sejmu czynności, Drukarnia Rządowa, Warszawa 1814.
Grochulska Barbara, Handel zagraniczny Księstwa Warszawskiego. Z badań nad strukturą gospodarczą, PWN, Warszawa 1967.
Grochulska Barbara, Kraków w systemie warszawsko-francuskim, w: Kraków w czasach Księstwa Warszawskiego. Materiały sesji naukowej z okazji Dni Krakowa w roku 1988, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1989, s. 7–19.
Grochulska Barbara, Księstwo Warszawskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966.
Grochulska Barbara, Lewica wobec Napoleona w świetle „Korespondencji w materiach obraz kraju i narodu rozjaśniających”, w: Francja–Polska. XVIII–XIX w. Studia z dziejów kultury i polityki poświęcone prof. Andrzejowi Zahorskiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. Antoni Mączak, PWN, Warszawa 1983, s. 62–69.
Grochulska Barbara, Małe państwo wielkich nadziei, KAW, Warszawa 1987.
Grynwaser Hipolit, Kwestia agrarna i ruch włościan w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX w. Studium archiwalne, Kasa im. Mianowskiego – Instytut Popierania Nauki, Warszawa 1935.
Grześkowiak-Krwawicz Anna, O formę rządu, czy o rząd dusz? Publicystyka polityczna Sejmu Czteroletniego, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2000.
Grześkowiak-Krwawicz Anna, Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 2006.
Habermas Jürgen, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, Universitas, Kraków 2005.
Habermas Jürgen, Obywatelstwo a tożsamość narodowa. Rozważania nad przyszłością Europy, IFiS PAN, Warszawa 1993.
Handelsman Marceli, Projekt zmiany konstytucji z r. 1812, w: idem, Pod znakiem Napoleona. Studia historyczne, seria II, Zakład Graf. Tow. Akc. S. Orgelbranda S-ów, Warszawa 1913, s. 197–214.
Handelsman Marceli, Z dziejów Księstwa Warszawskiego. Geneza Księstwa i jego statutu, w: idem, Studia historyczne, seria 1, E. Wende, H. Altenberg, Warszawa–Lwów 1911, s. 107–240.
Jedlicki Jerzy, Szlachta, w: Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815–1864, red. Witold Kula, Janina Leskiewiczowa, Ossolineum, Wrocław 1979, s. 27–56.
Kallas Marian, Dzienniki departamentowe w czasach Księstwa Warszawskiego (1808–1815), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 10/1, 1971, s. 5–31.
Kallas Marian, Historia ustroju Polski, PWN, Warszawa 2005.
Kizwalter Tomasz, Kryzys oświecenia a początki konserwatyzmu polskiego, Wydawnictwa UW, Warszawa 1987.
Kizwalter Tomasz, O nowoczesności narodu. Przypadek polski, Semper, Warszawa 1999.
Kizwalter Tomasz, W stronę równości, Universitas, Kraków 2014.
Kołłątaj Hugo, Uwagi nad położeniem tej części ziemi polskiej, którą od pokoju tylżyckiego zaczęto zwać Księstwem Warszawskim, Lipsk [Warszawa] 1808.
Kosim Jan, Losy pewnej fortuny. Z dziejów burżuazji warszawskiej w latach 1807–1830, Ossolineum, Wrocław 1972.
Krzymkowski Marek, Status prawny urzędników Księstwa Warszawskiego, Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań 2004.
Kubis Paweł, Nowoczesność czy tradycja? Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego 1812 r., w: Studia nad epoką napoleońską, t. 2, red. Marcin Baranowski, Napoleon V, Oświęcim 2016, s. 150–213.
Lelewel Joachim, Trzy konstytucje polskie 1791, 1807, 1815, w: idem, Dzieła, t. 8, oprac. Józef Dutkiewicz [et al.], PWN, Warszawa 1961.
Leśnodorski Bogusław, Elementy feudalne i burżuazyjne w ustroju i prawie Księstwa Warszawskiego, CPH 3, 1951, s. 304–332.
Leśnodorski Bogusław, U progu nowego stulecia. Księstwo Warszawskie, w: idem, Historia i współczesność, PWN, Warszawa 1967, s. 188–234.
Łepkowski Tadeusz, Polska – narodziny nowoczesnego narodu 1764–1870, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2003.
Łukasiewicz Dariusz, Sarmatyzm i Prusy na przełomie XVIII i XIX w., Instytut Historii PAN, Warszawa 2015.
Machalski Edmund, Ludwik Gutakowski. Prezes Rady Stanu i Ministrów, Fundusz Kultury Narodowej im. Marszałka J. Piłsudskiego, Dubno 1938.
Mycielski Maciej, „Miasto ma mieszkańców, wieś obywateli”. Kajetana Koźmiana koncepcje wspólnoty politycznej (do 1830 roku), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
Mycielski Maciej, Rząd Królestwa Polskiego wobec sejmików i zgromadzeń gminnych 1815–1830, Wydawnictwa UW, Warszawa 2010.
Niemcewicz Julian Ursyn, Podróże po Ameryce 1797–1807, z rkp. wyd., wstęp i objaśn. Antonina Wellman-Zalewska, red. Emil Kipa, Ossolineum, Wrocław–Warszawa 1959.
Ossowski Kazimierz, Prasa Księstwa Warszawskiego, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2004.
Przygodzki Jacek, Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813–1815, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
Rembowski Aleksander, Z życia konstytucyjnego Księstwa Warszawskiego, Gebethner i Wolff, Kraków 1900.
Rosner Anna, Sędziowie i urzędnicy sądów pokoju w Księstwie Warszawskim, PH 79, 1988, 4, s. 659–684.
Skałkowski Adam M., O cześć imienia polskiego, Napoleon V, Oświęcim 2015.
Skowronek Jerzy, Aleksander Sapieha. Z magnackiego gniazda do napoleońskiego wywiadu, PWN, Warszawa 1992.
Sobociński Władysław, Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego, TNT, Toruń 1970.
Sobociński Władysław, Senkowska-Gluck Monika, Księstwo Warszawskie, w: Historia państwa i prawa Polski, t. 3: Od rozbiorów do uwłaszczenia, red. Juliusz Bardach, Monika Senkowska-Gluck, PWN, Warszawa 1981, s. 66–119.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2008.
Stankiewicz Zbigniew, Królestwo Polskie 1815–1863, w: Historia państwa i prawa Polski, t. 3: Od rozbiorów do uwłaszczenia, red. Juliusz Bardach, Monika Senkowska-Gluck, PWN, Warszawa 1981, s. 168–468.
Staszic Stanisław, O statystyce Polski: krótki rzut wiadomości potrzebnych tym, którzy ten kraj chcą oswobodzić i tym, którzy w nim chcą rządzić, Warszawa 1807.
Surowiecki Wawrzyniec, Wybór pism, oprac. Joanna Grzywicka, Aleksander Łukaszewicz, PWN, Warszawa 1957.
Szyndler Bartłomiej, Stanisław Nałęcz Małachowski (1736–1809), Wydawnictwo MON, Warszawa 1979.
Tokarz Wacław, Książę Józef jako wychowawca wojska, w: idem, Rozprawy i szkice, t. 2: Militaria, PWN, Warszawa 1959, s. 287–319.
Ustawodawstwo Księstwa Warszawskiego. Akty normatywne władzy najwyższej, t. 2: 1809–1810, oprac. Wojciech Bartel, Jan Kosim, Władysław Rostocki, PWN, Warszawa 1964.
Willaume Juliusz, Fryderyk August jako książę warszawski (1807–1815), Napoleon V, Oświęcim 2013.
Winiarz Adam, Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807–1831), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002.
Wybicki Józef, Życie moje oraz wspomnienie o Andrzeju i Konstancji Zamoyskich, wyd. Adam M. Skałkowski, Ossolineum, Wrocław 2005.
Zajewski Władysław, Józef Wybicki, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 983
Liczba cytowań: 0
