Raz jeszcze o sejmach w bezkrólewiu. Uwagi w związku z książką Tomasza Kucharskiego Sejmy elekcyjne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1632–1733
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2024.131.4.05Parole chiave
Rzeczpospolita Obojga Narodów, sejmy elekcyjne, bezkrólewie, XVII–XVIII w., funkcjonowanie sejmów elekcyjnychAbstract
W artykule omówiono pracę, która poświęcona została sejmom elekcyjnym w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1632–1733. W książce podjęto temat okresu bezkrólewia w Rzeczypospolitej jako stanu prawnoustrojowego oraz funkcjonowania organów władzy w tym czasie, zwłaszcza sejmów. Drugim celem omówionej pracy było przedstawienie proceduralnych form działania sejmów elekcyjnych w XVII–XVIII w., związanych z efektywnym wykonywaniem przez nie zadań, mających znaczenie dla ustroju państwa.
Riferimenti bibliografici
Edycje źródłowe
Volumina Constitutionum, t. 2: 1550–1609, cz. 1: 1550–1585, red. Stanisław Grodziski, Irena Dwornicka, Wacław Uruszczak, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005.
Opracowania
Augustynowicz Christoph, Die Kandidaten und Interessen des Hauses Habsburg in Polen-Litauen während des zweiten Interregnums 1574–1576, WUV Universitätsverlag, Wien 2001.
Backvis Claude, L’origine de la diète „viritim” pour l’élection du roi en Pologne, „Annuaire de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientales et Slaves” 20, 1968–1972, s. 45–128.
Balzer Oskar, Początek sądów kapturowych, „Ateneum” 2, 1885, s. 146–158.
Balzer Oswald, Modus eligendi regis z początku XVI wieku, w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza r. 1661, t. 1, [aut. Ludwik Finkel i in.], Uniwersytet Lwowski, Lwów 1911, s. 3–21.
Chmielewska Mieczysława, Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006.
Dubas-Urwanowicz Ewa, Bezkrólewie – czas integracji czy podziałów, „Przegląd Historyczny” 85, 1994, 1–2, s. 35–43.
Dubas-Urwanowicz Ewa, Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 1998.
Dubas-Urwanowicz Ewa, Królestwo bez króla? Kompetencje monarsze w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, „Przegląd Historyczny” 93, 2002, 2, s. 145–158.
Dubas-Urwanowicz Ewa, System funkcjonowania Rzeczypospolitej ukształtowany w czasie interregnum po śmierci Zygmunta Augusta. Geneza, uwarunkowania i istota rozwiązań, w: Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, red. Jan Dzięgielewski, Krzysztof Koehler, Dorota Muszytowska, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2014, s. 128–136.
Dubas-Urwanowicz Ewa, „Warunek warszawski” z września 1574 roku a status prawno-polityczny państwa, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 60, 2008, 1, s. 193–201.
Dzięgielewski Jan, Instytucje ustrojowe Rzeczypospolitej Obojga Narodów a rozwój Woli, w: Historia Woli, red. Karol Mórawski, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego „Kraj”, Warszawa 2000, s. 39–67.
Dzięgielewski Jan, Kryzys staropolskiego parlamentaryzmu a regulacje proceduralne, w: Studia historyczno-prawne. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i w czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. J. Dorobisz, Włodzimierz Kaczorowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004, s. 73–78.
Dzięgielewski Jan, Prymasi w roli interreksów, w: Prymasi i prymasostwo w dziejach państwa i narodu polskiego, red. Wiesław Jan Wysocki, Pax, Warszawa 2002.
Dzięgielewski Jan, Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573–1674, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Aspra-JR, Pułtusk–Warszawa 2003.
Dzięgielewski Jan, Wolna elekcja viritim – najgłośniejsze z dokonań okresu bezkrólewia po śmierci ostatniego Jagiellona, w: Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, red. Jan Dzięgielewski, Krzysztof Koehler, Dorota Muszytowska, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2014, s. 169–186.
Ekes Janusz, Trójpodział władzy i zgoda wszystkich. Naczelne zasady „ustroju mieszanego” w staropolskiej refleksji politycznej, Instytut Historii Akademii Podlaskiej, Siedlce 2001.
Elton Goeffrey R., Studies in Tudor and Stuart Politics and Government, t. 3, Cambridge University Press, Cambridge 1983.
Finkel Ludwik, Elekcya Zygmunta I. Sprawy dynastyi Jagiellońskiej i unii polsko-litewskiej, Fundusz Nestora Bucewicza, Kraków 1910.
Gąsior Ewa, Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017.
Grodziski Stanisław, Stanowisko interrexa w polskiej tradycji dziejowej, w: Leges sapere. Studia i prace dedykowane profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Wacław Uruszczak, Paulina Święcicka, Andrzej Kremer, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 171–177.
Gruszecki Stefan, Walka o władzę w Rzeczypospolitej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów 1572–1573, PWN, Warszawa 1969.
Jezierski Franciszek Salezy, O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły aż do naszych czasów, oprac. Włodzimierz Kaczorowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2017.
Kaczorowski Włodzimierz, Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Instytut Śląski, Opole 1986.
Kaczorowski Włodzimierz, Z dziejów bezkrólewia 1632 r., „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Historia” 25, 1989, s. 91–101.
Kolankowski Zygmunt, Elekcya Zygmunta Augusta, „Kwartalnik Historyczny” 19, 1905, s. 531–5557.
Konopczyński Władysław, Konwokacje, w: Adam Vetulani, Władysław Abraham, Studia historyczne ku czci S. Kutrzeby, t. 1, nakładem Komitetu, Kraków 1938, s. 247–26.
Korolko Mirosław, Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573–1658, Pax, Warszawa 1974.
Korolko Mirosław, Spory i polemiki wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573–1576, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 18, 1973, s. 67–94.
Kucharski Tomasz, Sejmy elekcyjne w Rzeczypospolitej Obojga narodów w latach 1632–1733, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2022.
Lewandowska-Malec Izabela, Prawo do elekcji króla Rzeczypospolitej w latach 1587–1764, w: Historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, nuntia vetustatis. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. Ewa Kozerska, Marek Maciejewski, Piotr Stec, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015, s. 255–270.
Makiłła Dariusz, Artykuły henrykowskie (1573–1576). Geneza, obowiązywanie, stosowanie. Studium historyczno-prawne, Vizja Press&IT, Warszawa 2012.
Makiłła Dariusz, Artykuły henrykowskie (1573–1576). Zakres wprowadzanych zmian w ustroju Rzeczypospolitej oraz ich ocena, w: Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, red. Jan Dzięgielewski, Krzysztof Koehler, Dorota Muszytowska, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2014, s. 158–161.
Makiłła Dariusz, Prymas Polski interreksem Rzeczypospolitej, w: Urząd prymasa w Polsce. Geneza, oddziaływanie, znaczenie, red. Waldemar Graczyk, Jolanta M. Marszalska, Leszek Zygner, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie, Warszawa 2018, s. 163–174.
Makiłła Dariusz, Sejmy w bezkrólewiu. Instytucja władzy najwyższej Rzeczypospolitej, w: Między barokiem a oświeceniem. Parlamentaryzm, red. Barbara Krysztopa-Czupryńska, Jerzy Kiełbik, Ośrodek Badań Naukowych imienia Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn 2016, s. 17–27.
Noailles Emmanuelle Henri de, Henri de Valois et la Pologne en 1572, t. 1–3, Michel Lêvy Frères, Paris 1867.
Olszewski Henryk, Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii 1652–1763. Prawo, praktyka, teoria, programy, UAM, Poznań 1966.
Opaliński Edward, Elekcje wazowskie w Polsce. Stosunek szlachty do instytucji okresu bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny” 92, 1985, 3, s. 533–547.
Opaliński Edward, Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587–1652. System parlamentarny a społeczeństwo obywatelskie, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995.
Opaliński Edward, Zjazd w Jędrzejowie w 1576 roku, „Kwartalnik Historyczny” 109, 2002, 2, s. 15–39.
Pieńkowska Anna, Zjazdy i sejmy z okresu bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2010.
Piliński Tadeusz, Bezkrólewie po Zygmuncie Auguście i elekcya króla Henryka, Uniwersytet Jagielloński, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1872.
Płaza Stanisław, Próby reform ustrojowych w czasie pierwszego bezkrólewia. 1572–1574, PWN, Kraków 1969.
Płaza Stanisław, Wielkie bezkrólewia, KAW, Warszawa 1988.
Reimann Eduard, Die polnische Königswahl von 1573, „Historische Zeitschrift” 11, 1867, s. 58–128.
Rhode Maria, Ein Königreich ohne König. Der kleinpolnische Adel in sieben Interregna, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 1997.
Rybak Paweł, Zjazd szlachty w Stężycy (maj–czerwiec 1575 r.) na tle drugiego bezkrólewia, Adam Marszałek, Toruń 2002.
Salmonowicz Stanisław, Geneza i treść uchwał konfederacji warszawskiej, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 19, 1974, s. 7–30.
Siemieński Józef, Drugi akt konfederacji warszawskiej 1573 r., Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1911, s. 3–26.
Silnicki Tadeusz, Prawo elekcji królów w dobie jagiellońskiej, Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, Lwów 1913.
Skwarczyński Paweł, Pierwsze trzy wolne elekcje viritim 1573–1578 (Zagadnienia wybrane), „Teki Historyczne” 10, 1959, s. 119–154.
Sobieski Wacław, Elekcja viritim, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 23, 1905, s. 537–560.
Sobieski Wacław, Trybun ludu szlacheckiego. Pisma historyczne, oprac. Stanisław Grzybowski, PIW, Warszawa 1978.
Sobociński Władysław, O ustawie konstytucyjnej państwa polskiego z r. 1573, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1, 1948, s. 75–89.
Sobociński Władysław, Pakta konwenta. Studium z historii prawa polskiego, Wydawnictwa Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1939.
Stadnicki Kazimierz, O tronie elekcyjnym domu Jagiellonów w Polsce, Nakładem Autora, Lwów 1880.
Szujski Józef, Jeszcze o elekcji w epoce Jagiellonów, w: Józef Szujski, Dzieła, seria 2, t. 7, Kraków 1888.
Tazbir Janusz, Geneza i skutki wolnych elekcji, w: Elekcje królów Polski w Warszawie na Woli 1575–1764. Upamiętnienie pola elekcyjnego w 400-lecie stołeczności Warszawy, red. Marek Tarczyński, Rytm, Warszawa 1997, s. 11–26.
Uruszczak Wacław, Ustawy Zygmunta I z lat 1530 i 1538 w sprawie elekcji królewskiej, w: Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej, red. Grażyna Bałtruszajtys, Liber, Warszawa 2000, s. 349–360.
Wisner Henryk, Wolna elekcja w dziejach Rzeczypospolitej, w: Elekcje królów Polski w Warszawie na Woli 1575–1764. Upamiętnienie pola elekcyjnego w 400-lecie stołeczności Warszawy, red. Marek Tarczyński, Rytm, Warszawa 1997, s. 27–38.
Wiśniewski Krzysztof, Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII–XVIII wieku (1632–1736), Arx Regia, Warszawa 2015.
Zakrzewski Wincenty, Po ucieczce Henryka. Dzieje bezkrólewia 1574–1575, Akademia Umiejętności, Kraków 1878.
Вержбовский Федор Ф., Две кандидатуры на польский престол Вильгельма из Розенберга и эрцгерцога Фердинанда, 1574–1575, тип. К. Ковалевского, Варшава 1889.
Трачевский Александр С., Польское бескоролевье по прекращении династии Ягеллонов, тип. Грачева и комп., Москвa 1869.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Licenza
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
Stats
Number of views and downloads: 43
Number of citations: 0
