Nie wiadomo co, czyli Nowoczesność. Kilka refleksji o kategoriach opisu dziejów międzywojennej Polski
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2024.131.3.05Słowa kluczowe
Polska międzywojenna, nowoczesność, etatyzm, postęp, studia postkolonialneAbstrakt
Niniejszy tekst jest recenzją syntezy dziejów międzywojennej Polski pióra Włodzimierza Mędrzeckiego. Argumentuję w nim, że dychotomię „tradycyjny / nowoczesny”, na której opiera się autorskie wyjaśnienie społeczno-gospodarczych problemów Polski, zdefiniowano pod wieloma względami błędnie. Tekst postuluje ponadto szersze wykorzystanie analizy porównawczej i metodologii studiów postkolonialnych w badaniach nad historią Polski.
Bibliografia
Ali Asad, Ali Kamran Asdar, Introduction, w: Towards Peoples’ Histories in Pakistan. (In)audible Voices, Forgotten Pasts, red. Asad Ali, Kamran Asdar Ali, Bloomsbury Academic, London 2023.
Ali Tariq Omar, Technologies of Peasant Production and Reproduction. The Post-Colonial State and Cold War Empire in Comilla, East Pakistan, 1960–70, „South Asia. Journal of South Asian Studies” 2019, https://doi.org/10.1080/00856401.2019.1590788 (dostęp: 23 IX 2024), s. 1–17.
Arnekker Edward, Drobny przemysł i chałupnictwo, w: Pięć lat na froncie gospodarczym, 13 V 1926–1931, t. 1, [aut. Stefan Starzyński i in.]. Wydawnictwo „Drogi”, Warszawa 1931, s. 360–368.
Arnekker Edward, Przejawy kryzysu w rzemiośle i chałupnictwie, Instytut Spraw Społecznych, Warszawa 1934.
Bell John D., Peasants in Power. Alexander Stamboliski and the Bulgarian Agrarian National Union, 1899–1923, Princeton University Press, Princeton 1977.
Blanke Richard, Polish-Speaking Germans? Language and National Identity Among the Masurians since 1871, Böhlau Verlag, Köln 2001.
Błoński Jan J., Wydrzeć tradycję konformizmowi. O ludowych historiach Polski, „Przegląd Historyczny” 113, 2022, 2, s. 309–345.
Brzózy Zofja, Bieliźniarstwo w Warszawie, w: Drobny przemysł i chałupnictwo, t. 2, Instytut Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 1934, s. 145–230.
Bucholc Marta, Alternatywna trasa postkolonializmu. Max Weber o sprawie polskiej, „Przegląd Humanistyczny” 2017, 3, s. 21–37.
Chibber Vivek, Locked in Place. State-Building and Late Industrialization in India, Princeton University Press, Princeton 2003.
Chumiński Jędrzej, Wpływ reformy rolnej w Polsce na mobilność ludności wiejskiej w latach 1944–1956, „Społeczeństwo i Ekonomia” 9, 2018, 1, s. 7–24.
Cichoracki Piotr, [rec.:] Grzegorz Zackiewicz, Między władzą a społeczeństwem. Zjednoczenie Polskich Związków Zawodowych 1937–1939, Białystok 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, ss. 406, „Dzieje Najnowsze” 54, 2022, 2, s. 257–262.
Cichoracki Piotr, Dufrat Joanna, Mierzwa Janusz, Oblicza buntu społecznego w II Rzeczypospolitej doby Wielkiego Kryzysu 1930–1935. Uwarunkowania, skala, konsekwencje, Historia Iagiellonica, Kraków 2019.
Clark Martin, Współczesne Włochy. 1871–2006, Książka i Wiedza, Warszawa 2009 (oryg. ang. 2008).
Czech Sławomir, Gospodarka w służbie idei. Rzecz o modelu szwedzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2013.
Debata. Architekci niepodległości, „Dzieje Najnowsze” 50, 2018, 3, s. 5–28.
Dębowski Eugeniusz, Nakładczy Przemysł Domowy (Chałupnictwo), cz. 1, Instytut Przemysłowo-Rzemieślniczy Województwa Łódzkiego, Łódź 1939.
Demeter Gábor, Agrarian Transformations in Southeastern Europe (from the late 18th century to World War II), Institute for Historical Studies, Bulgarian Academy of Sciences, Sofia 2017.
Easterly William, The Elusive Quest For Growth. Economists’ Adventures and Misadventures in the Tropics, MIT Press, Cambridge (Mass.) 2001.
Eisenstadt Shmuel N., Utopia i nowoczesność. Porównawcza analiza cywilizacji, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
Folsom Burton W. Jr., The Myth of the Robber Barons. A New Look at the Rise of Big Business in America, Young America’s Foundation, Herndon 1991.
Javid Hassan, „Class, Power, and Patronage. The Landed Elite and Politics in Pakistani Punjab”, [praca doktorska, London School of Economics and Political Science], 2012.
Kasekamp Andres, Historia państw bałtyckich, PISM, Warszawa 2013 (oryg. ang. 2010).
Klein Steven, Between Charisma and Domination. On Max Weber’s Critique of Democracy, „The Journal of Politics” 79, 2017, 1, s. 179–192.
Klimantas Adomas i in., Reinventing perished „Belgium of the East”. New Estimates of GDP for Inter-war Latvia (1920–1939), „Cliometrica” 2023, https://doi.org/10.1007/ s11698-023-00275-y (dostęp: 23 IX 2024).
Kofman Jan, Nacjonalizm gospodarczy – szansa czy bariera rozwoju. Przypadek Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym, PWN, Warszawa 1992.
Kolendo Ireneusz T., Łotwa – zarys dziejów narodu i państwa od czasów najdawniejszych do początku XXI wieku, Księży Młyn, Łódź 2014.
Koryś Piotr, A gdyby COP zbudowano wcześniej... Wielki Kryzys i błędy polityki gospodarczej sanacji, w: Historie trudnych alternatyw. Dylematy polityczne czasów zaborów i II RP, red. Jacek Kłoczkowski, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012, s. 93–110.
Krasnodębski Zdzisław, Przedmowa. Weber po komunizmie, w: Max Weber, Polityka jako zawód i powołanie, oprac. Zdzisław Krasnodębski, Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa 1998, s. 5–53.
Kuck Jordan Tyler, „The Dictator Without a Uniform. Kārlis Ulmanis, Agrarian Nationalism, Transnational Fascism, and Interwar Latvia” [praca doktorska, University of Tennessee], 2014.
Landau Zbigniew, Dwusektorowy układ gospodarki Polski międzywojennej i jego konsekwencje (na przykładzie lat 1930–35), „Przegląd Historyczny” 63, 1972, 2, s. 451–467.
Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy, Lata interwencjonizmu państwowego 1936–1939, Książka i Wiedza, Warszawa 1989 (Gospodarka Polski Międzywojennej 1918–1939, t. 4).
Łapa Małgorzata, Modernizacja państwa. Polska polityka gospodarcza 1926–1929, Wydawnictwo Ibidem, Łódź 2002.
Larsson Tomas, Land and Loyalty. Security and the Development of Property Rights in Thailand, Cornell University Press, Ithaca 2012.
Leszczyński Adam, Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2020.
Linkiewicz Olga, Lokalność i nacjonalizm. Społeczności wiejskie w Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym, Universitas, Kraków 2018.
Littlefield Alice, Reynolds Larry T., The Putting-Out System. Transitional Form or Recurrent Feature of Capitalist Production?, „The Social Science Journal” 27, 1990, 4, s. 359–372.
Mędrzecki Włodzimierz, Inteligencja polska na Wołyniu w okresie międzywojennym, Neriton, IH PAN, Warszawa 2005.
Mędrzecki Włodzimierz, Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
Mędrzecki Włodzimierz, Przemiany społeczeństwa polskiego od XIX-wiecznych reform agrarnych do wejścia Polski do Unii Europejskiej, w: W drodze ku modernizacji. Synteza, red. Paweł Grata, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2024, s. 329–367.
Mędrzecki Włodzimierz, Społeczeństwo, w: Wokół nowej syntezy dziejów Drugiej Rzeczypospolitej, red. Włodzimierz Mędrzecki, IH PAN, Warszawa 2019 (Metamorfozy Społeczne, t. 22), s. 135–142.
Mieszczankowski Mieczysław, Rolnictwo II Rzeczypospolitej, Książka i Wiedza, Warszawa 1983.
Mika Bartosz, Digital „Putting-out System” – an Old New Method of Work in Platform Economy, „Polish Sociological Review” 2020, 3/211, s. 265–280.
Nałęcz Daria, Sen o władzy. Inteligencja wobec niepodległości, PIW, Warszawa 1994.
Norkus Zenonas, Markevičiūtė Jurgita, New Estimation of the Gross Domestic Product in Baltic Countries in 1913–1938, „Cliometrica” 2020, https://doi.org/10.1007/ s11698-020-00216-z (dostęp: 23 IX 2024).
Norkus Zenonas, Morkevičius Vaidas, Markevičiūtė Jurgita, From Warfare to Welfare States? Social and Military Spending in the Baltic States 1918–1940, „Scandinavian Economic History Review” 2020, s. 1–21, https://doi.org/10.1080/03585522.20 20.1716060 (dostęp: 23 IX 2024).
Piątek Grzegorz, Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2022.
Qasmi Ali Usman, Qaum, Mulk, Sultanat. Citizenship and National Belonging in Pakistan, Stanford University Press, Stanford 2024.
Sioma Marek, Koncepcja władzy i spór o elitę obozu piłsudczykowskiego w latach 1935– 1939. Zarys zagadnienia, „Dzieje Najnowsze” 47, 2015, 4, s. 69–81.
Sioma Marek, Polityka Obozu Zjednoczenia Narodowego wobec wsi i chłopów w latach 1937–1939, „Res Historica” 35, 2013, s. 129–148.
Skórzyński Jan, U genezy Estado Novo. Przemiany polityczne i ustrojowe Portugalii w pierwszej połowie XX wieku, „Dzieje Najnowsze” 54, 2022, 2, s. 27–47.
Strauss Julia, State Formation in China and Taiwan. Bureaucracy, Campaign, and Performance, Cambridge University Press, Cambridge 2019.
Tönnies Ferdinand, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, PWN, Warszawa 1988 (oryg. niem. 1887).
Ulanowski Tadeusz, Nespa? 15 lat rozjemstwa na kwaterze Marsa i w poczekalni Marksa, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1935.
Weber Max, Etyka protestancka i duch kapitalizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011 (oryg. niem. 1920).
Weber Max, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, PWN, Warszawa 2002 (oryg. niem. 1972).
Weber Max, O stosunkach pracy w gospodarce rolnej, „Roczniki Historii Socjologii” 5, 2015, s. 7–27.
Weber Max, Państwo narodowe a narodowa polityka gospodarcza, w: Max Weber, Polityka jako zawód i powołanie, oprac. Zdzisław Krasnodębski, Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa 1998, s. 172–195.
Wierzbicki Piotr, Podręcznik Europejczyka. Z Ciemnogrodu do Paryża, Zysk i S-ka, Poznań 1996.
Wyżga Mateusz, W stronę nowej syntezy historii społecznej? Uwagi nad „Ludową historią Polski” Adama Leszczyńskiego, „Kwartalnik Historyczny” 129, 2022, 1, s. 195–229.
Zackiewicz Grzegorz, Między władzą a społeczeństwem. Zjednoczenie Polskich Związków Zawodowych 1937–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2021.
Zagóra-Jonszta Urszula, Wielki kryzys gospodarczy w opinii „Lewiatana” i górnośląskich sfer wielkoprzemysłowych, „Optimum. Economic Studies” 2021, 1/103, s. 24–39.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 187
Liczba cytowań: 0
