Letters from Death Row – a Linguistic Picture of the Prison Trauma of Convicts under the Communist Apparatus of Repression
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2022.129.4.03Keywords
communist repressive apparatus, death row, linguistic image of the world, letters, traumaAbstract
Those fighting for a free Poland, who did not accept the surrender of their country, liberated from German occupation in 1945, to the next invader – the Union of Soviet Socialist Republics and the new Polish communist regime – became victims of the new political system. Arrested, tortured, and accused of activities against the new government, they were sentenced to many years in prison or to death. While awaiting the executions, they wrote official, censored letters to their families, and secret messages if possible. The first were never sent, the second sometimes reached the recipients. The language of these letters forms the basis of this research. In their letters, convicts wrote requests, thanks, and farewells, shared their reflections on God, faith, and death, family values and their dramatic future. They gave vent to their emotions and feelings, which, thanks to the efforts of their families and historians, spoke out years later. The article interprets these texts using the methodology of the ‘linguistic image of the world’ developed by the Lublin Ethnolinguistic School.
References
Edycje źródłowe
Golgota wrocławska 1945–1956, wybór i oprac. Krzysztof Szwagrzyk, Klio, Wrocław 1995.
Golik Dawid, Szczypta-Szczęch Roksana, Ks. Władysław Gurgacz SJ, IPN-KŚZpNP, Kraków 2017.
Jakimek-Zapart Elżbieta, Sny wstaną… Grypsy Łukasza Cieplińskiego z celi śmierci, IPN-KŚZpNP, Warszawa 2020.
Listy z celi śmierci, wybór i oprac. Beata Sławińska, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Prowita, Warszawa 2017.
Pawłowicz Jacek, Rotmistrz Witold Pilecki 1901–1948, IPN-KŚZpNP, Warszawa 2008.
Opracowania
Anusiewicz Janusz, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995.
Anusiewicz Janusz, Dąbrowska Anna, Fleischer Michael, Językowy obraz świata i kultura, w: Językowy obraz świata i kultura, red. Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000 (Język a kultura, t. 13, Acta Universitatis Vratislaviensis”, nr 2218), s. 11–44.
Bartmiński Jerzy, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard, Językowy obraz świata a spójność tekstu, w: Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. Teresa Dobrzyńska, Ossolineum, Wrocław 1986, s. 65–81.
Bugajski Marian, Wojciechowska Anna, Językowy obraz świata a literatura, w: Językowy obraz świata i kultura, red. Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000 (Język a kultura, t. 13, Acta Universitatis Vratislaviensis”, nr 2218) s. 153–159.
Bukowczan-Rzeszut Agnieszka, „Oświęcim to była igraszka”. Co działo się w katowniach UB?, https://ciekawostkihistoryczne.pl/2016/09/17/oswiecim-to-byla-igraszka-co-dzialo-sie-w-katowniach-ub/ (dostęp: 15 II 2021).
Kowalski Waldemar, Bohaterowie z dołów śmierci, PWN, Warszawa 2016.
Miodońska-Brookes Ewa, Kulawik Adam, Tatara Marian, Zarys poetyki, PWN, Warszawa 1980.
Nowak Tomasz, Język w świetle odkryć nauki, Petrus, Kraków 2011.
Pisarek Walery, Pojęcie pola wyrazowego i jego użyteczność w badaniach stylistycznych, „Pamiętnik Literacki” 1967, 2, s. 493–516.
Płużański Tadeusz M., Bestie. Mordercy Polaków, 3S Media, Warszawa 2012.
Płużański Tadeusz M., Oprawcy. Zbrodnie bez kary, Capital, Warszawa 2012.
Rode Danuta, Dukała Karolina, Kabzińska Joanna, Zalewska-Łunkiewicz Karolina, Kliniczna psychologia sądowa, PWN, Warszawa 2020.
Słownik współczesnego języka polskiego, red. Bogusław Dunaj, Wilga, Warszawa 1996.
Sprawa karna przeciwko Danucie Siedzikównie ps. Inka, ipn.gov.pl. (dostęp: 22 II 2021), https://podziemiezbrojne.ipn.gov.pl/zol/biogramy/inka/wyrok/88722,Wyrok.html (dostęp: 22 II 2021).
Terlecki Ryszard, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Walicki Ryszard, Tortury w Polsce 1945–1955 i współcześnie, Książka i Prasa, Warszawa 2013.
Wieliczka-Szarkowa Joanna, Żołnierze Wyklęci. Niezłomni bohaterowie, Wydawnictwo AA, Kraków 2013.
Wolsza Tadeusz, Więzienia stalinowskie w Polsce. System, codzienność, represje, RM, Warszawa 2013.
Wysocki Wiesław Jan, Rotmistrz Witold Pilecki 1901–1948, Biblioteka Armii Krajowej, Rytm, Warszawa 2012.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 397
Number of citations: 0