Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861). Pierwsze przymiarki
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2022.129.2.03Słowa kluczowe
historia XIX w., Królestwo Polskie w XIX w., stan wojenny 1861 r.Abstrakt
Jednym ze skutków przegranej przez Rosję wojny krymskiej (1853–1856) było widoczne w Królestwie Polskim ożywienie polityczne. Liczne na początku lat sześćdziesiątych XIX w. demonstracje patriotyczno-religijne zmusiły władze rosyjskie do szukania sposobów powstrzymania polskich aspiracji politycznych, np. poprzez zaprowadzenie rządów wojskowo-policyjnych. Pierwsze przymiarki do wprowadzenia stanu wojennego w Królestwie Polskim i stanu oblężenia w Warszawie podjął w marcu 1861 r. namiestnik Michaił Gorczakow.
Bibliografia
Edycje źródłowe
Dziennik Praw [Królestwa Polskiego], t. 15 [Warszawa 1834], t. 34 [Warszawa 1844].
Powstanie styczniowe. Materiały i dokumenty, t. 5: Korespondencja namiestników Królestwa Polskiego z 1861 roku, oprac. Tamara Fedosova, red. Stefan Kieniewicz, Il’â Miller, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
Ruch rewolucyjny w 1861 r. w Królestwie Polskim. Manifestacje na prowincji, red. Stefan Kieniewicz, Il’â Miller, oprac. Krzysztof Groniowski, Klementyna Morawska, Wiktoria Śliwowska, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
Tomczyk Józef, Rozkazy gen. Aleksandra Chruszczowa naczelnika wojennego oddziału lubelskiego z lat 1863–1864, „Roczniki Humanistyczne” 24, 1976, 2, s. 137–194.
Висковский Антон Иванович, Полный систематический указатель свода военных постановлений изд. 1859 и 1869 гг. и краткий указатель Свода законов Российской империи, Санкт-Петербург 1894.
Всеподданнейший отчет о действиях военного министерства за 1861 год, Санкт-Петербург 1863.
Донесения кн. М.Д. Горчакова и повеления Александра II в 1861 г., „Русская Старина” 36, 1882, 12, s. 553–584.
Истомин Владимир Аввакумович, Военное положение в Царстве Польском во время мятежа 1863 года и его последовательные видоизменения. С приложением документов, Москва 1903.
О военном положении в Царстве Польском. Речь члена Государственной Думы депутата от г[орода] Варшавы Ф.И. Новодворского, Санкт-Петербург 1907.
Рейнке Николай Михайлович, Очерк законодательства Царства Польского, Санкт-Петербург 1902.
Сборник циркуляров военно-полицейского управления в Царстве Польском. 1863–1866 годов, Варшава 1867.
Свод военных постановлений, cz. 5, Устав военно-уголовный, ks. 1–2, Санкт-Петербург 1855.
Список генералам по старшинству. Составлен по 13-е марта 1861 года, Санкт-Петербург 1861.
Opracowania
Bender Ryszard, Ludność miejska Lubelskiego w akcji przedpowstaniowej w latach 1861–1862, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1961.
Chimiak Łukasz, Gubernatorzy rosyjscy w Królestwie Polskim 1863–1915. Szkic do portretu zbiorowego, Funna, Warszawa 1999.
Demidowicz Tomasz, Carska polityka ustępstw wobec społeczeństwa Królestwa Polskiego w okresie odwilży posewastopolskiej (1856–1860/1861), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia” 46/47, 1991/1992, s. 229–260.
Giller Agaton, Manifestacje Warszawy 1861 r., wyd. Justyn Sokulski, Księgarnia Romana Jasielskiego, Stanisławów 1908.
Górak Artur, Kozłowski Jan, Latawiec Krzysztof, Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867–1918), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
Grabiec J. [Dąbrowski Józef], Powstanie styczniowe 1863−1864, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Warszawa−Kraków 1921.
Grabowski Edward, Z dziedziny teorii i praktyki stanów wyjątkowych, Gebethner i Wolff, Warszawa 1911.
Grabski Władysław, Historia Towarzystwa Rolniczego 1858–1861 r., t. 1–2, Gebethner i Wolff, Warszawa–Kraków 1904.
Groniowski Krzysztof, Dowództwo rosyjskie wobec manifestacji warszawskich 1861 roku, „Przegląd Historyczny” 52, 1961, 4, s. 724–740.
Historia państwa i prawa Polski, t. 4: Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, red. Juliusz Bardach, PWN, Warszawa 1982.
Kieniewicz Stefan, Między ugodą a rewolucją. Andrzej Zamoyski w latach 1861–1862, PWN, Warszawa 1962.
Kieniewicz Stefan, Warszawa w powstaniu styczniowym, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.
Komar Julian, Warszawskie manifestacje patriotyczne 1860–1861, PWN, Warszawa 1970.
Konn Henryk Apolinary, Prawa wyjątkowe, Gebethner i Wolff, Warszawa 1909.
Kozłowski Jan, Bałtowie na wyższych i średnich szczeblach administracji Królestwa Polskiego w latach 1863–1914 (w związku z artykułem Łukasza Chimiaka, Kariery tzw. Bałtów w rosyjskiej administracji Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w. PH t. LXXXVIII, 1997, z. 3–4), „Przegląd Historyczny” 90, 1999, 2, s. 189–208.
Lisicki Henryk, Aleksander Wielopolski. 1803–1877, t. 1, Czas, Kraków 1878.
Manifestacje warszawskie w 1861 r. Z dodatkiem „Śpiewów nabożnych” (1861), Gebethnera i Wolff, Warszawa 1916.
Okolski Antoni, Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskiem, t. 2, Redakcja Biblioteki Umiejętności Prawnych, Warszawa 1882.
Próchnik Adam, Rządy wojennych generał-gubernatorów w epoce stanu wojennego, w: Adam Próchnik, Studia z dziejów polskiego ruchu robotniczego, wybór Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, s. 343–392.
Przyborowski Walery, Historia dwóch lat. 1861–1862. Część pierwsza. Rok 1861, t. 2: Styczeń–maj, Kraków 1893, t. 3: Czerwiec−grudzień, Wł.L. Anczyc, Kraków 1894.
Ramotowska Franciszka, Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim w latach 1860–1862, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971.
Ramotowska Franciszka, Warszawa przedstyczniowa. Przebudzenie: „rewolucja moralna”, oprac. Dorota Lewandowska, Małgorzata Osiecka, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2018.
Ramotowska Franciszka, Zarząd Wojennego Generał-Gubernatora Warszawskiego, w: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zasobie, t. 2: Epoka porozbiorowa, red. Franciszka Ramotowska, DiG, Warszawa 1998, s. 427–432.
Rutkowski Marek, Kontrola społeczeństwa Królestwa Polskiego w pierwszych latach po upadku Powstania Listopadowego, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 17, 2004, s. 37–53.
Sobociński Władysław, Represje wojskowo-policyjne i stan wojenny w Królestwie Polskim 1861–1862 r. (na marginesie pracy F. Ramotowskiej, Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim w latach 1860–1862, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971), „Przegląd Historyczny” 64, 1973, 2, s. 389–402.
Берг Николай Васильевич, Записки Н.В. Берга о польских заговорах и восстаниях. 1831–1862, Изд. „Русского Архива”, Москва 1873.
Биографический словарь. Высшие чины Российской Империи, t. 1, Москва 2017, t. 4, Москва 2019.
Гейрот Александр Федорович, Описание восточной войны. 1853–1856, Санкт-Петербург 1872.
Гессен Владимир Матвеевич, Исключительное положение, Санкт-Петербург 1908.
Карцев П.П., Варшава в 1860 и 1861 гг. (воспоминания), „Русская Старина” 36, 1882, 12, s. 535–552.
Милютин Дмитрий Алексеевич, Воспоминания. 1860–1862, Москва 1999.
Панютин Степан Федорович, События предшествовавшие восстание в Польше в 1861 г. (Записка С. Панютина), „Русская старина” 110, 1902, 5, s. 263–284.
[Рожнов Евгений Петрович] Некролог, „Варшавский дневник” 1875, 61, s. 258.
Синельников Николай Петрович, Записки сенатора Н.П. Синельникова, ч. 5. (Продолжение), „Исторический Вестник” 60, 1895, 4, s. 45–57.
Чуров Владимир Евгеньевич, России верные сыны. Подсчет генералов Феньшау, „Русский пионер” 2013, 3(36), s. 147–150.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1342
Liczba cytowań: 0
