Działalność publiczna podkomorzego koronnego Kazimierza Ludwika Bielińskiego w świetle jego listów do Jana III z lat 1692–1695
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2022.129.1.06Słowa kluczowe
Mazowsze, stronnictwo dworskie, sejmik czerski, ziemia czerskaAbstrakt
Artykuł przedstawia działalność polityczną Kazimierza Ludwika Bielińskiego (ok. 1660–1713), która wyłania się z jego listów do króla Jana III w latach 1692–1695. Podstawą rozważań jest siedem, w większości nieznanych listów Bielińskiego nadanych do władcy, a zachowanych w Archiwum Oławskim Sobieskich z Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku. Całość artykułu kończy edycja krytyczna tych listów w formie aneksu źródłowego.
Bibliografia
Edycje źródłowe
Akta do dziejów króla Jana III sprawy roku 1683, a osobliwie wyprawy wiedeńskiej wyjaśniające, oprac. Franciszek Kluczycki, Wydawnictwo Komisji Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie, Kraków 1880.
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego. Lata 1676–1695, oprac. Michał Zwierzykowski, Robert Kołodziej, Andrzej Kamieński, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
Fagiuoli Giovan Battista, Diariusz podróży do Polski (1690–1691), oprac. Małgorzata Ewa Trzeciak, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2017.
Kossowicz Jan Michał, Diariusz podróży po Europie (1682–1688), oprac. Anna Markiewicz, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2017.
Listy Jana Andrzeja Morstina, oprac. Stefania Ochmann-Staniszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
Listy Jana Sobieskiego do żony Marii Kazimiery wraz z listami tej królewskiej rodziny i innych znakomitych osób, oprac. Antoni Zygmunt Helcel, Drukarnia C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1860.
Neuville Foy de la, Relation curieuse et nouvelle de Moscovie, A la Haye: Chez Meyndert Uytwerf, Paris 1698.
Pamiętniki kawalera de Beaujeu, tłum. Aleksander Kraushar, oprac. Władysław Markowski, Drukarnia Związkowa, Kraków 1883.
Sarnecki Kazimierz, Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691– 1696, oprac. Janusz Woliński, Ossolineum, Wrocław 1958.
Volumina Legum, t. 5, oprac. Jozofat Ohryzko, Nakładem i drukiem Jozofata Ohryzki, Petersburg 1860.
Невилль Фуа де ла, Записки о Московии, oprac. Александр Сергеевич Лавров, Аллегро-пресс, Москва 1996.
Opracowania
Achremczyk Stanisław, Życie sejmikowe Prus Królewskich w latach 1647–1772, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn 1999.
Boniecki Adam, Herbarz Polski, t. 1, 2, 10, Gebethner i Wolff, Warszawa 1899–1910.
Czaplewski Paweł, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454–1772, Towarzystwo Naukowe, Toruń 1921.
Czarniecka Anna, Nikt nie słucha mnie za życia… Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684–1696), Neriton, Warszawa 2009.
De Franco Davide, San Martino Di Parella, Carlo Ludovico Emilio, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 90, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, Torino 2017, s. 246–249.
Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, cz. 3: 1661–1700, oprac. Leszek Andrzej Wierzbicki, Wydawnictwo Sejmowe, UMCS, Warszawa–Lublin 2017.
Dzięgielewski Jan, Mazowszanie w życiu publicznym Rzeczypospolitej od rokoszu Zebrzydowskiego do abdykacji Jana Kazimierza, w: Mazowsze w procesach integracyjnych i dezintegracyjnych w Rzeczypospolitej XVI–XVII wieku. Studia i szkice, red. Jan Dzięgielewski, ASPRA-JR, Warszawa 2010, s. 79–104.
Grzybowski Michał Marian, Zygner Leszek, Episkopat płocki w latach 1075–2015. 940 lat istnienia diecezji, Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock 2015.
Helcel Antoni Zygmunt, O dwukrotnym zamążpójściu księżniczki Ludwiki Karoliny Radziwiłłówny i wynikłych stąd w Polsce zamieszkach. Przyczynek do dziejów panowania Jana III, Kraków 1857.
Hughes Lindsey, Russia in 1689. Court Politics in Foy de la Neuville’s „Relation curieuse et nouvelle de Moscovie”, w: New Perspectives on Muscovite History. Selected Papers from the Fourth World Congress for Soviet and East European Studies, red. Lindsey Hughes, Martin’s Press, Harrogate 1990, s. 177–187.
Hundert Zbigniew, Działalność polityczna referendarza koronnego i starosty warszawskiego Jana Dobrogosta Krasińskiego za panowania Jana III (do 1688 roku), „Kronika Zamkowa. Roczniki” 6 (72), 2019, s. 189–206.
Hundert Zbigniew, Działalność Sapiehów w „powiedeńskim” okresie panowania Jana III (1683–1696) w świetle akt sejmikowych województwa mazowieckiego, w: Sapiehowie, red. Tomasz Ciesielski, Mariusz Sawicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2018 (Wielkie Rody Dawnej Rzeczypospolitej XVI–XIX wieku, t. 1), s. 87–104.
Hundert Zbigniew, Jeszcze o organizacji husarii koronnej na kampanię 1683 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 20 (71), 2019, 3 (269), s. 9–24.
Hundert Zbigniew, Marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski wobec sejmu 1683 roku i problemu wojny z Portą Osmańską, „Saeculum Christianum” 25, 2018, s. 222–238.
Hundert Zbigniew, Mechanizm wyboru deputatów z województwa mazowieckiego do Trybunału Koronnego w 1688 r. Przyczynek do badań układów klientalnych na Mazowszu w dobie panowania Jana III, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 72, 2020, 1, s. 159–172.
Hundert Zbigniew, Organizacja husarii koronnej na kampanię wiedeńską 1683 roku, w: „W hetmańskim trudzie”. Księga pamiątkowa ku czci Jana Wimmera, red. Zbigniew Hundert, Marek Wagner, Napoleon V, Oświęcim 2017, s. 166–196.
Kamieński Andrzej, Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej połowie XVII wieku. Dzieje polityczne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2002.
Kołodziej Robert, Między sacrum a profanum. O politycznej roli biskupów katolickich w czasach panowania Jana III Sobieskiego, w: Kultura staropolska – poszukiwanie sacrum, odnajdywanie profanum, red. Bogdan Rok, Filip Wolański, Adam Marszałek, Toruń 2013 (Staropolski ogląd świata), s. 286–296.
Kołodziej Robert, „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2014.
Konarski Kazimierz, Polska przed odsieczą wiedeńską 1683 roku, Napoleon V, Oświęcim 2017 [reedycja z 1914 r.].
Kubeš Jiří, Misja dyplomatyczna Hermana Jakuba Czernina z Chudenic w 1695 r. Cesarski ambasador i Rzeczpospolita u schyłku panowania Jana III Sobieskiego, „Kronika Zamkowa. Roczniki” 3 (69), 2016, s. 131–156.
Lynn John A., Wojny Ludwika XIV 1667–1714, Napoleon V, Oświęcim 2015.
Markiewicz Anna, Podróże edukacyjne w czasach Jana III Sobieskiego. Peregrinationes Jablonovianae, DiG, Warszawa 2011.
Milewski Dariusz, Donatywa od wojska koronnego dla franciszkanów reformatów warszawskich w 1654 r., „Saeculum Christianum” 27, 2020, s. 182–193.
Nagielski Mirosław, Korespondencja sekretarza królewskiego Dominika Wilczka jako źródło do dziejów Rzeczypospolitej w schyłkowym okresie panowania Jana III Sobieskiego, w: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. 6: Stulecia XVI–XIX. Nowa perspektywa historyczna i językowa, red. Piotr Borek, Marceli Olma, Collegium Columbinum, Kraków 2015, s. 145–159.
Nagielski Mirosław, Listy Jana Kazimierza Wazy do Jana Sobieskiego z Archiwum Historycznego Państwowego Białorusi z lat 1655–1668, w: Społeczeństwo polskie i wojsko. Studia i materiały, red. Katarzyna Maksymiuk, Dorota Wereda, Arkadiusz Zawadzki, Wydawnictwo UPH w Siedlcach, Siedlce 2016, s. 61–70.
Nagielski Mirosław, Listy z teatru działań przeciwko Turcji i Tatarom do Jana III Sobieskiego z Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku, w: Państwo – Demokracja – Chłopi. Studia z historii społeczno-politycznej Polski (XVII–XX w.), red. Stefan Józef Pastuszka, Janusz Sztejnbis-Zdyb, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa–Kielce–Pułtusk 2016, s. 507–521.
Panfil Rafał, Kontrakt na ekonomię malborską z 1663 r., w: W służbie zabytków, red. Janusz Hochleitner, Karol Polejowski, Muzeum Zamkowe, Malbork 2017, s. 189–199.
Pietrzak Jarosław, Jak Marywil budowano. Powstanie warszawskiego kompleksu rezydencjalno-handlowego w świetle korespondencji Ottona Fryderyka Felkersamba z Marią Kazimierą Sobieską z 1694 roku, „Almanach Warszawy” 11, 2017, s. 43–70.
Piwarski Kazimierz, Bieliński Franciszek Jan, PSB, t. 2, Kraków 1936, s. 46–47.
Piwarski Kazimierz, Bieliński Kazimierz Ludwik, PSB, t. 2, Kraków 1936, s. 53–55.
Piwarski Kazimierz, Między Francją a Austrią. Z dziejów polityki Jana III Sobieskiego w latach 1687–1690, Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1932.
Piwarski Kazimierz, Sprawa pruska za Jana III Sobieskiego, „Kwartalnik Historyczny”, 43, 1929, 2, s. 153–186.
Putkowska Jolanta, Architektura Warszawy w XVII wieku, PWN, Warszawa 1991.
Rachuba Andrzej, Litwa wobec projektu zwołania sejmu konnego w 1695 roku i walki Sapiehów z biskupem Brzostowskim, „Zapiski Historyczne” 51, 1986, 1, s. 63–80.
Skrzypietz Aleksandra, Francuskie zabiegi o koronę polską po śmierci Jana III Sobieskiego, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2009
Skrzypietz Aleksandra, Królewscy synowie – Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2011.
Sowa Jan Jerzy, Najtrudniejsze lata wielkiego wodza? Jan III a wysiłek wojenny Rzeczypospolitej w latach 1690–1696, „Prace Historyczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2019, 146 (2), s. 495–508.
Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 (Materiały źródłowe), oprac. Krzysztof Chłapowski, DiG, Edition La Rama, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2017.
Wagner Marek, Korpus oficerski wojska polskiego w drugiej połowie XVII wieku, Napoleon V, Oświęcim 2015.
Wagner Marek, Żołnierze Starej Warszawy. Szkice historyczne z XVII wieku, Warszawa 2018.
Wierzbicki Leszek Andrzej, Marszałkowie i parlamentarzyści. Studia z dziejów sejmu polskiego w XVII wieku, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014.
Wierzbicki Leszek Andrzej, The Masovian Voivodship’s Deputy Sejmiks and Their Deputies to the Crown Tribunal in the Years 1660–1700, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 16, 2019, 2, s. 133–141.
Wiśniewski Krzysztof, Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII–XVIII wieku (1632–1736), Arx Regia, Warszawa 2015.
Zielińska Teresa, Stanisław Antoni Szczuka jako referendarz koronny w latach 1688–1699, „Kwartalnik Historyczny” 111, 2004, 3, s. 5–22.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1153
Liczba cytowań: 0
