Proposal for new method to evaluate lichen refuges
DOI:
https://doi.org/10.12775/EQ.2020.021Keywords
lichens, refuges, endangered species, ecosystem fragmentationAbstract
The paper presents a novel proposal for the evaluation of lichen refuges based on observations conducted in mesoregions Krajeńskie Lakeland, Tucholskie Forest and Charzykowska Plain in the last 20 years. Four basic parameters should be taken into account when evaluating the natural significance of refuges. These are: the stability of the area, biodiversity (species abundance), the number of sites where valuable species occur and the possibility of their dispersal. The characteristics and point scales of these parameters, as well as examples of calculations, are presented.References
Berryman S. & McCune B., 2006, Epiphytic lichens along gradients in topography and stand structure in western Oregon, USA. North American Fungi 1(1): 1-38. doi:http://dx.doi.org/10.2509/pnwf.2006.001.002
Cieśliński S., 2000, Białe Ługi Reserve: a refuge of the forest lichen flora of the Góry Świętokrzyskie Mountains. Fragmenta Floristica et Geobotanica 45(1-2): 485-492.
Cieśliński S., 2006, The Krzemionki Opatowskie Reserve: a refuge of lichen in Central Poland. Nature Conservation 62: 13–25.
Cieśliński S., 2009, Znaczenie ochrony rezerwatowej dla zachowania bioty porostów (Ascomycota lichenisati) w Puszczy Kozienickiej [The role of nature reserves in conservation of the lichen biota (Ascomycota Lichenisati) in Kozienicka Primeval Forest]. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 28(1): 3–35.
Cieśliński S. & Czyżewska K., 2002, Porosty Puszczy Białowieskiej na tle innych kompleksów leśnych w Polsce Północno-Wschodniej [Lichens of Białowieża primeval forest in comparison with other forest complexes in north-eastern Poland]. Kosmos 51(4): 443–451.
Cieśliński S., Czyżewska K., Faliński J.B., Klama H., Mułenko W. & Żarnowiec J., 1996, Relikty lasu puszczańskiego. Zjawiska reliktowe [Relicts of the primeval (virgin) forest: relict phenomena], [in:] J.B. Faliński (ed.), Białowieski Park Narodowy (1921–1996) w badaniach geobotanicznych [Białowieża National Park in geobotanical research]. Phytocoenosis 4: 47–64.
Collins English Dictionary, 2014, version online at www.collinsdictionary.com/dictionary/english/refugium [Accessed: 14.10.2019)].
Czachorowski S., 2004. Opisywanie biocenozy – zoocenologia, skrypt elektroniczny dla magistrantów [Descriptioning of biocoenose - zoocoenology, course book for graduate students], Mscr. www.uwm.edu.pl/czachor/publik/pdf-inne/zoocenozy.pdf
Czyżewska K., (ed.), 2003. Zagrożenie porostów w Polsce [Threat to lichens in Poland]. Monographiae Botanicae 91.
Czyżewska K. & Cieśliński S., 2003, Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce [Lichens – indicators of lowland old-growth forests in Poland], [in:] K. Czyżewska (ed.), Zagrożenie porostów w Polsce [Threat to lichens in Poland]. Monographiae Botanicae 91: 223–239.
Doering M. & Coxson D., 2010, Riparian alder ecosystems as epiphytic lichen refugia in sub-boreal spruce forests of British Columbia. Botany 88(2): 144–157. doi:10.1139/B09-096
Dyduch-Falniowska A., Kaźmierczakowa R., Makomaska-Juchiewicz M., Perzanowska-Sucharska J. & Zając K., 1999, Ostoje przyrody w Polsce [Natural sites in Poland]. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
Falińska K., 1997, Ekologia roślin [Plant Ecology]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Fałtynowicz W., 2003, Różnorodność gatunkowa – porosty [in:] R. Andrzejewski, A. Weigle (eds.), Różnorodność biologiczna Polski [Biological diversity of Poland]. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa: 29–35.
Gruszka W., 2010, Porosty rezerwatu „Osiedle Kormoranów” na Pojezierzu Krajeńskim (północno-zachodnia Polska) [Lichens of the “Osiedle Kormoranów” reserve in Krajeńskie Lake District (north-western Poland)]. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 29(2): 41–49.
Gruszka W., 2014, Refugia porostów epifitycznych na Pojezierzu Krajeńskim [Epiphytic lichens refuge in the Krajeńskie Lakeland]. Ph.D. dissertation, Nicolaus Copernicus University, Toruń.
Gruszka W., 2017, The concept of lichen refugia classification. A proposal based on the case study of Krajeńskie Lakeland, Poland. Ecological Questions 27(3): 65–75.
Gruszka W. & Lipnicki L., 2019, Standard procedure for the identification of lichen refuges: a case study of the Krajeńskie Lakeland area in Poland. Ecological Questions, 30(4): 19-27.
Gruszka W. & Janczar R., 2010, Nowe stanowiska Ramalina baltica Lettau (zlichenizowane ascomycota) w północno-zachodniej Polsce [New localities of Ramalina baltica (lichenized Ascomycota) in north-western Poland]. Badania Fizjograficzne Seria B Botanika 1(59): 185-189.
Gu W.-D., Kuusinen M., Konttinen T. & Hanski I., 2001, Spatial pattern in the occurrence of the lichen Lobaria pulmonaria to new localities and a review of the transplanting of lichens. Windhalia 18: 57–64.
Himelbrant D., Stepanchikova I., Kuznetsova E., Motiejūnaitė J. & Konoreva L., 2018, Konevets Island (Leningrad Region, Russia) – a historical refuge of lichen diversity in Lake Ladoga. Folia Cryptogamica Estonica 55: 51-78. https://doi.org/10.12697/fce.2018.55.07
Jüriado I., Liira J., Csencsics D., Widmer I, Adolf C., Kohv K. & Scheidegger C., 2011, Dispersal ecology of the endangered woodland lichen Lobaria pulmonaria in managed hemiboreal forest landscape. Biodiversity Conservation 20(8): 1803–1819.
Kantvilas G., 2018. South Australian lichens — A Kangaroo Island case study. Swainsona 30: 17–24.
Kapek N., 2014, Opuszczone wsie w Bieszczadach jako ostoje zagrożonych i chronionych gatunków porostów w Polsce [Vanished villages in the Bieszczady Mts as refuges of threatened and protected lichens in Poland]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 21(1): 147-164.
Kędra K., 2013, Miary rzadkości i zagrożenia gatunków – zależność od skali, na przykładach gatunków grzybów [Scale-sensitive measures of rarity and extinction risk: a case study of fungal species]. Przegląd Przyrodniczy 24(3): 27-44.
Kondracki J., 2001, Geografia regionalna Polski [The Regional Geography of Poland]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kościelniak R., 2004, Porosty (Lichenes) Bieszczadów Niskich [The Lichens of the Bieszczady Niskie Mts]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica Supplementum 5: 3-164.
Kościelniak R., 2008, Znaczenie lasów o charakterze pierwotnym i naturalnym dla zachowania różnorodności gatunkowej porostów w Bieszczadach [The importance of primeval and natural forests for preservation of species diversity of lichens in the Bieszczady Mts]. Roczniki Bieszczadzkie 16: 67–76.
Kossowska M., 2002, Ostoja rzadkich porostów epifitycznych na jodłach w Wąwozie Szklarki (Karkonoski Park Narodowy) [Refuge of rare epiphytic lichens on firs in Szklarka Gully (Karkonosze National Park)]. Przyroda Sudetów Zachodnich [Nature of the Western Sudetes] 5: 85–92.
Kubiak D., 2013, Znaczenie starodrzewu dla zachowania różnorodności porostów w lasach na przykładzie pozostałości Puszczy Mazowieckiej [The significance of old-growth forests in maintaining lichen diversity – an example from the remnants of the Mazovian Forest]. Leśne Prace Badawcze 74(3): 245–255.
Lipnicki L., 1988, Wymagające ochrony stanowiska porostów na terenie Borów Tucholskich [High conservation value sites of lichens in Tuchola Forest], [in:] Ochrona przyrody Borów Tucholskich. I Konferencja Naukowa, Toruń – Bydgoszcz [Nature protection of Tuchola Forest. The First Scientific Conference, Toruń – Bydgoszcz]. Zakład Taksonomii i Geografii Roślin, UMK Toruń, Międzywydziałowy Zakład Ochrony Środowiska ATR Bydgoszcz, Bydgoskie Towarzystwo Ekologiczne, Bydgoszcz: 154–166.
Lipnicki L. 1990. Porosty Borów Tucholskich [Lichens of the Tuchola Forests]. Acta Mycologica 26(1): 119-175.
Lipnicki L., 1991, Uwagi o potrzebie i możliwościach praktycznej ochrony porostów [Notes about the need and possibilities of practical protection of lichens], [in:] L. Lipnicki (ed.), V Zjazd Lichenologów Polskich. Porosty (Lichenes) Pszczewskiego Parku Krajobrazowego [The 5th Congress of Polish Lichenologists. Lichens of Pszczew Landscape Park]. Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych, Gorzów Wlkp.: 103–106.
Lipnicki L., 1992, Motive und die erste Ergebnisse des praktischen Flechtenschutzes in Polen. Bryonora 9: 17-19.
Lipnicki L., 2006, Protected lichens in the Bory Tucholskie Forest (N Poland) and threats to them, [in:] A. Lackovičová, A. Guttova, E. Lisická, P. Lizoň (eds.), Central European lichens: diversity and threat. Mycotaxon Ltd., Ithaca: 331-336.
Lipnicki L., 2012, Practical protection of lichens in Poland – experience from the years 1992-2012, [in:] L. Lipnicki (ed.), Lichen Protection – Protected Lichen Species. Sonar Literacki, Gorzów Wlkp.: 43-52.
Markowski J. & Skrok A., 1999, Zagrożenia różnorodności biologicznej, [in:] R. Olaczek, A.U. Warcholińska (eds.), Ochrona środowiska i żywych zasobów przyrody. Wyd. UŁ, Łódź: 115-127.
Matwiejuk A., 2015. Porosty objęte ochroną strefową występujące w Polsce północno-wschodniej. Studia i Materiały CEPL w Rogowie 17, 44(3): 130-137.
Motyka J., 1934, W sprawie ochrony porostów [On the protection of lichens]. Ochrona Przyrody 14: 50–56.
Öckinger E., Niklasson M. & Nilsson S.G., 2005, Is local distribution of the epiphytic lichen Lobaria pulmonaria limited by dispersal capacity or habitat quality? Biodiversity Conservation 14: 759–773.
Perhans K., Appelgren L., Jonsson F., Nordin U., Söderström B. & Gustafsson L., 2009, Retention patches as potential refugia for bryophytes and lichens in managed forest landscapes. Biological Conservation 142(5): 1125-1133.
Pullin A.S., 2004, Biologiczne podstawy ochrony przyrody [Conservation Biology]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Scheidegger C. & Werth S., 2009, Conservation strategies for lichens: insights from population biology. Fungal Biology Reviews 23(3): 55–66.
Selva S., 1994, Lichen diversity and stand continuity in the northern hardwoods and spruce-fir forests of northern New England and western New Brunswick. The Bryologist 97(4): 424–429.
Symonides E., 2007, Ochrona przyrody. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Szwejkowski J. & Tobolewski Z., 1959, Zagadnienia ochrony roślin zarodnikowych [The protection of spore-plants.]. Ochrona Przyrody 26: 56–64.
Szweykowscy A. & J. (eds.), 1993, Słownik botaniczny [Botanical Dictionary]. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E. & Sierpińska A., 1990, Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych [Regionalization of Natural Forests according to Ecological and Physiographical Conditions]. PWRiL, Warszawa.
Umiński J., 1991, Pojezierze Krajeńskie [Krajeńskie Lakeland]. Wyd. PTTK „Kraj”, Warszawa.
Waldon B. & Ratyńska H., 2008, Drobne zbiorniki wodne Pojezierza Krajeńskiego jako siedliska rzadkich i zagrożonych gatunków roślin [Small water bodies in the Krajeńskie Lakeland and diversity of vegetation refuges], [in:] S. Kaczmarek (ed.), Krajobraz i bioróżnorodność [Landscape and biodiversity]. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz: 284-293.
Wilson O., 1999, Różnorodność życia [The Diversity of Life]. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 582
Number of citations: 0
