The importance of habitat islands in the preservation of relict xerothermic and calcicolous epigeic lichens based on the example of the “Ostnicowe Parowy Gruczna” nature reserve (N Poland)
DOI:
https://doi.org/10.12775/EQ.2017.002Keywords
terricolous lichens, relicts, anthropogenic changes, dry grasslands lichens, habitat islandAbstract
The objective of this paper is to discuss the role of environmental islands isolated in the agricultural landscape in the pres- ervation of xerothermic and calcicolous epigeic lichens. The site of lichens associated with relict steppe vegetation, rare in northern Poland, has been preserved in the reserve “Ostnicowe Parowy Gruczna”. The list of lichen taxa identified in the study area comprises 16 species that are very rare in lowland, e.g. Gyalolechia fulgens, Heppia adglutinata, Squamarina lentigera, Endocarpon pusillum, Gyalolechia bracteata, Placidium squamulosum and Toninia sedifolia. In many places, the lichens associated with dry grasslands become extinct despite the optimum light conditions. These lichen species are sensitive to the impact of agriculture. Preservation of epigeic lichens’ localities is possible in specific habitat conditions when they are isolated from surface runoff of fertile farm water.
References
Adamska E. & Adamski A., 2015, Materials to the lichen biota of the hill in Folusz near Szubin (NW Poland). Ecological Questions 20: 39–44.
Adamska A., Deptuła M, Filbrandt-Czaja A., Kamiński D, Lewandowska-Czarnecka A. Nienartowicz A. & Sew- erniak P., 2015, Heathlands and associated communities in Kujawy and Pomerania: management, treatment and conservation. Toruńskie Towarzystwo Naukowe, Województwo Kujawsko-Pomorskie, Toruń
Ceynowa M., 1969, Zbiorowiska roślinności kserotermicznej nad dolną Wisłą [Xerotherme Pflanzengesellscha- ften an der intern Wisła]. Studia Soc. Torunensis, To- ruń - Polonia, Sec. D (Botanica) 8(4): 3-155.
Ceynowa-Giełdon M., 1993, Porosty z rodzaju Collema nad dolną Wisłą. Acta Mycologica 28(1): 53-59.
Ceynowa-Giełdon M., 1997, Collema bachmanianum (Li- chenes, Collemataceae) – porost nowy dla lichenoflory Polski [Collema bachmanianum (Lichenes, Collema- taceae) - a new lichen species in Poland]. Frag. Flor. Geobot., Ser. Polonica 4: 345–349.
Ceynowa-Giełdon M., 2001, Kalcyfilne porosty naziemna na Kujawach [Calciphilous terricolous lichens in Kujawy]. Wyd. Naukowe UMK, Toruń.
Ceynowa-Giełdon M. & Glazik N., 1994, Rzadkie porosty kserokontynentalne na obszarze dolnej Wisły [Rare xerocontinental lichens in the Lower Vistula region]. Frag. Flor. Geobot., Ser. Polonica 1: 41-47.
Ceynowa-Giełdon M., Adamska E. & Kamiński D., 2004, Porosty w dolinie dolnej Wisły i na obszarze przemysłowym Kujaw [Lichens of the Lower Vistula and the Kujawy industrial area], [in:] E. Krasicka- Korczyńska, M. Korczyński (eds), Wycieczki geobotaniczne. Region Kujawsko-Pomorski [Geobotanical excursions. The Kujawy-Pomerania Region]. Wyd. Polskie Towarzystwo Botaniczne Oddział Toruński, Oddział Bydgoski, Wyd. Uczelniane ATR, Toruń- Bydgoszcz: 13–22.
Ceynowa-Giełdon M. & Waldon B., 2001, Flora i zbiorowi- ska roślinne rezerwatu stepowego w Grucznie [Flora and plant communities of the steppe reserve in Gruc- zno]. Zeszyty Naukowe Akademii Bydgoskiej im Kazi- mierza Wielkiego w Bydgoszczy, Studia Przyrodnicze 15: 5–96.
Cieśliński S., 1979, Udział oraz rola diagnostyczna poro- stów naziemnych w zbiorowiskach roślin naczynio- wych Wyżyny Kieleco-Sandomierskiej i jej pobrzeży [Contribution and diagnostics significance of terricolous lichens in vascular-plant communities of the Kielecko-Sandomierska Upland and its periphery]. Wyd. WSP, Kielce.
Cieśliński S., 1981, Nowe i bardziej interesujące gatunki porostów na Wyżynie Kielecko-Sandomierskiej i jej pobrzeżach [New and more interesting species of tericolous lichens in the area of the Kielecko-Sandomier- ska Upland and its periphery]. Frag. Flor. Geobot. 27(3): 527–539.
Cieśliński S. & Czyżewska K., 1992, Problemy zagrożenia porostów w Polsce [Problems of threatened lichenized fungi in Poland]. Wiad. Bot. 36(1–2): 5–17.
Cieśliński S., Czyżewska K. & Fabiszewski J., 2006, Red list of the lichens in Poland, [in:] Z. Mirek, K. Zarzy- cki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (eds), Red list of plants and fungi in Poland. W.
Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 71-89.
Drehwald U., 1993, Die Pflanzengesellschaften Nieder- sachsens – Bestandsentwicklung, Gefährdung und Schutzprobleme - Flechtengesellschaften. Naturschutz und Landschaftspflege in Niedersachsen 20(10): 1–122.
Fałtynowicz W., 1992, The lichens of Western Pomerania (NW Poland). An ecogeographical study. Polish Bot. Stud. 4: 1–182.
Fałtynowicz W. & Kossowska M., 2016, The lichens of Poland. A fourth checklist. Acta Botanica Silesiaca, ser. Monographiae 12: 1–122.
Filipek M., 1974, Murawy kserotermiczne regionu dolnej Odry i Warty [The herothermic grasslands of the lower Oder and Warta region]. Pr. Komis. Biol. Pozn. Tow. Przyj. Nauk 3: 3–109.
Glanc K., 1964, Lecidea decipiens (Ehrh.) Ach. i inne interesujące gatunki porostów w murawach kseroter- micznych północno-zachodniej Polski [Lecidea decipi- ens (Ehrh.) Ach. and other interesting lichens in the xerothermic grassplots of northwestern Poland]. Frag. Flor. Geobot. 10(2): 263-267.
lndex Fungorum, 2017, http://www.indexfungorum.org [Accessed 2017-03-25].
Label S., Dengler J.& Hobohm C., 2006, Species Rich- ness of Vascular Plants, Bryophytes and Lichens in Dry Grasslands: The Effects of Environment, Land- scape Structure and Competition. Folia Geobotanica 41(4): 377–393.
Moberg R. & Holmasen l., 1992, Flechten von Nord- und Mitteleuropa Ein Bestimmungsbuch. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart Jena New York.
Nienartowicz A., Kamiński D. Kunz M., Deptuła M. & Adamska E., 2014, Changes in the plant cover of the dune hill in Folusz near Szubin (NW Poland) be- tween 1959 and 2013: the problem of preservation of xerothermic grasslands in the agricultural landscape. Ecological Questions 20: 23–38.
Nowak J., 1961, Porosty Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej [The Lichens of the Krakowsko- Częstochowska Upland]. Monogr. Bot. 11(2): 1-126.
Nowak J. & Tobolewski Z., 1975, Porosty polskie [The lichen flora of Poland]. Państwowe Wydawnictwo Nau- kowe, Warszawa-Kraków.
Olech M., 1985, Zbiorowiska porostów w wysokogórskich murawach nawapiennych w Tatrach Zachodnich [Li- chen communities in alpine calcareous grasslands in the Western Tatra Mts.]. Uniw. Jagielloński, Rozprawy Habilitacyjne 90: 5–132.
Otte V. & Ratzel S., 2004, Kommentiertes Verzeichnis der Flechten und flechtenbewohnenden Pilze Bran- denburgs. Deutzchland. Feddes Repertorium 115(1-2): 135–154.
Purvis, O. W., Coppins, B. J., Hawksworth, D. L., James, P.W. & Moore, D.M.,1999, The lichen flora of Great Britain and Ireland. Natural History Museum Publications in association with The British Lichen Society, London.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów Dz. U. poz. 1408 [Regulation of the Minister of Environment dated November 9, 2014 on the legally protected fungi, Dz.U. (Journal of Laws) item 1408].
Rozporządzenie Nr 93/99 Wojewody Kujawsko-Pomor- skiego z dnia 12 maja 1999 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody pod nazwą "Ostnicowe parowy Gruczna" [Regulation of Voivode of Kuyavian-Pomer- anian Voivodeship on the recognition as a nature re- serve under the name “Ostnicowe parowy Gruczna”]. Dz. Urz. Województwa Kujawsko-Pomorskiego z 1999 r. Nr 36, item 267.
Santesson R. 1993. The lichens and lichenicolous fungi of Sweden and Norway. SBT - Farlage, Lund.
Schiefelbein U., 2002, Die Flechtenflora des Randowta- les zwischen Radewitzer Heide und Schwarzen Bergen (Mecklenburg-Vorpommern). Botanischer Rundbrief fir Mecklenburg-Vorpommern 36: 133-154.
Smith C. W., Aptroot A., Coppins B. J., Fletcher A., Gilbert O. L., James P. W. & Wolseley P. A., 2009, The lichens of Great Britain and Ireland. British Lichen Society, London.
Tobolewski Z., 1962, Materiały do flory porostów północno-zachodniej Polski [Materials to the Lichen Flora of Northwest Poland]. Frag. Flor. Geobot. 8(1): 67–80.
Tobolewski Z., 1958, Porosty Pienin [The Lichen Flora in the Pieniny]. Prace Komis. Biol. Pozn. Tow. Przyj. Nauk 17(5): 1–124.
Tobolewski Z. 1980. Porosty (Lichenes) [Lichens (Li- chenes)], [in:] J. Szweykowski, T.
Wojterski (eds.), Atlas rozmieszczenia roślin zarodnikowych w Polsce [Atlas of the geographical distribution of spore plants in Poland], Seria 3. 6, p.30 + 10 maps. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa - Poznań.
Wieczorek A. & Schiefelbein U., 2014, Lichens of xerothermic grasslands in Western Pomerania (Poland). Plant Div. Evol. 130(3–4): 295–302.
Wirth V., 1995, Flechtenflora. Bestimmung und akologis- che Kennzeichnung der Flechten Sidwestdeutschlands und angrenzender Gebiete, 2 Aufl. Verl. E. Ulmer, Stuttgart.
Wójciak H.,1987, Flora porostów wapiennych zboczy w Dobrem koło Kazimierza Dolnego nad Wisłą [Flora of lichens of limestone slopes in Dobre near Kazimierz Dolny]. Ann. UMCS, C 42(9): 103–109.
Zając A., 1978, Atlas of distribution of vascular plants in Poland ATPOL. Taxon 27(5–6): 481–484.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 533
Number of citations: 1
