Vegetation and flora in the vicinity of salt and brine extraction sites in the western part of Kuyavia (Poland)
DOI:
https://doi.org/10.12775/EQ.2024.022Keywords
halophilous flora, halophytes, inland saltmarshes, ecological hazard area, soil salinity, relevés, numerical syntaxonomyAbstract
The paper presents a syntaxonomic and floristic analysis of salt marshes formed at the soda factories in Mątwy and Janikowo, the salt mine in Góra, and the salt works and spa hospitals in Inowrocław. In the study area delineated in this region, the analysis also covered salt marshes formed in places of failure of pipelines supplying brine to industrial, medical and recreational facilities, as well as those discharging saline industrial and municipal wastewater were also analysed.
A total of 611 relevés were taken using the Braun-Blanquet method in 215 inland salt marshes occurring in the study area during four consecutive growing seasons (1998-2001). A numerical classification of this set of relevés and of 124 taxa of vascular plants recorded in these relevés was carried out using TWINSPAN. Taxa from the prepared floristic list were assigned to five geographical and historical groups, and the percentage of species of these groups was determined for the saltmarsh flora of the study area.
It was found that most of the groups of relevés distinguished at successive levels of hierarchical divisive classification, performed based on differential species, correspond through their species composition to six (out of seven) syntaxa of halophytic vegetation distinguished in the studies conducted about 40 years ago in the entire area of Kuyavia. Of the total number of 124 taxa, 14 species of halophytes were identified, including six obligate and eight facultative ones. The number of taxa in the geographical and historical groups was as follows: 22 spontaneophytes, 73 apophytes, 16 archaeophytes and six kenophytes. No diaphytes were found in the study area, however, seven species of cultivated plants were recorded.
References
Braun-Blanquet, J., 1951, Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde, 2nd. ed. Springer, Wien, 631 pp.
Chmiel J., 1993, Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX, część I [Flora of vascular plants of the eastern part of the Gniezno Lake District and its transformation under the influence of man in the 19th and 20th centuries, part I], 202 pp.; Atlas rozmieszczenia roślin, część II [Atlas of the distribution of plants, part II], 212 pp. Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Nr 1. Wydawnictwo Sorus, Poznań.
Hammer Ř., Harper D.A.T. & Ryan P.D., 2001, PAST: Paleontological Statistics Software Package for Education and Data Analysis. Palaeontologia Electronica 4 (1), 9 pp. http://palaeo-electronica.org/2001_1/past/issue1_01.htm
Hill M.O., 1979, TWINSPAN: A FORTRAN Program for Arranging Multivariate Data in an Ordered Two-way Table by Classification of the Individuals and Attributes. Ecology and Systematics, Cornell University, Ithaca, New York 14850, 90 pp.
Hill M.O. & Šmilauer P., 2005, Twinspan for Window 2.3. Centre forEcology and Hydrology & University of South Bohemia, Hutington & České Budějovice.
Janssen J.G.M., 1975, A simple clustering procedure for preliminary classification of very large sets of phytosociological relevés. Vegetatio 30: 67–71.
Kamiński D., 2014, Szata roślinna grodzisk wczesnośredniowiecznych ziemi chełmińskiej [Vegetation cover of the early medieval earthworks of the Chełmno Land]. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 244 pp.
Karasińska W., 1990, Adaptacje populacji Senecio vernalis i wybranych gatunków z rodzaju Atriplex do antropogenicznie przekształconych siedlisk na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych. Praca magisterska [Adaptations of the population of Senecio vernalis and selected species of the genus Atriplex to anthropogenically transformed habitats in the Janikowo Soda Works. master thesis]. Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody UMK, Toruń.
Karasińska W., 2000, Badania słonorośli na obszarze oddziaływania Inowrocławskich Zakładów Chemicznych “Soda-Mątwy S.A.” oraz Janikowskich Zakładów Sodowych “Janikosoda S.A.” [Salt plants research in the area of influence of Inowrocławskie Zakłady Chemiczne "Soda-Mątwy S.A." and Janikowo Soda Works "Janikosoda S.A."]. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu, Bydgoszcz.
Karasińska W., 2004 (mscr.), Halofity siedlisk antropogenicznych zachodniej części Kujaw, Praca doktorska [Halophytes of anthropogenic habitats in the western part of Kujawy, PhD thesis]. Pracownia Modelowania Procesów Ekologicznych, UMK, Toruń.
Karasińska W. & Nienartowicz A., 1998, Halofity jako chwasty pól uprawnych wokół fabryki sody w Mątwach [Halophytes as weeds of arable fields around the soda factory in Mątwy], [w:] E. Kaźmierczak, A. Nienartowicz, A. Piernik, J. Wilkoń-Michalska (eds) Metody numeryczne w badaniach struktury i funkcjonowania szaty roślinnej [Numerical methods in the study of the structure and functioning of vegetation], p. 303–315. Wydawnictwo UMK, Toruń.
Karasińska W., Nienartowicz A., Kunz M., Kamiński D. & Piernik A., 2021, Resources and dynamics of halophytes in agricultural and industrial landscapes of the western part of Kujawy, Central Poland. Ecological Questions 32(4): 7–25.
Khan M.A., 2003, An ecological overview of halophytes from Pakistan, [in:] H. Lieth (ed.) Cash Crop Halophytes: recent studies. Kluver Academic Publishers, Great Britain, p. 167–187.
Kornaś J., 1968, Geograficzno-historyczna klasyfikacja roślin synantropijnych, [in:] Synantropizacja szaty roślinnej – I. Neofityzm i apofityzm, Materiały sympozjum w Nowogrodzie [Geographical –historical classification of synanthropic plants], [in:] Synanthropization of plant cover - I. Neophytism and apophytism, Materials of symposium in Nowogród]. Materiały Zakładu Fitosocjologii Stosowanej UW 25: 33–41, Warszawa – Białowieża.
Kucharski L., 1993, Szata roślinna gleb hydrogenicznych Kujaw Południowych. I. Zespoły i zbiorowiska roślinne pochodzenia antropogenicznego [Vegetation of hydrogenic soils in the South Kujawy region, I. Communities and associations of vegetation of anthropogenic origin. Acta Universitatis Lodziensis, Folia botanica 10: 69–92.
Matuszkiewicz J.M., 1993. Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski [Vegetation landscape and geobotanical regions of Poland]. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Prace Geograficzne 158, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, Warszawa, Kraków, 107 pp.
Matuszkiewicz W., 2022, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski [A guide for identification of plant communities in Poland], Vademecum Geobotanicum. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 540 pp.
Mirek Z., 1981, Problemy klasyfikacji roślin synantropijnych [Problems of classification of synanthropic plants]. Wiad. Bot. 25(1): 45–54.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Bernacki L., Danielewicz W., Hügin G., Marciniuk M., Marciniuk P., Mitka J., Nobis M., Oklejewicz K., Piwowarczyk R., Pliszko A., Popiela A., Posz E., Szeląg Z., Wolanin M., Woźniak-Chodacka M. & Zalewska-Gałosz J., 2020, Vascular plants of Poland. An annotated checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Nienartowicz A. & Wilkoń-Michalska J., 1993a. The application of numerical analysis to comparison of ecological amplitudes of halophytic species. Variability and Evolution 2/3: 103–112.
Nienartowicz A. & Wilkoń-Michalska J., 1993b, Numerical syntaxonomy of the Polish halophilous plant communities. Pol. Bot. Stud. 5: 61–69.
Piernik A., 2000 (mscr.), Halofity jako indykatory zasolenia podłoża na Kujawach. Praca doktorska. Pracownia Modelowania Procesów Ekologicznych [Halophytes as indicators of ground salinity in Kujawy. PhD thesis]. Ecological Processes Modeling Laboratory], NCU, Toruń.
Piernik A., 2003, Inland halophilous vegetation as indicator of soil salinity. Basic Appl. Ecol. 4: 525-536.
Piernik A., Kaźmierczak E. & Rutkowski L., 1996, Differentiation of vegetation in a saline gradient in the vicinity of Inowrocław Soda Plants at Mątwy. Acta Soc. Bot. Pol. 65(3–4): 349–356.
Piernik A., 2012, Ecological Pattern of Inland Salt-marsh Vegetation in Central Europe. Wyd. Naukowe UMK, Toruń, 229 pp.
Pisarek R., 1995, Szata roślinna doliny Zgłowiączki w rejonie wsi Zgłowiączka i Janiszewo. Praca magisterska wykonana w Zakładzie Taksonomii i Geografii Roślin UMK [Vegetation of the Zgłowiączka valley in the area of the villages of Zgłowiączka and Janiszewo.
Master's thesis done at the Department of Plant Taxonomy and Geography NCU]. UMK, Toruń, 56 pp. + 20 tables.
Ratyńska H., 2003, Szata roślinna jako wyraz antropogenicznych przekształceń krajobrazu na przykładzie zlewni rzeki Głównej (środkowa Wielkopolska) [Plant cover as a result of anthropogenic changes in landscape exempliefied by the River Główna catchment area (the middle Wielkopolska Province, Poland)]. Wyd. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 392 pp.
Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Pepińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S. & Ziaja W., 2018, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91(2): 143–170. https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Szymańska S., Piernik A., Hrynkiewicz K., 2013, Metabolic potential of microorganisms associated with the halophyte Aster tripolium L. in saline soils. Ecological Questions 18: 9–19.
Szafer W. & Zarzycki K., 1972, Szata roślinna Polski, Tom 1 i 2 [The vegetation cover of Poland, Vol. 1 and 2]. PWN, Warszawa.
Twerd L., 2012, Tendencje dynamiczne halofitów Kujaw. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 110 pp.
Warot L., Nienartowicz A. & Załuski T., 2001. System informacji o występowaniu halofitów na Kujawach [Information system: Distribution of halophytes in Kujawy], [in:] A. Nienartowicz, M. Kunz (eds) GIS i teledetekcja w badaniach struktury i funkcjonowania krajobrazu [GIS and Remote Sensing in studies of landscape structure and functioning]. O.W. TURPRESS, Toruń, p. 241–249.
Wilkoń-Michalska J., 1963. Halofity Kujaw [The Halophytes from Kujawy]. Stud. Soc. Sci. Torun., Sec. D (Botanica) 7, 1: 1–222.
Wilkoń-Michalska J., 1970. Zmiany sukcesyjne w rezerwacie halofitów w Ciechocinku w latach 1954–65 [The succesion changes in the reserve of halophytes in Ciechocinek in years 1954–65]. Ochrona Przyrody 35: 25–51.
Wilkoń-Michalska J. & Dmitrenko N., 1974, Roślinność przybrzeżnych stref zalewów w obniżeniu gniewkowskim w latach 1969-1972 [Vegetation der Überschwemmungs-Randzonen der Gniewkowo-Niederung in den Jahren 1969–1972]. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Nauki Mat.-Przyr –Biologia XVI – Zeszyt 33: 169–190.
Wilkoń-Michalska J. & Sokół M., 1969, Flora zwałów wapiennych Inowrocławskich i Janikowskich Zakładów Sodowych [Flora of the lime spoil mounds of the Inowrocław and Janikowo Soda Factory]. Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu, Nauki Mat.-Przyr. – Zeszyt 21 – Biologia XI: 173–208.
World Flora Online, 2023, http://www.worldfloraonline.org (Assessed 13.03.2023)
Downloads
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Wiesława Karasińska, Andrzej Nienartowicz, Mieczysław Kunz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 364
Number of citations: 0