New locality of Botrychium matricariifolium in south-eastern Poland – characteristics of the habitat and some plant traits
DOI:
https://doi.org/10.12775/EQ.2023.015Keywords
Botrychium matricariifolium, threatened species, protected species, Western CarpathiansAbstract
Botrychium matricariifolium is a critically endangered species in Poland. In 2020, a new locality of this rare fern was found in the Góra Chełm forest reserve (Strzyżowskie Foothills). The population comprised 58 individuals. The fern was found in the Carpathian beech fertile complex Dentario glandulosae-Fagetum at a forest margin located near an unused quarry. The community comprised 29 vascular plant species. The dense layer of trees (90%) was composed of Acer pseudoplatanus, Abies alba, and Fagus sylvatica. The greatest coverage in the undergrowth was achieved by Dentaria glandulosa, Dentaria bulbifera, Galeobdolon luteum, and Mercurialis perennis. The mean height of the ferns was 14.9 cm. The trophophores had 3 branches each and were 1.1-3.4 cm long (mean: 2.1 cm). They had 5 to 9 pinnae. The length of the sporophore ranged from 2.3 to 8.3 cm (mean: 5.1 cm). It had from 12 to 183 sporangia (mean: 62). In 2021, the locality was re-verified, and 30 sporulating individuals were recorded. No factors threatening the species were noted. The population is in good condition and does not require any special active protection measures.
References
Beuch S. & Zawistowski J., 2014, Stanowisko podejźrzona marunowego Botrychium matricariifolium na Mazowszu [The site of Botrychium matricariifolium in Masovia (Central Poland)]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 70(5): 462-463.
Bilz M., Kell S.P., Maxted N. & Lansdown R.V., 2011, European Red List of Vascular Plants. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Bobrowicz G., Narkiewicz C. & Szczęśniak E., 2004, Występowanie Botrychium matricariifolium (Retz) A. Braun ex W.D.J. Kocha (Ophioglossaceae) na Dolnym Śląsku [Occurrence of Botrychium matricariifolium (Retz) A. Braun ex W.D.J. Kocha (Ophioglossaceae) in
Lower Silesia]. Acta Botanica Silesiaca 1: 161-166.
Borovečki-Voska L., Čičmir R. & Šincek D., 2011, A new finding of the species Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Br. Ex Koch (Ophioglossaceae) in Croatia. Natura Croatia 20(1): 229-232.
Braun-Blanquet J. 1964. Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. Springer Verlag, Wien, New Jork.
Bróż E. & Przemyski A., 2009, The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska Upland (S Poland), [in:] Z. Mirek, A. Nikiel (eds.), Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 123-136.
Celka Z. & Kasprowicz M., 2002, Nowe stanowiska Botrychium matricariifolium i B. multifidum (Ophioglossaceae) w Wielkopolsce [New localites of Botrychium matricariifolium and B. multifidum (Ophioglossaceae) in the Wielkopolska region]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 9: 75-79.
Convention, 1979, Convention Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the Conservation of Natural Habitats. Bern, 19.09.1979. European Treaty Series 104.
Cwener A., Michalczuk W. & Krawczyk R., 2016, Red list vascular plants of the Lublin Region. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio C 71(1): 7-26.
Czarna A., 2002, Występowanie Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch w Lesie Taczanowskim koło Pleszewa (Wielkopolska) [Locality of Botrychium matricariifolium in the Taczanów forest near Pleszew (Wielkopolska)]. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 347, Botanika 5: 27-29.
Fabiszewski J. & Kwiatkowski P., 2002, Threatened vascular plants of the Sudeten Mountains. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 71(4): 339-350. doi: https://doi.org/10.5586/asbp.2002.040
Gierczyk B., Kujawa A. & Wójtkowski M., 2007, Nowe stanowisko Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) w środkowej Wielkopolsce [New locality of Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) in central Wielkopolska region]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 14(1): 159-166.
Grulich V., 2012, Red List of vascular plants of the Czech Republic: 3rd edition. Preslia 84: 631-645.
Hultén E. & Fries M., 1986, Atlas of North European vascular plants north of the Tropic Cancer. Volume I-III. Koeltz Scientific Books, Königstein.
IUCN, 2022, IUCN Red List of Threatened Species (https://www.iucnredlist.org).
Jackowiak B., Celka Z., Chmiel J., Latowski K. & Żukowski W., 2007, Red list of vascular flora of Wielkopolska (Poland). Biodiversity Research and Conservation. 5-8: 95-127.
Jakubowska-Gabra J. & Kucharski L., 1999, Ginące i zagrożone gatunki flory naczyniowej zbiorowisk naturalnych i półnaturalnych Polski Środkowej [Endangered and threatened vascular plants in natural and seminatural communities in Central Poland]. Fragmenta
Floristica et Geobotanica Series Polonica 6: 55-74.
Johnson-Groh C.L. & Lee J., 2002, Phenology and demography of two species of Botrychium (Ophioglossaceae). American Journal of Botany 89(10): 1624-1633. doi: https://doi.org/10.3732/ajb.89.10.1624
Karczewska M., 2010, Nowe stanowisko podejźrzona marunowego Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch (Ophioglossaceae) w Białowieskim Parku Narodowym [A new locality of Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch (Ophioglossaceae) in the Białowieża National Park]. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 29(4): 99-101.
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E. & Ziarnek K., 2016, Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych [Polish red list of pteridophytes and flowering plants]. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
Kącki Z., Dajdok Z. & Szczęśniak E., 2003, Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska [The red list of vascular plants of Lower Silesia], [in:] Z. Kącki (ed.), Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska [Endangered species of vascular plants of Lower Silesia]. Instytut Biologii Roślin Uniwersytet Wrocławski, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „Pro Natura”, Wrocław: 9-65.
Kozak M., Nowak A. & Olszanowska-Kuńka K., 2005, Materials to the distribution of threatened vascular plants in the Opole Silesia. Opole Scientific Society Nature Journal 38: 25-55.
Kujawa A., Gołdyn A. & Arczyńska-Chudy E., 2005, A new locality of daisy leaft grape fern (Botrychium matricariifolium) in Western Poland. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 372, Botanika-Steciana 8: 129-132.
Lengyel A., 2009, New occurrence of Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch in Hungary. Acta Botanica Hungarica 51(1-2): 99-104. doi: https://doi.org/10.1556/ABot.51.2009.1–2.12
Markowski R. & Buliński M., 2004, Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania. Acta Botanica Cassubica Monographiae 1: 5-75.
Matuszkiewicz W., 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski [A guide for identification of plant communities in Poland]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Mesipuu M., Shefferson R.P. & Kull T., 2009, Weather and herbivores influence fertility in the endangered fern Botrychium multifidum (S.G. Gmel.) Rupr. Plant Ecology 203: 23-31. doi: https://doi.org/10.1007/s11258-008-9501-3
Motyka J., 1956, O niektórych rzadszych gatunkach roślin naczyniowych w okolicach Grybowa [About some rarer species of vascular plants in the vicinity of Grybów]. Fragmenta Floristica et Geobotanica 2(1): 3-26.
Muller S., 1993, Population dynamics in Botrychium matricariifolium in Bitcherland (Northern Vosges Mountains, France). Belgian Journal of Botany 126(1): 13-19.
Muller S., 1999, Plan communities and conservation of Botrychium-rich grasslands in the Bitcherland (Northern Vosges Biosphere Reserve, France). Biodiversity and Conservation 8: 1519-1532. doi: https://doi.org/10.1023/A:1008988709046
Muller S., 2002, Diversity of management practices required to ensure conservation of rare and locally threatened plant species in grasslands: a case study at a regional scale (Lorraine, France). Biodiversity and Conservation 11: 1173-1184. doi: http://dx.doi.org/10.1023/A:1016049605021
Nowak A., Nowak S. & Spałek K., 2008, Red list of vascular plants of Opole province. Nature Journal 41: 141-158.
Nowak S. & Nowak A., 2008, A new locality of Botrychium matricariifolium (retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch in the Sudeten Foreland, [in:] E. Szczęśniak, E Gola (eds.), Club mosses, horsetails and ferns in Poland – resources and protection. Institute of Plant Biology, University of Wrocław, Wrocław: 205-212.
Parusel J.B. & Urbisz A., (eds.), 2012, Czerwona lista roślin naczyniowych województwa śląskiego [The red list of vascular plants of Silesian Voivodship], [in:] J.B. Parusel (ed.), Raporty Opinie 6(2). Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego [Reports Opinions 6(2). The red lists of chosen groups of mushrooms and plants of Silesian Voivodship]. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice: 105-177.
Piękoś-Mirkowa H., 2008, Podejźrzon marunowy Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch [Matricary grapefern Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch], [in:] Z. Mirek, H. Piękoś-Mirkowa (eds.), Czerwona Księga Karpat Polskich, Rośliny naczyniowe [The Red Book of the Polish Carpathians, Vascular plants]. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków: 36-37.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014, poz. 1409) [Regulation of the Minister of Environment of 9 October 2014 on the plant species protection].
Stešević D. & Berg C., 2015, Botrychium matricariifolium, a new fern species for the flora of Montenegro. Acta Botanica Croatica 74(1): 181-186. doi: https://doi.org/10.1515/botcro-2015-0014
Stosik T., 2011, Nowe stanowisko podejźrzonów: marunowego Botrychium matricariifolium i księżycowego Botrychium lunaria w Borach Tucholskich [A new occurrence site of the matricary grapefern Botrychium matricariifolium and moonwort grapefern Botrychium lunaria in the Tuchola Forest (N Poland)]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 67(4): 351-354.
Szczęśniak E, & Tlałka D., 2014, Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch Podejźrzon marunowy [Botrychium matricariifolium (Retz.) A. Braun ex W.D.J. Koch Matricary grapefern], [in:] R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki, Z. Mirek (eds.), Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe [Polish Red Data Book of Plants. Pteridophytes and flowering plants]. Instytut
Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, Kraków: 43-45.
Szczęśniak E., 1998, Nowe stanowisko Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) na Dolnym Śląsku [A new locality for Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) in Lower Silesia]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Series Polonica 5: 301-302.
Tlałka D. & Rostański A., 2008, Peculiar pteridophyte species of the administrative Silesia Province (Southern Poland), [in:] E. Szczęśniak, E Gola (eds.), Club mosses, horsetails and ferns in Poland – resources and protection. Institute of Plant Biology, University of Wrocław, Wrocław: 127-137.
Tlałka D., 2011, Podejźrzon marunowy Botrychium matricariifolium – nowy gatunek we florze Beskidu Małego [Matricary grapefern Botrychium matricariifolium – a new species in the flora of Beskid Mały (a mountain range in the Western Carpathians)]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 67(4): 349-350.
Torzewski K. & Kazienko A., 2018, Nowe stanowisko Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) w Kotlinie Biebrzańskiej [New locality of Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) in the Biebrza River Basin]. Fragmenta Floristica et Geobotanica 25(1): 111-114.
Turis P, Kliment J, Feráková V., Dítě D, Eliáš P., Hrivnák R., Košťál J., Šuvada R., Mráz P. & Bernátová D., 2014, Red List of vascular plants of the Carpathian part of Slovakia. Thaiszia Journal of Botany 24(1): 35-87.
Tutin T.G., Burges N.A., Chater A.O., Edmondson J.R., Heywood V.H., Moore D.M., Valentine D.H., Walters S.M. & Webb D.A., 1993, Flora Europaea, Volume 1: Psilotaceae to Plantanaceae. Cambridge University Press, Cambridge.
Werpachowski C., 2000, Lista roślin naczyniowych Kotliny Biebrzańskiej ze szczególnym uwzględnieniem Biebrzańskiego Parku Narodowego [List of vascular plants of the Biebrza Valley with particular emphasis on those present in the Biebrza National Park]. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 19(4): 19-52.
Wilczek Z. & Zarzycki W., 2013, Nowe stanowisko podejźrzona marunowego Botrychium matrucariifolium w Beskidzie Śląskim [A new site of Botrychium matricariifolium in the Silesian Beskids mountain range (the Western Carpathians)]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 69(6): 509-513.
Williams E.W. & Waller D.M., 2015, Tracking morphological change and demographic dynamics in ephemeral Botrychium s.s. (Ophioglossaceae) populations. Journal of the Torrey Botanical Society 142(2): 152-165. doi: https://doi.org/10.3159/TORREY-D-14-00036.1
Williams E.W., Farrar D.R. & Henson D., 2016, Cryptic speciation in allotetraploids: Lessons from the Botrychium matricariifolium complex. American Journal of Botany 103(4): 740-753. doi: https://doi:10.3732/ajb.1500281
Wójcik T., Makuch-Pietraś I., Ziaja M. & Ćwik A., 2018, A quarry – a wound in the landscape or enrichment of its structure? 18th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM 2018, Conference Proceedings, Vol. 18: 11-18. doi: https://doi.org/10.5593/sgem2018/5.2
Wójcik T. & Ziaja M., 2019, Storczykowate (Orchidaceae) rezerwatu Góra Chełm na Pogórzu Strzyżowskim [Orchidaceae in the Góra Chełm reserve (Pogórze Strzyżowskie foothills)]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 26(2): 259-271. doi: https://doi.org/10.35535/ffgp-2019-0031
Wójcik T. & Kostrakiewicz-Gierałt K., 2020, Trait Variability in the Rare Plant Species Arum alpinum in Carpathian Beech Forest Dentario glandulosae-Fagetum (Western Carpathians, Poland). Polish Journal of Ecology 68(1): 23-36. doi: https://doi.org/10.3161/15052249PJE2020.68.1.003
Zając A., 1978, Atlas of distribution of vascular plants in Poland (ATPOL). Taxon 27(5/6): 481-484.
Zając A. & Zając M., (eds.), 2001, Distribution atlas of vascular plants in Poland. Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Kraków.
Zając M. & Zając A., 2012, The geographical elements of native flora of Poland. Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Kraków.
Zarzecki R. & Wołkowycki D., 2012, Nowe stanowisko Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) w północno-wschodniej Polsce [New localities of Botrychium matricariifolium (Ophioglossaceae) in north-eastern Poland]. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 19(1): 73-78.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U., 2002, Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Tomasz Wójcik, Maria Ziaja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 410
Number of citations: 0
