Дело „О военно-фашистском заговоре в РККА”: резонанс и последствия в СССР и за его пределами
DOI:
https://doi.org/10.12775/EO.2014.005Słowa kluczowe
Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona, represje w Związku Radzieckim, czystka w wojsku (1937–1938), straty osobowe radzieckiego dowództwa wojskowego, marszałek Michaił Tuchaczewski, stosunki radziecko-niemieckie, druga wojna światowaAbstrakt
Sprawa „Zmowy wojskowo-faszystowskiej w RKKA”: oddźwięk i konsekwencje w ZSRR i za granicą
Artykuł poświęcony jest jednemu z bolesnych i mało zbadanych tematów – oddźwiękowi wywołanemu przez sprawę „Zmowy wojskowo-faszystowskiej w RKKA”, zainspirowanej przez elity polityczne z Józefem Stalinem na czele. Ofiarami tego procesu było wyższe kierownictwo Armii Czerwonej, a następnie – dziesiątki tysięcy dowódców i żołnierzy. Na podstawie nieznanych dotąd źródeł z archiwów rosyjskich i niemieckich (w tym materiałów Niemieckiego Archiwum Federalnego w Koblencji i Centralnego Archiwum Federalnej Służby Bezpieczeństwa w Moskwie), dr Julia Kantor analizuje zarówno reakcję nazistowskiego przywództwa na „rozstrzelania w Moskwie” w czerwcu 1937 r., jak też obraz sytuacji wewnętrznej w Związku Radzieckim zaistniały po tych wydarzeniach. Autorka zwraca szczególną uwagą na stan moralny i psychologiczny Armii Czerwonej, przedstawiając sprawozdania o „dekadenckim” nastroju wśród żołnierzy. Ponadto, co nie mniej ważne, koncentruje się na problemie gwałtownego obniżenia poziomu profesjonalizmu RKKA, biorąc pod uwagę kryzys zasobów ludzkich w szkołach wojskowych. W artykule przedstawiono również dane na temat liczby dowódców wojskowych, represjonowanych w latach 1937–1938, a także materiały dotyczące postaw politycznych, które zostały przekazane przez Stalina kierownictwu RKKA w 1938 r.
Bibliografia
Bundesarchiv Koblenz, 37 NL. 118/64. fol. 1.
Bundesarchiv Militërarchiv Freiburg, №52/2 (Blomberg: Lebenerinnerungen – handschriftlich), Bd. 3.
Российский государственный архив социально-политической истории (РГАСПИ), ф. 17, оп.165, д. 62.
Центральный архив Федеральной Службы Безопасности Российской Федерации (ЦА ФСБ РФ), д. Р-9000, т. 1.
Fabry P., Die Sowjetunion und das deutsche Reich. Eine dokumentierte Geschichte der deutsch-sowjetischen Beziehungen von 1933 bis 1941, Stuttgart 1971.
General Ernst Köstring. Der militärische Mittler zwischen dem Deutschen Reich und der Sowjetunion 1921-1941, Bearb. H. von Teske, Frankfurt am Main 1965.
Григорян А. М., Мильбах В. С., Чернавский А.Н., Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937–1938 гг. Ленинградский военный округ, Санк-Петербург 2013.
„Дружба народов” 1988, № 3.
Источники истории о Михаиле Тухачевском, „Гутен Таг” 1988, № 10.
Кантор Ю. З., Война и мир Михаила Тухачевского, Москва 2005.
Кантор Ю. З., Заклятая дружба. Секретное сотрудничество СССР и Германии. 20-30-е гг., Москва 2014.
Карпов В., Маршал Жуков, его соратники и противники в годы войны и мира, „Знамя” 1989, № 10.
Кларк А., План „Барбаросса”. Крушение Третьего рейха. 1941-1945, пер. с англ. Н. Б. Черных-Кедровой, Москва 2002.
Мильбах В. С., Амурская Краснознамённая военная флотилия. Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937-1938 гг., Санк-Петербург 2012.
Мильбах В. С., Политические репрессии комначсостава ЗабВО и 57-го особого корпуса (1937-1938), Иркутск 2002.
Мильбах В. С., Особая Краснознаменная Дальневосточная армия (Краснознамённый Дальневосточный фронт). Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937–1938 гг., Санк-Петербург 2007.
Мильбах В. С., Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937–1938 гг. Тихоокеанский флот, Санк-Петербург 2013.
Мильбах В. С., Сибирский военный округ. Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937-1938 гг., Санк-Петербург 2012.
Минаков С., Сталин и его маршал, Москва 2004.
Млечин Л. М., Иосиф Сталин, его маршалы и генералы, Москва 2004.
Никулин Л., Тухачевский: Биографический очерк, Москва 1964.
„Партийно-политическая работа в РККА” 1938, № 3.
„Правильная политика правительства решает успех армии”, „Источник” 2002, № 3.
Рубцов Ю. В., Маршалы Сталина, Ростов-на-Дону 2002 (серия Исторические силуэты). Справка о проверке обвинений, предъявленных в 1937 году судебными и партийными органами т.т. Тухачевскому, Якиру, Уборевичу и другим военным деятелям, в измене Родине, терроре и военном заговоре, „Военно-исторический журнал” 1993, № 2.
Сувениров О. Ф., Всеармейская трагедия, „Военно-исторический журнал” 1989, №3.
Якушевский А. С., Особенности подготовки вермахта к нападению на СССР, „Военно-исторический журнал” 1989, № 5.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 384
Liczba cytowań: 0