Tranzyt południowy. Problem organizacji kolejowego tranzytu materiału wojennego do Polski przez Rumunię w latach 1921–1939
DOI:
https://doi.org/10.12775/EO.2014.002Słowa kluczowe
okres międzywojenny, Polska, Rumunia, tranzyt uzbrojenia, przygotowania do II wojny światowejAbstrakt
W artykule autor po raz pierwszy w historiografii polskiej tak dokładnie przedstawił problem tranzytu materiału wojennego przez terytorium rumuńskiego sojusznika do II Rzeczpospolitej Polskiej. Z tekstu wynika, że terytorium Rumunii w razie wojny miało być dla Polski pępowiną, którą materiał wojenny, niezbędne dla polskiego przemysłu surowce, sprzęt oraz amunicja mogły być transportowane z portów nad Morzem Czarnym (Konstanca), Dunajem (Galati, Brăila) albo Morzem Egejskim (Saloniki). Artykuł, opierając się przede wszystkim na niepublikowanych dokumentach archiwalnych, przedstawia całościowo tytułowe zagadnienie – od podpisania sojuszu z Rumunią w 1921 r. aż do ukazania praktycznej strony transportu wojennego w trakcie Kampanii Polskiej 1939 r.
Bibliografia
Bujniewicz I., Kolejnictwo w przygotowaniach obronnych Polski w latach 1935–1939, [w:] Kolejnictwo w polskich przygotowaniach obronnych i kampanii wrześniowej, red. N. Bujniewicz, A. Wesołowski, cz. 1: Opracowania i dokumenty, seria Wojskowe Teki Archiwalne, t. 1, Warszawa 2011.
Bułhak H., Zieliński A., Z dziejów stosunków polsko-rumuńskich (sierpień 1936–wrzesień 1938), „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1980, t. 16.
Chmielowska D., Polsko-tureckie stosunki dyplomatyczne w okresie międzywojennym, Warszawa 2006.
Cioriceanu G. D., Les Grandes Ports de Roumanie, Paris 1928.
Depesze wojenne Attachatu Wojskowego przy Ambasadzie RP w Bukareszcie 1939–1940, oprac. nauk. T. Dubicki i A. Suchcitz, Tarnowskie Góry 2006.
Deszczyński M. P., Mazur W., Na krawędzi ryzyka. Eksport polskiego sprzętu wojskowego w okresie międzywojennym, Warszawa 2004.
Dębski S., Między Berlinem a Moskwą. Stosunki niemiecko-sowieckie 1939–1941, Warszawa 2007.
Dubicki T., Uchodźcy polscy w Rumunii 1939–1945, [w:] Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1947. Dokumenty z Narodowych Archiwów Rumunii, red. nauk. F. Anghel et al., t. 1, cz. 1, Warszawa–Bukareszt 2013.
Dubicki T., Wojsko Polskie w Rumunii 1939–1941, Warszawa 1994.
Gafencu G., Ostatnie dni Europy. Podróż dyplomatyczna w 1939 roku, przeł. S. Rembek, przedm., posłowie oraz oprac. S. Zabiełło, Warszawa 1984.
Jabłonowski M., Wobec zagrożenia wojną. Wojsko a gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1935–1939, Warszawa 2001.
Kastory A., Polska a Rumunia (październik 1938–październik 1939 r.). Niektóre aspekty dyplomatyczne i wojskowe, [w:] Kampania polska 1939. Polityka – społeczeństwo – kultura, red. M. Deszczyński i T. Pawłowski, t. 1: Strategia, Warszawa 2013.
Kołakowski P., Między Pragą a Warszawą. Polsko-czechosłowackie stosunki wojskowo-polityczne w latach 1918–1939, Warszawa 2007.
Konstantinow M., Zagadnienia Dunaju ze stanowiska prawa międzynarodowego, Poznań 1938.
Koreś D., Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu a przygotowania Wojska Polskiego do wojny 1935–1939, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2011, nr 2.
Koreś D., Kwestia tranzytu materiału wojennego z rumuńskich portów do Polski w latach 1936–1939, [w:] Na lądzie, w wodzie i powietrzu… Studia z dziejów transportu i komunikacji na ziemiach polskich, red. T. Głowiński, R. Klementowski, Wrocław 2014.
Leczyk M., Polscy attachés wojskowi w Bukareszcie o sojuszu polsko-rumuńskim [w:] Międzymorze. Polska i kraje Europy Środkowo-Wschodniej XIX–XX wieku. Studia ofiarowane Piotrowi Łossowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Ajnenkiel et al., Warszawa 1995.
Leczyk M., Polska i sąsiedzi – stosunki wojskowe 1921–1939, Białystok 1997.
Łyczko-Grodzicka B., Dyplomacja polska a Ententa Bałkańska 1933–1936, Wrocław 1981.
Machalski T., Co widziałem i przeżyłem, Londyn 1980.
Majzner R., Attachaty Wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1945. Strukturalno-organizacyjne aspekty funkcjonowania, Częstochowa 2011.
Mazur W., „Zdrajcy z Londynu”. Armia brytyjska a koncepcje wojskowej pomocy dla Polski we wrześniu 1939 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2012, nr 2.
Mazur W., Polska w polityczno-wojskowej strategii państw bałkańskich: Jugosławii, Bułgarii, Grecji i Turcji (październik 1938–październik 1939 r.), [w:] Kampania polska 1939. Polityka – społeczeństwo – kultura, red. M. Deszczyński i T. Pawłowski, t. 1: Strategia, Warszawa 2013.
Polskie dokumenty dyplomatyczne 1938, red. M. Kornat, Warszawa 2007.
Polskie dokumenty dyplomatyczne 1939 (styczeń–sierpień), red. S. Żerko, Warszawa 2005.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. 1, cz. 2, Londyn 1986.
Protokoły polsko-brytyjskich rozmów sztabowych w Warszawie w maju 1939, „Bellona” (Londyn) 1958, z. 3–4.
Przegiętka M., Inwestycje komunikacyjne na Bałkanach w polskiej polityce zagranicznej okresu międzywojennego, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2007, z. 162.
Ptasznik W., Spóźniony raport dowódcy plutonu „Bukareszt”, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1981, z. 57.
Szembek J., Diariusz i teki Jana Szembeka, t. 4: Diariusz i dokumentacja za rok 1938. Diariusz i dokumentacja za rok 1939, oprac. J. Zarański, Londyn 1972.
Świtalski K., Diariusz 1919–1935, oprac. A. Garlicki i R. Świętek, Warszawa 1992.
Tomaszewski J., Dokumenty o stosunkach rumuńsko-polskich po konferencji monachijskiej, „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1979, t. 15.
Turnock D., Railway Network Dewelopment in Inter-war Romania: Economic and Strategic Motives, “Geographica Pannonica” 2003, nr 8.
Walczak H., Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1931, Szczecin 2008.
Wojna obronna Polski 1939. Wybór źródeł, red. E. Kozłowski, Warszawa 1968.
Zieliński A., Stosunki polsko-rumuńskie (grudzień 1933–maj 1935), „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1976, t. 12.
Znamierowska-Rakk E., Sprawa połączenia Bałtyku z Morzem Czarnym i Morzem Egejskim w polityce II Rzeczpospolitej, [w:] Międzymorze. Polska i kraje Europy Środkowo-Wschodniej XIX–XX wieku. Studia ofiarowane Piotrowi Łossowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Ajnenkiel et al., Warszawa 1995.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 747
Liczba cytowań: 0
