Pierwsza wojna światowa, Polacy i wymuszone przemieszczenia: sylwetki charkowskie
DOI:
https://doi.org/10.12775/EO.2020.006Słowa kluczowe
Polacy, Imperium Rosyjskie, Charków, wojna, uchodźstwoAbstrakt
W artykule została podjęta próba ukazania poprzez pryzmat kilku życiorysów, w jaki sposób I wojna światowa i jej skutki odbiły się na losach Polaków, którzy w różny sposób byli związani z Charkowem. Zostały zaprezentowane biografie trzech kategorii osób, których pojawianie się było wynikiem tego konfliktu zbrojnego. Wśród nich uchodźca – poeta Leopold Henryk Staff (1878‒1957), jeniec cywilny – malarz Marian Antoni Ruzamski (1889–1945), emigrant – malarz Bolesław Cybis (1895‒1957), który musiał wyjechać z Charkowa wskutek okupacji miasta w styczniu 1919 r. przez wojska bolszewickie. We wnioskach podkreślono, że trzech artystów rozsławiło Polskę i Charków, który okazał się etapem w ich życiu, czy to z przymusu, czy z dobrej woli. Ponadto zwrócono uwagę na upamiętnieniu wybitnych Polaków w specjalnych kalendarzach „Wybitni Polacy i Charków – 2018”, „Artyści polscy i Charków ‒ 2019”, w których zaprezentowane zostały sylwetki Leopolda Staffa, Bolesława Cybisa, Mariana Ruzamskiego.
Bibliografia
I. Źródła
Archiwum ASP w Warszawie, teczka 1, K-RP-11 Cybis Bolesław, 1 IX‒31 VIII 1939.
Archiwum ASP w Warszawie, Zespół Akt Studenckich, Bolesław Cybis, tom 92.
Korespondencja, t. 1, 1936‒1937. Emil Zegadłowicz, Stefan Żechowski, Marian Ruzamski, wstęp i oprac. M. Wójcik, Kielce 2002.
II. Opracowania
Bolesław Cybis 1895‒1957: malarstwo, rysunek, rzeźba: twórczość lat dwudziestych i trzydziestych, oprac. A. Prugar-Myślik, Warszawa 2002.
Czasznicka Z., Dekoracje na temat wnętrz M/S «Batory», „Plastyka” 2 (1936), № 4, s. 267‒290.
Korzeniowski M., Na wygnańczym szlaku… Działalność Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego na Białorusi w latach 1915–1918, Lublin 2001.
Kossowska I., Bolesław Jarosław Cybis, http://culture.pl/pl/tworca/boleslaw-jaroslaw-cybis, dostęp: 14.03.2018.
Maciejewska I., Leopold Staff. Lwowski okres twórczości, Warszawa 1965.
Marian Antoni Ruzamski, http://fulmanski.pl/ruzamski/zyciorys.htm, dostęp: 17.05. 2018.
Marian Ruzamski ‒ Kunst in Auschwitz, http://www.kas.de/wf/de/71.4799/, dostęp: 17.05.2018.
Niciński K., Bolesław Cybis, „Primavera”, http://culture.pl/pl/dzielo/boleslaw-cybis-primavera, dostęp: 13.03.2018.
Oniskowie A. i Z., Marian Ruzamski – książę malarstwa, „Tarnorzeskie Zeszyty Historyczne” maj 1998, № 18, s. 30–42.
Oniskowie A. i Z., Zych T., Marian Ruzamski (1889–1945), Tarnobrzeg 2000.
Płygawko D., Sienkewicz w Szwajcarii, Poznań 1986.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 1, red. J. Maurin-Białostocka et al., Wrocław 1971.
Szałagan A., Staff Leopold Henryk, [w:] Polski słownik biograficzny, t. ХLI/3, z. 170, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków 2002, s. 454–459.
Szałagan A., Staff Leopold Henryk, Internetowy Polski Słownik Biograficzny http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/leopold-henryk-staff, dostęp: 10.03.2018.
Tarnobrzeg: Wystawa „Tarnobrzeg w czasach Wielkiej Wojny” – do końca maja br. http://nadwisla24.pl/2014/04/18/tarnobrzeg-wystawa-tarnobrzeg-w-czasachwielkiej-wojny-do-konca-maja-br/, dostęp: 17.05.2018.
Wychodźcy, https://wikisource.org/wiki/Wychod%C5%BAcy, dostęp: 13.03.2018.
Żwanko L., Wybitni Polacy i Charków: słownik biograficzny (1805–1918), Charków 2019.
Говард М., Війна в європейській історії, Київ 2000.
Жванко Л., Біженці Першої світової війни: український вимір (1914–1918 рр.), Харків 2012.
Жванко Л., Видатні поляки і Харків: біографічний словник (1805‒1918), Харків 2018.
Кин М., Художественная выставка «Союза Искусств», «Колосья» 1918, № 2‒3, s. 22.
Харківський кубофутурист, http://svitua.org/index.php/tsikavo/vydatni-ukraintsi/item/ 4147-boleslav-yaroslav-tsybys, dostęp: 13.03.2018.
Яськов В., Харьков 1918–1919 гг.: Хлебников и др. (интервью Б. В. Косарева, 1985), http://www.ka2.ru/hadisy/jaskov.html#r114, dostęp: 13.03.2018.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Любов Жванко
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 0
Liczba cytowań: 0