Zum Inhalt springen Zur Hauptnavigation springen Zur Fußzeile springen
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language
    • English
    • Deutsch
    • Język Polski
    • Español (España)
    • Italiano
    • Français (Canada)
    • Čeština
    • Français (France)
    • Hrvatski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Forthcoming
  • Aktuelle Ausgabe
  • Archiv
  • Ethics
  • Mitteilungen
  • Über uns
    • Über die Zeitschrift
    • Beitragseinreichung
    • Redaktion
    • Schutz personenbezogener Daten
    • Kontakt
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language:
  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Copernican Journal of Finance & Accounting

Księgowość w Mezopotamii w trzecim i drugim tysiącleciu przed Chrystusem
  • Home
  • /
  • Księgowość w Mezopotamii w trzecim i drugim tysiącleciu przed Chrystusem
  1. Home /
  2. Archiv /
  3. Bd. 2 Nr. 2 (2013) /
  4. Articles

Księgowość w Mezopotamii w trzecim i drugim tysiącleciu przed Chrystusem

Autor/innen

  • Sławomir Sojak Katedra Rachunkowości, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.12775/CJFA.2013.022

Schlagworte

Mezopotamia, księgowość, tabliczki gliniane, teksty klinowe, bilansowanie, podatek bala

Abstract

Najnowsze, XX-wieczne, badania nad historią rozwoju księgowości wskazują na to, że powstała ona wraz z rozwojem cywilizacji sumeryjskiej w III tysiącleciu przed Chr. Potrzeby kontroli powierzonego hodowcom, rolnikom, kupcom czy rzemieślnikom majątku świątynnego, pałacowego przyczyniły się do powstania, jak na owe czasy rozwiniętego, sposobu dokumentowania tych zdarzeń. Celem tego artykułu jest wskazanie przyczyn powstania księgowości w Mezopotamii, jej form w postaci zapisów na tabliczkach glinianych oraz przykładów rozliczeń powierzonego majątku, mających cechy rozliczeń księgowych – bilansujących zobowiązania i wierzytelności. W rozliczeniach tych dominuje personalistyczne podejście – winien jest ten, któremu majątek powierzono. W przywoływanych przykładach rozliczeń z hodowcami bydła, kupcami, rzemieślnikami, w przypadku księgowości fabrycznej czy „budżetowej” przy redystrybucji podatku bala stosowano już wówczas metodę bilansową. Przy pisaniu tego artykułu korzystałem z publikacji powstałych przy okazji cyklicznych konferencji naukowych (Oxford University, 1998; Columbia University, 1998, British Museum, 2000) na temat ekonomii antycznego Bliskiego Wschodu oraz z prac Marka Stępnia z Uniwersytetu Warszawskiego dotyczących aspektów podatkowych w czasach sumeryjskich.

Literaturhinweise

Bielicki M. (1969), Zapomniany świat Sumerów, PIW, Warszawa.

Carmona S., Ezzamel M. (2007), Accounting and accountability in ancient civilizations: Mesopotamia and ancient Egypt, “Accounting, Auditing & Accountability Journal”, vol. 20, no. 2, 177–209, doi: http://dx.doi.org/10.1108%2F09513570710740993.

Dobija M. (1996), Postępowe idee rachunkowości w cywilizacji sumeryjskiej, „Zeszyty Naukowe AE w Krakowie”, nr 467, 5–18.

E.M. (1994), Rachunkowość fabryki włókienniczej sprzed 4000 lat,

„Rachunkowość”, nr 5, 226–227 (tłumaczenie artykułu: Das Rechnungswesen im vorbabylonischen Sumer Mesopotamiens vor viertausend Jahren, insbesondere die perfekte Fabrikbuchaltung lines grossen Textilbertriebs, „Die Wirtschaftsprüfung”, No. 14/1993).

Englund R. K. (2004), Proto-Cuneifirm Account-Books and Journals, [w:] Creating Economic Order. Record-Keeping, Standardization, and the Development of Accounting in the Ancient Near East, M. Hudson, C. Wunsch (eds.), CDL Press, Bethesda, Meryland, 23–46

Hallo W. W. (2004), Bookkeeping in the 21st Century BCE, [w:] Creating Economic Order. Record-Keeping, Standardization, and the Development of Accounting in the Ancient Near East, M. Hudson, C. Wunsch (eds.), CDL Press, Bethesda, Meryland, 89–106

Jursa M. (2002), Prywatyzacja i zysk. Przedsiębiorcy a gospodarka instytucjonalna w Mezopotamii od 3 do 1 tysiąclecia przed Chr., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.

Kodeks Hammurabiego, tłum. Marek Stępień, http://www.zrodla.historyczne.prv.pl/ (dostęp: 21.12. 2012).

Kurek B. (2004), Rachunkowość jako stymulator rozwoju kultury, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 24 (80), 38–59.

Mieroop M. van de (2004), Accounting in Early Mesopotamia: Some Remarks, [w:] Creating Economic Order. Record-Keeping, Standardization, and the Development of Accounting in the Ancient Near East, M. Hudson, C. Wunsch (eds.), CDL Press, Bethesda, Meryland, 47–64

Mieroop M. van de (2012), Ukryta historia w tekstach klinowych, Wyd. Agade, Warszawa.

Saggs H. W. G. (1973), Wielkość i upadek Babilonu, PIW, Warszawa.

Schmandt-Besserat D. (2007), Jak powstało pismo, Wyd. Agade, Warszawa.

Sharlach T. M. (2004), Provincial Taxation and the Ur III State, “Cuneinform Monographs”, 26, Leiden–Boston.

Steinkeller P. (2003), Archival Practices at Babylonia in the Third Millennium, [w:] Ancient Archives and Archival Traditions. Concept of Record-Keeping in the Ancient World, M. Brosius (ed.), Oxford University Press, New York, 37–58

Steinkeller P. (1987), The Administrative and Economic Organization of the Ur III State: The Core and the Periphery, [w:] The Organization of Power: Aspect and Bureaucracy in the Ancient Near East, R. D. Biggs, Mc G. Gibson (eds.), “Studies in Ancient Oriental Civilization”, 46, Chicago, 19–47

Stępień M. (1996), Animal Husbandry in the Ancient Near East. A Prosopographic Study of Third-Millenium Umma, CDL Press, Bethesda, Maryland.

Stępień M. (2006), Ensi w czasach III dynastii Ur: aspekty ekonomiczne i administracyjne pozycji namiestnika prowincji w świetle archiwum z Ummy, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Copernican Journal of Finance & Accounting

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Veröffentlicht

2013-12-01

Zitationsvorschlag

1.
SOJAK, Sławomir. Księgowość w Mezopotamii w trzecim i drugim tysiącleciu przed Chrystusem. Copernican Journal of Finance & Accounting. Online. 1 Dezember 2013. Vol. 2, no. 2, pp. 167-187. [Accessed 7 Juli 2025]. DOI 10.12775/CJFA.2013.022.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Bibliografische Angaben herunterladen
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Ausgabe

Bd. 2 Nr. 2 (2013)

Rubrik

Articles

Stats

Number of views and downloads: 973
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Autor/innenverzeichnis durchblättern
  • Issue archive

User

User

Aktuelle Ausgabe

  • Atom-Logo
  • RSS2-Logo
  • RSS1-Logo

Informationen

  • Für Leser/innen
  • Für Autor/innen
  • Für Bibliothekar/innen

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Sprache

  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

Mezopotamia, księgowość, tabliczki gliniane, teksty klinowe, bilansowanie, podatek bala

cross_check

The journal content is indexed in CrossCheck, the CrossRef initiative to prevent scholarly and professional plagiarism

Aufwärts

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop