Regiony osadnicze na terenach polski w młodszej fazie górnego i początkach schyłkowego paleolitu na tle osadnictwa środkowoeuropejskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2015.005Słowa kluczowe
osadnictwo, Polska, grawetien, epigrawetien, magdalenienAbstrakt
Praca dotyczy porównania rozprzestrzenienia osadnictwa graweckiego i magdaleńskiego na ziemiach polskich. Część eksploatowanych terytoriów ściśle się zazębia, zaobserwowano też różnice. Przesuwanie się osadnictwa graweckiego na wschód związane było ze zmianami klimatycznymi w początkach II pleniglacjału ostatniego zlodowacenia (LGM). Osadnictwo magdaleńskie rozprzestrzeniło się bardzo szybko, zajmując tereny ziem polskich aż po wschodnie granice swojego zasięgu. Struktura osadnicza obu kultur jest odmienna.
Bibliografia
Bánesz L., Hromada J., Desbrosse R., Margerand I., Kozłowski J. K., Sobczyk K., Pawlikowski M. 1992 Le site de plein air du Paléolithique supérieur de Kašov I en Slavaquie orientale, Slovenská archeológia, t. 40/1, s. 5–28.
Bobak D., Połtowicz-Bobak M. 2010 Osadnictwo starszej epoki kamienia na północnym przedpolu Bramy Morawskiej, [w:] Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza, red. J. Gancarski, Krosno, s. 29–60.
Chmielewski W. 1975a Paleolit środkowy i górny, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 1: Paleolit i mezolit, red. W. Chmielewski, W. Hensel, Wrocław, s. 9–158.
Chmielewski W. 1975b The Upper pleistocene archeological site Zwierzyniec I in Cracow, Światowit, t. 34, s. 7–59.
Complex of Upper Palaeolithic 1995 Complex of Upper Palaeolithic sites near Moravany, Western Slowakia. I, Moravany-Žakovska, excavation 1991–1992, t. 1: Moravany-Žakovska, excavation 1991–1992, red. J. Hromada, J. K. Kozłowski, Kraków.
Complex of Upper Palaeolithic 1998 Complex of Upper Palaeolithic sites near Moravany Western Slovakia. volume II, Moravany-Lopata II (excavations 1993–1996), t. 2: Moravany-Lopata II (excavations 1993–1996), red. J. K. Kozłowski, Kraków.
Cyrek K. 1999 Menschliche Penetration der Höhlen im mittleren Teil der Krakowsko-Częstochowska-Hohebene zwischen dem 18. und 11 Jahrtausend (vom Interstadial Lascaux bis zum Interstadial Allerød, Folia Quaternaria, t. 70, s. 269–288.
Cyrek K., Nadachowski A., Madeyska T., Bocheński Z., Tomek T., Wojtal P., Szyndlar Z. 2000 Excavation in the Deszczowa Cave (Kroczyckie Rocks, Częstochowa Upland, Central Poland), Folia Quaternaria, t. 71, s. 5–84.
Dagnan-Ginter A., Parczewski M. 1976 Dwie kolekcje archeologiczne z Pogórza Dynowskiego, Materiały Archeologiczne, t. 16, s. 5–28.
Gamble C. S., Davies W., Pettitt P., Richards M. 2004 Climate change and evolving human diversity in Europe during the last glacial, Philosophical Transactions of the Royal Society B, Biological Sciences, t. 359, s. 243–254.
Ginter B. 1966 Stanowisko górnopaleolityczne w Wójcicach, pow. Grodków, Materiały Archeologiczne, t. 7, s. 59–65.
Housley R. A., Gamble C. S., Street M., Pettitt P. B. 1997 Radiocarbon evidence for the Lateglacial recolonisation of Northen Europe, Proceedings of the Prehistoric Society, t. 63, s. 25–54.
Hromada J. 1998 Gravettinske sídliská v Moravanoch nad Váhom a ich miesto vo vývoji mladého paleolitu Strednej Európy, Slovenska Archeologia, t. 46/2, s. 145–167.
Kaminská Ľ. 2007 The final Palaeolithic in Slavakia, [w:] Studies in the Final Palaeolithic Settlement of the Great European Plain, red. M. Kobusiewicz, J. Kabaciński, Poznań, s. 111–127.
Kaminská Ľ., Kozłowski J. K. 2002 Gravettian settlement on the south side of the Western Carpathians, [w:] Starsza i środkowa epoka kamienia w Karpatach polskich, red. J. Gancarski, Krosno, s. 35–58.
Kaminská Ľ., Tomášková S. 2004 Time space systematics of Gravettian finds from Cejkov I, [w:] The
Gravettian along the Danube, t. 11, red. J. Svoboda, L. Sedláčková, Brno, s. 186–216.
Klementowice 2013 Klementowice – obozowisko ze schyłku epoki lodowej we wschodniej Polsce, red. T. Wiśniewski, B. Niezabitowska-Wiśniewska, Lublin.
Kozłowski J. K. 1963 Z zagadnień paleolitu Polski południowo-wschodniej, Rocznik Województwa Rzeszowskiego, t. 3, s. 5–18.
Kozłowski J. K. 1992 Le Paléolithique des Carpates occidentaux, Préistoria Alpina, t. 28/2, s. 113–126.
Le deuxième Pléniglaciaire et l’évolution de l’art paléolithique, L’Anthropologie, t. 101, s. 24–35.
Kozłowski J. K. 1999 Les origines de la récolonisation de la partie septentrionale de l‘Europe Centrale après le pléniglaciaire, Folia Quaternaria, t. 70, s. 317–331.
Kozłowski J. K. 2001 Dwa mikroregiony osadnictwa późnograweckiego: dolina Wisły pod Krakowem oraz dolina Wagu pod Piešťianami, [w:] Archeologia przestrzeni. Metody i wyniki badań struktur osadniczych w dorzeczach górnej Łaby i Wisły, red. J. K. Kozłowski, E. Neustupný, Kraków, s. 95–110.
Kozłowski J. K., Kozłowski S. K. 1977 Epoka kamienia na ziemiach polskich, Warszawa.
Kozłowski J. K., Kozłowski S. K. 1996 Le Paléolithique en Pologne, Grenoble.
Kozłowski J. K., Kubiak H., Welc A. 1970 A Palaeolithic site with mammoth remains at Nowa Huta, Folia Quaternaria, t. 36, s. 1–27.
Kozłowski S. K. 1977 Harpun ze stanowiska Przemyśl II, Acta Archaeologica Carpathica, t. 17, s. 139–143.
Krawczyk M., Płonka T., Wiśniewski A. 2004 Nowe stanowisko magdaleńskie w Broniszowicach st. 2 na Górnym Śląsku, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 46, s. 235–240.
Obłazowa Cave 2003 Obłazowa Cave. Human activity, stratigraphy and palaeoenvironment, red. P. Valde-Nowak, A. Nadachowski, T. Madeyska, Kraków.
Oliva M. 2007 Gravettien na Moravě, Praha–Brno. Retrieved from internal-pdf://OlivaGravet07-2920667397/OlivaGravet07.pdf
Otte M., Noiret P. 2004 Evolution du Gravettien au Moyen Danube, [w:] The Gravettian along the Danube, t. 11, red. J. Svoboda, L. Sedláčková, Brno, s. 8–32.
Płonka T., Wiśniewski A. 2004 New Gravettian Site in Lower Silesia (SW Poland), [w:] The Gravettian along the Danube, t. 11, red. J. Svoboda, L. Sedláčková, Brno, s. 164–179.
Połtowicz M. 2004 Ślady łowców mamutów i wyspecjalizowanych myśliwych na terenie Przemyśla, [w:] Dzieje Przemyśla, t. 1: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne, cz. 2: Analiza źródeł i synteza, red. A. Koperski, Przemyśl, s. 5–17.
Połtowicz-Bobak M. 2013 Wschodnia prowincja magdalenienu, Rzeszów.
Sobczyk K. 1995 Osadnictwo wschodniograweckie w dolinie Wisły pod Krakowem, Kraków.
Street M., Terberger T. 1999 The last Pleniglacial and the human settlement of Central Europe: new information from the Rheinland site of Wiesbaden-Igstadt, Antiquity, t. 73, s. 259–272.
Svoboda J. A. 2007 The Gravettian on the Middle Danube, PALEO. Revue d’archéologie préhistorique, t. 19, s. 203–220.
Svoboda J., Czudek T., Havlíček P., Ložek V., Macoun J., Přichystal A., Vlček E. 2002 Paleolit Moravy a Slezska (II.), Brno. Svoboda J., Ložek V., Vlček E. 1996 Hunters between East and West: The Paleolithic of Moravia, New York, London.
Svoboda J., Novak M. 2004 Eastern Central Europe after the Upper Pleniglacial: changing points of observation, Archäologisches Korrespondenzblatt, t. 34, s. 463–477.
Terberger T. 2003 Vom Gravettien zum Magdalénien in Mitteleuropa – Aspekte der menschlichen Besiedlungsgeschichte in der Zeit und des zweite Kältemaximum der letzten Eiszeit, Archäologisches Nachrichtenblatt, t. 8, s. 55–62.
Terberger T. 2013 Le Dernier Maximum glaciaire entre le Rhin et le Danube, un réexamen critique, Mémoire de la Société préhistorique française, t. 56, s. 415–443.
Terberger T., Street M. 2002 Hiatus or continuity? News results for the question of Pleniglacial settlement in Central Europe, Antiquity, t. 76, s. 691–698.
Valde-Nowak P. 1991 Studies in Pleistocene settlement in the Polish Carpathians, Antiquity, t. 65, s. 593–606.
Valoch K. 1965 Jeskyně Šipka a Čertova Díra u Štramberku, Brno.
Weniger G.-C. 1987 Magdalenian settlement pattern and subsistence in Central Europe: the South-Western and Central Germany cases, [w:] The Pleistocene Old World: regional perspectives, red. O. Soffer, New York, London, s. 201–215.
Weniger G.-C. 1989 The Magdalenian in Western Central Europe: settlement pattern and regionality, Journal of World Prehistory, t. 3, s. 323–372.
Wilczyński J. 2006 The upper palaolithic workshop at the site Piekary IIa sector XXII layer 5, Sprawozdania Archeologiczne, t. 58, s. 175–203.
Wilczyński J. 2007 Epigrawecka pracownia krzemienia na stanowisku Kraków ul. Spadzista B+B1, Przegląd Archeologiczny, t. 55, s. 5–52.
Wilczyński J., Szczepanek A., Wojtal P., Diakowski M., Wojenka M., Sobieraj D. 2014 A Mid Upper Palaeolithic child burial from Borsuka Cave (Southern Poland), International Journal of Osteoarchaeology. Retrieved from http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/oa.2405/abstract.
Wilczyński J., Wojtal P., Łanczont M., Mroczek P., Sobieraj D., Fedorowicz S. 2014 Loess, flints and bones: multidisciplinary research at Jaksice II Gravettian site (southern Poland), Quaternary international. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1040618214002109.
Wilczyński J., Wojtal P., Sobczyk K. 2012 Spatial organization of the Gravettian mammoth hunters’ site at Kraków Spadzista (southern Poland), Journal of Archaeological Science, t. 39, z. 12, s. 3627–3642. Retrieved from http://www.sciencedirect. com/science/article/pii/S0305440312002129.
Wiśniewski A., Badura J., Furmanek M., Hnat M., Przybylski B., Rapiński A. 2010 Prace wykopaliskowe na stanowisku 9 w Sowinie, województwo opolskie, Badania Archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2007–2008, s. 15–24.
Wiśniewski A., Furmanek M., Borowski M., Kądziołka K., Rapiński A., Winnicka K. 2012 Lithic raw material and Late Palaeolithic strategies of mobility: a case study from Sowin 7, SW Poland, Anthropologie, t. 50/2, s. 391–409.
Wiśniewski A., Połtowicz-Bobak M. 2013 Paleolit, [w:] Archeologia. Górny Śląsk, red. E. Tomczak, Katowice, s. 7–31.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1024
Liczba cytowań: 0
