Ślady działania ognia na stanowiskach górno i wczesnoschyłkowopaleolitycznych w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2015.004Słowa kluczowe
ogień, paleolit górny, Polska, ogniskaAbstrakt
Artykuł dotyczy badań śladów ognia, pochodzących ze stanowisk górno- i wczesnoschyłkowopaleolitycznych z ziem polskich. Zachowane pozostałości to: węgle drzewne, ogniska i przepalone krzemienie, kości, kamienie.
Bibliografia
Alperson-Afi l N. 2012 Archaeology of fire: methodological aspects of reconstructing fire history of prehistoric archaeological sites, Earth-Science Reviews, t. 113, s. 111–119.
Bobak D., Kozłowski S. K., Terberger T., Połtowicz-Bobak M., 2013 Wstępne sprawozdanie z badań archeologicznych na terasie przed Jaskinią Maszycką w 2013 roku, Prądnik. Prace i materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera, t. 23, s. 141–148.
Bobak D., Łanczot M., Nowak A., Połtowicz-Bobak M., Tokarczyk S. 2010 Wierzawice, st. 31 – nowy ślad osadnictwa magdaleńskiego w Polsce południowo-wschodniej, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, t. 21, s. 63–78.
Bocheński Z., Ginter B., Kozłowski J. K., Mook W. G., Muszyński M., Nadachowski A., Stworzewicz E., Szyndler Z. 1985 Badania osadów schronisk podskalnych w Zalasie koło Krakowa, Folia Quaternaria, t. 56, s. 3–56.
Burdukiewicz J. M. 1980 Wyniki badań stanowiska kultury hamburskiej w Olbrachcicach, gm. Wschowa, woj. Leszno, Sprawozdania Archeologiczne, t. 32, s. 9–27.
Chmielewski W. 1958 Stanowisko paleolityczne w Dziadowej Skale koło Skarżyc w powiecie zawierciańskim, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, nr 3, s. 5–62.
Chmielewski W. 1975 Paleolit środkowy i górny, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 1: Paleolit i mezolit, red. W. Chmielewski, W. Hensel, Wrocław, s. 9–158.
Cyrek K. 1986 Magdaleńskie obozowisko w Górach Świętokrzyskich (Mosty, stanowisko 13), Acta Archaeologica Carpathica, t. 25, s. 11–55.
Cyrek K. 1994 Wstępne wyniki badań wykopaliskowych w schronisku Krucza Skała (Kostkowice st. 1, woj. częstochowskie), Łódzkie Sprawozdania Archeologiczne, t. 1, s. 5–16.
Cyrek K. 2002 Plastyka paleolityczna z jaskiń i schronisk północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, [w:] Sztuka pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, red. T. Janiak, Gniezno, s. 41–46.
Cyrek K. 2010 Die Spuren der Magdalenischen Kultur im mittleren Tiel des Polnischen Jura, [w:] The Magdalenian in Central Europe. New Finds and Concepts, red. M. Połtowicz-Bobak, D. Bobak, s. 35–45.
Cyrek K., Nadachowski A., Madeyska T., Bocheński Z., Tomek T., Wojtal P., Miękina B., Lipecki G., Garapich A., Rzepik-Kowalska B., Stworzewicz E., Wolsan M., Godawa J., Kościów R., Fostowicz-Frelik L., Szyndlar Z. 2000 Excavation in the Deszczowa Cave (Kroczyckie Rocks, Częstochowa Upland, Central Poland), Folia Quaternaria, t. 71, s. 5–84.
Dagnan A., Ginter B. 1970 Wyniki badań na stanowisku górnopaleolitycznym w Wójcicach, pow. Gródków, Sprawozdania Archeologiczne, t. 22, s. 31–37.
Dagnan-Ginter A. 1975 Wielokulturowa pracownia krzemieniarska w Wołowicach, pow. Kraków, Sprawozdania Archeologiczne, t. 27, s. 11–25.
Daniau A-L., D’Errico F., Sánchez Goñ M. F. 2010 Testing the hypothesis of fire use for ecosystem management by Neanderthal and Upper Palaeolithic modern human populations, PLoS ONE, t. 5, z. 2, s. 1–10.
Flas D. 2008 La transition du Paléolithique moyen au supérieur dans la plaine septentrionale de l’Europe, Anthropologica et Praehistorica, t. 119, s. 256.
Ginter B. 1969 Archeologiczne badania wykopaliskowe w Brzoskwini, pow. Chrzanów, w latach 1966 i 1967, Sprawozdania Archeologiczne, t. 21, s. 19–20.
Ginter B., Połtowicz M., Pawlikowski M., Skiba S., Trąbska J., Wacnik A., Winiarska-Kabacińska M., Wojtal P. 2002 Dzierżysław 35 stanowisko magdaleńskie na przedpolu Bramy Morawskiej, [w:] Starsza i środkowa epoka kamienia w Karpatach polskich, red. J. Garncarski, Krosno, s. 111–145.
Ginter B., Połtowicz M., Pawlikowski M., Skiba S., Trąbska J., Wacnik A., Winiarska-Kabacińska M., Wojtal P. 2005 Dzierżysław (Dirschel) 35 – ein neper Fundplatz des Magdalénien in Oberschleisen, Archäologisches Korrespondenzblatt, t. 35, s. 431–446.
Jastrzębski S., Libera J. 1987 Stanowisko późnomagdaleńskie w Klementowicach-Kolonii w świetle badań 1981–1982 r., Sprawozdania Archeologiczne, t. 39, s. 9–52.
Julien M. 1987 Activités saisonnières et déplacements des Magdaléniens dans le Bassin Parisien, [w:] Le Magdalénien en Europe, Actes du Colloque de Mayence, Liège, s. 177–189.
Julien M. 1988 L’usage du feu á Pincevent (Siene-et-Marne, France), [w:] Jungpaläolithische siedlungsstrunhtuzen in Europe. Kolloquium 8–14 Mai 1983 Reisensburg/Günzbung, Urgeschichtliche Materialhefte 6, Tübingen, s. 161–168.
Kabaciński J., Bratlund B., Kubiak L., Makowiecki D., Schild R., Tobolski K. 1999 The Hamburgian settelement at Mirkowice: recent results and research perspectives, Folia Quaternaria, t. 70, s. 211–238.
Kabaciński J., Kobusiewicz M. 2009 Krągola, stanowisko 25 (AUT 381), [w:] Późny paleolit i mezolit w dorzeczu środkowej Warty, t. 1, red. J. Kabaciński, I. Sobkowiak-Tabaka, Poznań, s. 18–52.
Le feu apprivioisé 1987 Le feu apprivioisé. Le feu dans la vie quotidienne des homes préhistoriques,
red. C. Parlés, Musée Paris.
Kobusiewicz M. 1975 Stanowisko kultury hamburskiej w Linach, pow. Wolsztyn, Światowit, t. 34, s. 213–237.
Kowalski S. 1967 Wstępne wyniki badań archeologicznych w jaskini Mamutowej prowadzonych w latach 1957–1964, Materiały Archeologiczne, t. 8, s. 47–60.
Kozłowski J. K. 1960 Pradzieje powiatu krakowskiego, Kraków.
Kozłowski J. K. 1964 Paleolit na Górnym Śląsku, Wrocław.
Kozłowski J. K., Kozłowski S. K. 1977 Epoka kamienia na ziemiach polskich, Warszawa.
Kozłowski J. K., Sobczyk K., 1987 The upper paleolithic site Kraków-Spadzista Street C2: excavations 1980, Prace archeologiczne, t. 42, s. 7–68.
Krukowski S. 1939–1948 Paleolit, [w:] Prahistoria ziem polskich, red. S. Krukowski, J. Kostrzewski, R. Jakimowicz, Warszawa–Kraków.
Leesch D., Bullinger J., Cattin M.-I., Müller W., Plumettaz N. 2010 Hearths and hearth-related activities in Magdalenian open-air sites: the case studies of Champréveyres and Monruz (Switzerland) and their relevance to an understanding of Upper Palaeolithic site structure, [w:] The Magdalenian in Central Europe. New finds and concepts, red. M. Połtowicz-Bobak, D. Bobak, Rzeszów, s. 53–69.
Olive M. 1988 Une habitation magdalénienne d’Étiolles: l’unité, P 15, Paris. Olive M., Pigeot N., Taborin Y. 1991 Il y a 13 000 ans a Étiolles, Paris.
Połtowicz M. 2004 Ślady łowców mamutów i wyspecjalizowanych myśliwych na terenie Przemyśla, [w:] Dzieje Przemyśla, t. 1: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne, cz. 2: Analiza źródeł i synteza, red. A. Koperski, Przemyśl, s. 5–17.
Połtowicz-Bobak M. 2013 Wschodnia prowincja magdalenienu, Rzeszów.
Połtowicz-Bobak M., Bobak D., Badura J., Wacnik A., Cywa K. 2013 Nouvelles données sur le Szélétien en Polotne, [w:] Le Paléolithique supérieur ancien de l’Europe du Nord-Ouest. Réflexions et synthèses à partir d’un projet collectif de recherche sur le centre et le sud du Bassin parisien. Actes du colloque de Sens (15–18 avril 2009), red. P. Bodu i in., Paris, s. 485–496.
Przeździecki M., Migal W., Krajcarz M., Pyżewicz K. 2011 Obozowisko kultury magdaleńskiej na stanowisku 95 „Mały Gawroniec” w Ćmielowie pow. ostrowiecki, woj. świętokrzyskie, Światowit, t. 8(49), s. 27–34.
Pyżewicz K., Rozbiegalski P. 2011 Sposoby rozpalania ognia w młodszej epoce kamienia na terenie ziem polskich w kontekście badań eksperymentalno-traseologicznych, Światowit, nr 50, s. 259–273.
Roebroeks W., Willa P. 2012 Some reflections on fire usage in the Middle Paleolithic, [w:] Mind set on flint. Studies in honour of Dick Straper, red. M. J. L. Th. Niekus i in., Groningen, s. 49–77.
Rowlett R. M. 2000 Fire control by Homo erectus in East Africa and Asia, Acta Antropologica Sinica, nr 19, s. 198–208.
Sandgathe D. M., Dibble H. L., Goldberg P., Turq A., Niven L., Hodgkins J. 2011 On the role of fire in Neandertal adaptations in Western Europe: evidence from Pech de l’Azé IV and Roc de Marsal, France, PaleoAnthropology 2011, s. 216–148.
Schmider B. 1988 Les habitations magdaléniennes de Marsangy (Valle de L’yonne), [w:] Jungpaleolithische siedlungsstrunhtuzen in Europe. Kolloquium 8–14 Mai 1983 Reisensburg/Günzbung Yrgeschichfliche Materialhefte 6, Tübingen, s. 169–186.
Siedziba paleolityczna 1911 Siedziba paleolityczna na Górze Puławskiej na lewym brzegu Wisły, [w:] Polska przedhistoryczna, oprac. S. J. Czarnowski, Warszawa–Kraków.
Sobczyk K. 1993 The late palaeolithic flint workshop at Brzoskwinia-Krzemionki near Kraków, Kraków.
Sobczyk K. 1995 Osadnictwo wschodniograweckie w dolinie Wisły pod Krakowem, Kraków.
Sorensen A., Roebroeks W., Gijn van A. 2014 Fire production in the deep past? The expedient strike-a-light model, Journal of Archeological Science, nr 42, s. 476–486.
Stapert D., Johansen L. 1999 Making fire in Stone Age: flint and pyrite, Geologie en Mijnbouw, t. 78, s. 147–164.
Taborin Y. 1988 Les nouvelles habitations prehistoriques d’Etiolles, (Essonne, France) (fouilles juin-juillet 1982), [w:] Jungpaläolithische siedlungsstrunhtuzen in Europe. Kolloquium 8–14 Mai 1983 Reisensburg/Günzbung, Urgeschichtliche Materialhefte 6, Tübingen, s. 133–141.
Terberger T. 1997 Die Siedlungsbefunde des Magdalenien-Fundplatzes Gönnersdorf Konzentrationen III und IV, Stuttgart.
Valoch K. 1993 Vedrovice V, eine Siedlung des Szeletiens in Sudmiihren, Quartär, t. 43/44, s. 7–93.
Vaquero M., Pastó I. 2001 The definition of spatial units in Middle Paleolithic sites. The hearthrelated assemblages, Journal of Archaeological Science, t. 28, s. 1209–1220.
Verpoorte A. 2001 Places of art, traces of fire. A contextual approach to anthropomorphic figurines in the Pavlovian (Central Europe, 29–24 kyr BP), Archaeological Studies Leiden University, t. 8, Leiden.
Wilczyński J. 2009 Targowisko – a new Late Glacial site in Southern Poland, Eurasian Prehistory, t. 6, s. 95–118.
Wiśniewski A. 2006 Środkowy paleolit w dolinie Odry, Wrocław.
Wiśniewski T. Mroczek P., Rodzik J., Zagórski P., Wilczyński J., Nývltová--Fišáková M. 2012 On the periphery of the Magdalenian World: An open-air site in Klementowice (Lublin Upland, Eastern Poland), Quaternary International, t. 272–273, s. 308–321.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 798
Liczba cytowań: 0
