Domniemany grób ludności kultury ceramiki sznurowej z Bydgoszczy-Czyżkówka, stan. 264
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2024.002Słowa kluczowe
schyłek neolitu, wczesna epoka brązu, kultura ceramiki sznurowej, dary grobowe, BydgoszczAbstrakt
W 1961 roku, podczas badań ratowniczych prowadzonych przez Czesława Potemskiego na cmentarzysku z epoki żelaza w Bydgoszczy, odkryto dwa naczynia kultury ceramiki sznurowej – puchar doniczkowaty zachowany w całości i fragment naczynia z uchem, prawdopodobnie dzbana. W artykule przeprowadzono analizę morfologiczną, stylistyczną i technologiczną naczyń oraz podjęto dyskusję nad ich chronologią względną oraz możliwym kontekstem pierwotnej depozycji. Badania wskazały na późną chronologię zespołu w ramach periodyzacji kultury ceramiki sznurowej w strefie Niżu Polskiego oraz ukazały
powiązania ze stylistykami stosowanymi przez nadsolawskie społeczności kultury ceramiki sznurowej z obszaru dzisiejszych środkowych Niemiec. Stwierdzono, że naczynia pierwotnie stanowiły zespół grobowy. W wyniku analizy technologicznej naczyń ustalono, że w masie ceramicznej obok tłucznia barwy białoszarej występuje domieszka schudzająca w postaci przepalonych i rozdrobnionych kości.
Bibliografia
Czebreszuk J., 1996, Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu, Poznań.
Czebreszuk J., 2000, Osadnictwo społeczności kultury ceramiki sznurowej, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. 3: Kujawy, cz. 4: Osadnictwo kultur późnoneolitycznych oraz interstadium epoki neolitu i brązu: 3900–1400/1300 przed Chr., red. A. Kośko, Poznań, s. 423–454.
Czebreszuk J., 2001, Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej (III i początki II tys. przed Chr.). Alternatywny model kultury, Poznań.
Jażdżewski K., 1937, Ślady kultury pucharów dzwonowatych na Kujawach, Z Otchłani Wieków, t. 12 (7–8), s. 83–94.
Kośko A., 1979, Rozwój kulturowy społeczności Kujaw w okresach schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu, Poznań.
Kovářová T., 2004, The spatial distribution of artefacts in Corded Ware graves, [w:] Spatial analysis of funerary areas, red. L. Šmejda, J. Turek, Plzeň, s. 21–37.
Kowalski Ł., Weckwerth P., Chabowski P., Adamczak K., Jodłowski P., Szczepańska G., Chajduk E., Polkowska-Motrenko H., Kozicka M., Kukawka S., 2020, Towards ritualisation: insights into bone-tempered pottery from the TRB settlement in Kałdus (Poland, 3500–3350 BC), Ceramics International, t. 46 (3), s. 3099–3112.
Kruk J., 2008, Transport kołowy, orka i udomowienie konia – wynalazki środkowego neolitu, [w:] Na pograniczu światów: studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego Domniemany grób ludności kultury ceramiki sznurowej z Bydgoszczy-Czyżkówka 25 ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60. rocznicę, red. J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Makarowicz, M. Szmyt, Poznań, s. 251–263.
Krzak Z., 1980, Geneza i chronologia kultury ceramiki sznurowej w Europie, Wrocław–Kraków–Gdańsk.
Kurzawa J., 2001, Zagadnienie najwcześniejszych faz kultury ceramiki sznurowej na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Problem tła genetycznego społeczności kultury pucharów lejkowatych, Poznań.
Machnik J., 1979, Krąg kulturowy ceramiki sznurowej, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 2: Neolit, red. W. Hensel, T. Wiślański, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 337–408.
Matuszewska M., 2011, Kultura ceramiki sznurowej na Dolnym Nadodrzu, Poznań.
Pospieszny Ł., 2009, Zwyczaje pogrzebowe społeczności kultury ceramiki sznurowej w Wielkopolsce i na Kujawach, Poznań.
Potemski C., 1963, Pradzieje Bydgoszczy i powiatu bydgoskiego, Łódź.Potemski C., 1985, Bydgoszcz w świetle badań archeologicznych: informator, Bydgoszcz.
Szałkowska-Łoś J., Łoś J., 2014, Przewodnik po wystawie stałej „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”, Bydgoszcz.
Wiślański T., 1979, Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 2: Neolit, red. W. Hensel, T. Wiślański, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 165–255.
Woźny J., 2003, Archeologiczne skarby pradziejów Bydgoszczy od paleolitu do początku średniowiecza, Toruń.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Maciej Urban
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 58
Liczba cytowań: 0
