Toruńscy archeolodzy i przyrodnicy akademiccy w badaniach Biskupina (w latach 1946–2016)
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2021.005Słowa kluczowe
Biskupin, badacze Biskupina, pracownicy naukowi, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuAbstrakt
Badania wykopaliskowe prowadzone w Biskupinie, w pow. żnińskim powszechnie znane są niemal każdemu polskiemu archeologowi. Najważniejszym odkryciem na jego terenie są pozostałości osady obronnej ludności kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza. Obecnie w Biskupinie znajduje się Muzeum Archeologiczne z drewnianymi rekonstrukcjami zabudowań z doby neolitu, przełomu epok brązu i żelaza oraz wczesnego średniowiecza. Naukowym odkrywcą Biskupina jest najsławniejszy polski archeolog Józef Kostrzewski. Na przestrzeni lat przez Biskupin przewinęło się wielu badaczy, którzy swoje losy związali z toruńskim ośrodkiem naukowym: Jacek Delekta, Roman Jakimowicz, Kazimierz Żurowski, Włodzimierz Hołubowicz, Jan Grześkowiak, Krystyna Przewoźna-Armon, Jerzy Olczak, Jadwiga Chudziakowa, Jacek Gackowski. Kontakty naukowców toruńskich z Biskupinem wiązały się z udziałem w badaniach archeologicznych jako praktykanci, ale również jako instruktorzy. Przeprowadzali pokazy w ramach archeologii doświadczalnej oraz uczestniczyli w popularyzacji archeologii żywej. Wielokrotnie udzielali się na konferencjach organizowanych w Biskupinie. Brali udział w badaniach przyrodniczych oraz podwodnych. W swojej pracy naukowej również odwoływali się do odkryć biskupińskich.
Bibliografia
Balcer B., 2005, Badacze Biskupina po II wojnie światowej – do lat 60., [w:] Badacze Biskupina, s. 101–124.
Bokiniec A., Hoffmann M.J., 2022, Krystyna Maria Przewoźna-Armon (1928–2013) – archeolog, nauczyciel akademicki, prawy człowiek, [w:] Trzy Jubileusze, s. 169–177.
Chudziak W., Błędowski P., Kaźmierczak R., Niegowski J., 2006, Ewidencja stanowisk podwodnych metodą AZP, [w:] Badania archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2003–2006, III Konferencja Sprawozdawcza, Biskupin 9–11 maja 2007, maszynopis w archiwum Instytutu Archeologii UMK i w archiwum Muzeum Archeologicznego w Biskupinie, Toruń–Biskupin.
Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J., 2011, Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski. Katalog stanowisk (badania 2006–2009), Toruń.
Chudziakowa J., 1974, Kultura łużycka na terenie międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy, Warszawa–Poznań.
Chudziakowa J., 1975, Ślady kanibalizmu na grodzisku kultury łużyckiej w Gzinie, pow. Chełmno, WA, t. 40, s. 291–297.
Chudziakowa J., 1992, Grodzisko kultury łużyckiej w Gzinie, Toruń.
Falicki J., 1949, Izdebno – bliźniak Biskupina, ZOW, R. 18, z. 11–12, s. 188–192.
Gackowski J., 2012, Przestrzeń osadnicza Pojezierza Chełmińskiego i przyległych dolin Wisły, Drwęcy i Osy w młodszej epoce brązu i na początku epoki żelaza, Toruń.
Gackowski J., 2020, Znalezisko z Brudzynia w kontekście wybranych zagadnień z zakresu problematyki biskupińskiej. The Brudzyń find in the context of problematic aspects of Biskupin,
[w:] Znalezisko gromadne przedmiotów metalowych kultury łużyckiej w Brudzyniu, pow. żniński. The collective find of metal artefacts of the Lusatian Culture from Brudzyń, Żnin County, VI Sprawozdanie Archeologiczne, Archeologia epok brązu i żelaza. Studia i materiały, t. 3, red. J. Gackowski, H.P. Dąbrowski, Biskupin–Toruń, s. 185–193.
Gackowski J., 2022, Archeolodzy Instytutu Bałtyckiego w „toruńskim” okresie jego istnienia, [w:] Trzy Jubileusze, s. 35–79.
Gackowski J., Dąbrowski H.P., 2020, Skarb z Wybranowa czy znalezisko gromadne z Brudzynia – okoliczności odkrycia i możliwości interpretacyjne, [w:] Znalezisko gromadne przedmiotów metalowych kultury łużyckiej w Brudzyniu, pow. żniński. The collective find of metal artefacts of the Lusatian Culture from Brudzyń, Żnin County, VI Sprawozdanie Archeologiczne, Archeologia epok brązu i żelaza. Studia i materiały, t. 3, red. J. Gackowski, H.P. Dąbrowski, Biskupin–Toruń, s. 7–15.
Gardawski A., 1956, Wyniki badań w 1954 r. nad osadnictwem kultury iwieńskiej w Biskupinie, SA, t. 2, s. 34–38.
Gąsowski J., 1959, Wyniki badań archeologicznych na stanowisku 15a w Biskupinie, pow. Żnin w r. 1955, SA, t. 5, s. 101–104.
Grochowina S., 2022, Geneza i powstanie Instytutu Bałtyckiego oraz miejsce archeologii w jego funkcjonowaniu (1925–1939), [w:] Trzy Jubileusze, s. 21–34.
Grossman A., 2005, Dokumentaliści Biskupina (z biskupińskich kronik), [w:] Badacze Biskupina, s. 223–288.
Grossman A., Piotrowski W., 2005, Od Redakcji, [w:] Badacze Biskupina, s. 11.
Grossman A., Piotrowski W., 2014, Józef Kostrzewski a badania interdyscyplinarne w przedwojennym Biskupinie, Fontes Archaeologici Posnanienses, t. 50/1, s. 123–135.
Grześkowiak J., 1958, Biskupin, pow. Żnin, ZOW, R. 24, z. 3, s. 198–199.
Grześkowiak J., 1959, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na osadzie z okresu rzymskiego w Biskupinie na Stanowisku 10, SA, t. 5, s. 97–99.
Grześkowiak J., 1965, Więcej troski o dobra kultury. Alarm z woj. bydgoskiego, ZOW, R. 31, z. 3, s. 235–239.
Hilczerówna Z., Olczak J., 1962, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych, prowadzonych na stanowisku 4 w Biskupinie, pow. Żnin, w 1960 roku, SA, t. 14, s. 102–106.
Hołubowicz W., 1947a, Z dziejów garncarstwa na ziemiach polskich, ZOW, R. 16, z. 1–2, s. 1–19.
Hołubowicz W., 1947b, Z badań nad ceramiką kultury,,łużyckiej”, ZOW, R. 16, z. 11–12, s. 153–159.
Hołubowicz W., 1947c, Nowe odkrycia prehistoryczne, województwo poznańskie, ZOW, R. 16, z. 11–12, s. 168.
Hołubowicz W., 1948, Studia nad metodami badań warstw kulturowych w prehistorii polskiej, Toruń.
Hołubowicz W., 1950, Garncarstwo wiejskie zachodnich terenów Białorusi, Toruń.
Jakimowicz R., 1939, Józef Kostrzewski. Życiorys Jubilata, WA, t. 16, s. 1–8.
Jakimowicz R., 1948, Znaczenie rezerwatów archeologicznych w nauczaniu prehistorii, Życie Szkoły, R. 3, nr 2–3, s. 78–80.
Jaskanis J., 1991, Słowo wstępne, [w:] Prehistoryczny gród w Biskupinie. Problematyka osiedli obronnych na początku epoki żelaza, red. J. Jaskanis, Warszawa, s. 7–18.
Kostrzewski J., 1936, Osada bagienna w Biskupinie, w pow. żnińskim. Tymczasowe sprawozdanie z prac wykopaliskowych Instytutu Prehistorycznego U.P. w latach 1934 i 1935, Poznań.
Kronika, 1947, Kronika. Z życia prehistorycznego w Toruniu, ZOW, R. 16, z. 1–2, s. 27.
Maciejewski F., 1962, Materiały starożytne z powiatu żnińskiego, Materiały Starożytne, t. 8, s. 217–326.
Małecka-Kukawka J., 2022, Od Zakładu Prehistorii do Instytutu Archeologii. Zarys przemian organizacyjnych toruńskiej archeologii akademickiej w okresie powojennym, [w:] Trzy Jubileusze, s. 81–102.
Małecka-Kukawka J., Wawrzykowska B., 2010, Z dziejów toruńskiej archeologii, Fontes Archaeologici Posnanienses, t. 46, s. 279–294.
Niewiarowski W., 1995, Przedmowa, [w:] Zarys zmian środowiska geograficznego okolic Biskupina pod wpływem czynników naturalnych i antropogenicznych w późnym glacjale i holocenie. Outline of changes of the geographical environment in the Biskupin surroundings under influence of natural and anthropogenic factors during the Lateglacial and Holocene, red. W. Niewiarowski, Toruń, s. 7–8.
Niewiarowski W., Noryśkiewicz A., 1995, Zarys rozwoju torfowiska biskupińskiego, [w:] Zarys zmian środowiska geograficznego okolic Biskupina pod wpływem czynników naturalnych i antropogenicznych w późnym glacjale i holocenie. Outline of changes of the geographical environment in the Biskupin surroundings under influence of natural and anthropogenic factors during the Lateglacial and Holocene, red. W. Niewiarowski, Toruń, s. 235–245.
Noryśkiewicz B., 2005, Badania biologiczne w Biskupinie, [w:] Badacze Biskupina, s. 159–169.
Nowakowski A., 2003, Profesor Jadwiga Chudziakowa, Archaeologia Historica Polona, t. 13, s. 11–17.
Olczak J., 1960, Archeologiczny obóz szkoleniowy w Biskupinie w 1960 r., ZOW, R. 26, z. 4, s. 363.
Olczak J., 2001, Dr Jan Grześkowiak (27 XII 1934–13 X 1999), Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, t. 28, s. 200–201.
Piotrowska D., 2008, Prolegomena do archeologii Biskupina, t. 1: Bibliografia archeologiczna Biskupina 1933–1983, Warszawa.
Piotrowski W., 2005, Współpraca w Biskupinie z przedstawicielami nauk technicznych i niektórych przyrodniczych, [w:] Badacze Biskupina, s. 181–221.
Przewoźna-Armon K., 1987, Kazimierz Żurowski (1909–1987), Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, t. 12, Archeologia szkła 2, s. 153–159.
Rajewski Z., 1938, Sprawozdanie z organizacji badań w latach 1936 i 1937, [w:] Gród prasłowiański w Biskupinie w powiecie żnińskim. Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w latach 1936 i 1937 z uwzględnieniem wyników z lat 1934–1935, red. J. Kostrzewski, Poznań, s. 1–14.
Rajewski Z., 1950, Sprawozdanie z organizacji prac w Biskupinie w pow. żnińskim w latach 1938–39 i 1946–48, [w:] III sprawozdanie z prac wykopaliskowych w grodzie kultury łużyckiej w Biskupinie w powiecie żnińskim za lata 1938–1939 i 1946–1948, red. J. Kostrzewski, Poznań, s. 1–11.
Rajewski Z., 1952a, Archeologiczny Obóz Szkoleniowy w Biskupinie, ZOW, R. 21, z. 4, s. 141–146.
Rajewski Z., 1952b, Wykaz wykładów i ćwiczeń Archeologicznego Obozu Szkoleniowego w Biskupinie, ZOW, R. 21, z. 5, s. 172–173.
Rajewski Z., 1952c, Techniki garncarskie na taśmie filmowej i na wystawie, ZOW, R. 21, z. 6, s. 200–201.
Rajewski Z., 1952d, Drugi Archeologiczny Obóz Szkoleniowy w Biskupinie, ZOW, R. 21, z. 6, s. 200.
Rajewski Z., 1955, Archeologiczne Obozy Szkoleniowe w Biskupinie, WA, t. 22, s. 109–110.
Rajewski Z., 1956, Archeologiczny Obóz Szkoleniowy w Biskupinie w 1955 r., WA, t. 23, s. 293–294.
Rajewski Z., 1957a, Metoda doświadczalna w badaniach archeologicznych, ZOW, R. 23, z. 1, s. 5–13.
Rajewski Z., 1957b, Archeologiczny Obóz Szkoleniowy w Biskupinie w 1956 r., WA, t. 24, s. 163.
Rajewski Z., 1962, Międzyuczelniany Archeologiczny Obóz Szkoleniowy w Biskupinie w r. 1960, WA, t. 28, s. 298–299.
Romanowska-Grabowska O., 1991, Gród halsztacki w Izdebnie, gm. Rogowo, [w:] Prahistoryczny gród w Biskupinie. Problematyka osiedli obronnych na początku epoki żelaza, red. J. Jaskanis, Warszawa, s. 217–224.
Sprawozdanie, 1984, Sprawozdanie z działalności Oddziału PMA w Biskupinie za rok 1984, archiwum MAB, sygn. arch. 5/1, Biskupin.
Szafrański W., 1950, Wyniki prac wykopaliskowych na stanowisku nr 6 w Biskupinie, pow. Żnin, Sprawozdania PMA, t. 3, s. 123–144.
Trapszyc A., 2022, Jan Grześkowiak (1934–1999) – toruński archeolog z pałuckim rodowodem. Biografia interpretatywna, [w:] Trzy Jubileusze, s. 187–198.
Wałaszewska M., 2017, Włodzimierz Hołubowicz (1908–1962) w „okresie toruńskim” (1946–1950) – osiągnięcia naukowe i kontrowersje archeologiczne pierwszych lat powojennych, maszynopis rozprawy doktorskiej w archiwum Instytutu Archeologii UMK, Toruń.
Wawrzykowska B., 2002, Zarys historii muzealnych zbiorów archeologicznych w Toruniu, [w:] Archeologia toruńska. Historia i teraźniejszość, red. B. Wawrzykowska, Toruń, s. 31–56.
Ważny T., 2001, Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce, Gdańsk.
Ważny T., 2009, Dendrochronologia drewna biskupińskiego, czyli co drzewa zapisały w przyrostach rocznych, [w:] Stan i perspektywy zachowania drewna biskupińskiego, Biskupińskie Prace Archeologiczne, nr 7, red. L. Babiński, Biskupin, s. 63–74.
Wilke G., 1985, Most wczesnośredniowieczny z Bobęcina koło Miastka. Wstępne wyniki archeologicznych badań podwodnych i analiz dendrochronologicznych jego reliktów, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, t. 11, Archeologia podwodna 2, s. 3–26.
Woźny J., 2017, Idea grodów „typu biskupińskiego” wczoraj i dziś, [w:] Archeologia i społeczeństwo. Wędrówki śladami wzajemnych relacji, red. J. Woźny, Bydgoszcz, s. 101–107.
Żurowski K., 1953, Uwagi na temat obróbki rogu w okresie wczesnośredniowiecznym, Przegląd Archeologiczny, t. 9, z. 2–3, s. 395–402.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Szymon Rosołowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 498
Liczba cytowań: 0
