Castrum et curia. Studia nad rozwojem prywatnych siedzib obronnych oraz ich zapleczy od średniowiecza do nowożytności na przykładzie włości rodu Pałuków i ich następców
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2018.009Słowa kluczowe
Pałuki, Łekno, Danabórz, Gołańcz, Szubin, zamki, kastellogia, archeologia średniowieczaAbstrakt
Głównym zadaniem projektu badawczego, dotyczącego prywatnych siedzib obronnych oraz ich zapleczy od średniowiecza do nowożytności na przykładzie włości
rodu Pałuków i ich następców jest kompleksowa analiza czterech założeń obronnych zlokalizowanych na terenie historycznych Pałuk – grodziska stożkowatego w Łeknie,
wieży mieszkalnej w Danaborzu, zamku w Gołańczy oraz rezydencji w Szubinie. Wszystkie charakteryzują się XIV-wieczną metryką, co pozwala na prześledzenie procesu
budowy struktur prywatnych włości niemal od samego ich początku aż po zanik bądź przekształcenie w późnonowożytne zespoły dworskie.
Bibliografia
Bieniak J. 1985 Krąg rodzinny biskupa kujawskiego Macieja Pałuki (korekta do Rodu Pałuków Władysława Semkowicza), Zapiski Historyczne, t. 50, z. 3, s. 85–117.
Cnotliwy E. 1995 Badania weryfikacyjne późnośredniowiecznych siedzib obronnych w zachodniej części Pałuk, [w:] Studia i materiały do dziejów Pałuk, t. 2, red. A. M. Wyrwa, Poznań, s. 321–373.
Dernoga M. 2003 Ruiny budowli gotyckiej w Danaborzu, stan. 18 (gm. Wągrowiec, woj. wielkopolskie). Badania archeologiczno-architektoniczne, [w:] Studia do dziejów Pałuk, t. 5, red. A. M. Wyrwa, Poznań, s. 93–106.
Grygiel R. 2001 Curia cum fortalicio (dwór i wieża obronna) podstawą układu rezydencjonalnego późnośredniowiecznej siedziby rycerskiej w Wielkopolsce, [w:] Rezydencje w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa, s. 204–218.
Grygiel R., Jurek T. 1996 Doliwowie z Nowego Miasta nad Wartą, Dębna i Biechowa. Dzieje rezydencji i ich właścicieli, Łódź.
Helsztyński S. 1922 Trzy stolice Pałuk, Wici Wielkopolskie, R. 3, nr 9, s. 67–68.
Kajzer L. 2002 Wieże zamków Prowincji Wielkopolskiej, Archeologia Historica Polona, t. 12, s. 47–71.
Karczewska J. 2006 Szlachta pałucka i jej majątki w XV wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów Pałuk, t. 6: Terra Palucensis et monasterium in Lokna. XXV lat badań archeologiczno-architektonicznych w łekneńskim kompleksie osadniczym, red. A. M. Wyrwa, Poznań, s. 155–181.
Karczewska J. 2010 Własność szlachecka na pograniczu wielkopolsko-kujawskim w pierwszej połowie XV wieku, Kraków.
Kohte J. 1897 Verzeichnis der Kunstdenkmaler der Provinz Posen, t. 4, Berlin.
Kołodziejski S. 1994 Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kraków.
Kowalski J. 2010 Gotyk Wielkopolski, Poznań.
Lasek P. 2013 Turris fortissima nomen Domini. Murowane wieże mieszkalne w Królestwie Polskim od 1300 r. do połowy XVI w., Warszawa.
Marciniak-Kajzer A. 2001 Fundacje architektoniczne małopolskich Leliwitów, Łódź.
Marciniak-Kajzer A. 2011 Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź.
Olszacki T., Różański A. 2015 Zamek w Gołańczy. Dzieje i architektura od połowy XIV po schyłek XVIII stulecia, Gołańcz.
Semkowicz W. 1907 Ród Pałuków, Kraków.
Skuratowicz J. 2001 O najstarszych prywatnych zamkach w Wielkopolsce, [w:] Zamek i dwór w średniowieczu od XI do XV wieku. Materiały XIX Seminarium Mediewistycznego, red. J. Wiesiołowski, Poznań, s. 24–29.
Słownik 1880 Słownik geograficzny królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, Warszawa.
Szybkowski S. 2002 Zamek szubiński w powiecie kcyńskim w XIV–połowie XV wieku i jego właściciele, [w:] Zamki i przestrzeń społeczna w Europie Środkowej i Wschodniej, red. M. Antoniewicz, Warszawa, s. 353–373.
Wędzki A. 1992 Rezydencja w Szubinie na Pałukach w świetle źródeł pisanych, Żnin–Szubin.
Woźny J. 2018 Archeologia Szubina na tle dziejów Pałuk i regionu kujawsko-pomorskiego, Bydgoszcz.
Zajączkowska T. 2002 Średniowieczna siedziba rycerska w Szubinie na Pałukach. Nowe odkrycia, nowe hipotezy, Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu, t. 7, s. 198–203.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 898
Liczba cytowań: 0
