Castrum Zwitinense. The Early Medieval settlement complex in Grążawy on Drwęca
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2016.006Keywords
miejsca centralne, grody wczesnośredniowieczne, kasztelaniaAbstract
Castellan strongholds met several essential functions resulting from their rank – the administrative, economic, military, judicial, residential and religious ones. All of them, as indicated by written and archaeological sources, refer to Świecie on the Drwęca River. To duties of stronghold-territorial administration belonged marketplace and route peace. This entitled the castellan to salary in trade and communication taxes income. He received half of taverns’ incoms, market tax and tolls on bridges and river crossings within the castellany. Military role of the centre in Świecie on Drwęca resulted from both the strategic defensive position itself – on a peninsular elevation at the confluence of two rivers, on the outskirts of the Piast state, at the trade route (bridge crossing on the Brynica River), as well as the vast and impressive form of defensive ramparts. It was also associated with settlement and economic importance, resulting from the need to keep the stronghold crew. The results of excavations conducted in several seasons allowed to identify remains of inside buildings of both stronghold’s segments, its fortifications, as well as different phases of use. In the light of data resulting from the pottery material analysis as well as radiocarbon and dendrochronological dates, the time of functioning of the settlement complex in Świecie on Drwęca is determined to the turn of the 11th and 12th centuries to the first half of the 13th century, taking into account several phases of its use. About the mid-11th century an open settlement was formed, it is possible that in the second half of the 11th century or at the turn of the 11th and 12th centuries was built a two segment fortress as a single urban complex, which was destroyed several times. The first traces of at least partial destruction by fire of the stronghold fortifications date back to the mid- 11th century, the later ones probably to the end of the 12th century. We also know that the stronghold along with the adjacent settlement was still in operation in the first half of the 13th century, however, it is hard to determine, if in the late Middle Ages it was settled in full, because faint traces from this period exclude its intensive use.
References
Centrum i zaplecze – Centrum i zaplecze w wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej, red. S. Moździoch, Spotkania Bytomskie 3, Wrocław
Arnold S., 1968 Z dziejów średniowiecza. Wybór pism, Warszawa.
Boguwolski R., Poliński D., 1997 Wczesnośredniowieczne osiedle w Wieldządzu, woj. toruńskie (badania 1995 roku), [w:] Wczesnośredniowieczny szlak lądowy z Kujaw do Prus (XI wiek). Studia i materiały, red. W. Chudziak, Toruń, s. 131–161.
Bojarski J., 1997a Wczesnośredniowieczne grodzisko w Szynwałdzie, woj. toruńskie (badania w 1995 roku), [w:] Wczesnośredniowieczny szlak lądowy z Kujaw do Prus (XI wiek). Studia i materiały, red. W. Chudziak, Toruń, s. 163–186.
Bojarski J., 1997b Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Klasztorku, woj. elbląskie, stanowiska 1 i 4 (badania w 1995 roku), [w:] Wczesnośredniowieczny szlak lądowy z Kujaw do Prus (XI wiek). Studia i materiały, red. W. Chudziak, Toruń, s. 187–217.
Buczek K., 1964 Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław.
Buko A., 1999 Wczesnośredniowieczna aglomeracja sandomierska. Początki i podstawy rozwoju, [w:] Centrum i zaplecze, s. 197–2003.
Chudziak W., 1991 Periodyzacja rozwoju wczesnośredniowiecznej ceramiki z dorzecza dolnej Drwęcy (VII–XI/XII w). Podstawy chronologii procesów zasiedlenia, Toruń.
Chudziak W., 1996 Zasiedlenie strefy chełmińsko-dobrzyńskiej we wczesnym średniowieczu (VII–XI wiek), Toruń.
Chudziak W., 1997 Dalekosiężne szlaki komunikacyjne w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej w X–XI wieku, [w:] Benedyktyńska praca. Studia historyczne ofiarowane O. Pawłowi Sczanieckiemu w 80-rocznicę urodzin, red. O. J. A. Spież, oprac. Z. Wielgosz, Kraków–Tyniec, s. 101–118.
Chudziak W., 1999 Geneza i rozwój wczesnośredniowiecznych grodów w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej, [w:] Studia nad średniowiecznym osadnictwem ziemi chełmińskiej, red. W. Chudziak, Toruń, s. 137–158.
Cieśla I., 1958 Taberna wczesnośredniowieczna na ziemiach polskich, Studia Wczesnośredniowieczne, t. 4, s. 158–222.
Dąbrowski J., 1999 Wczesnośredniowieczne pucharki ceramiczne z terenu Polski, [w;] Studia nad średniowiecznym osadnictwem ziemi chełmińskiej, red. W. Chudziak, Toruń, s. 227–256.
Dulinicz M., 1999 Uwagi o początkach ośrodków handlowych na południowym wybrzeżu Bałtyku (VIII–IX w.), [w:] Centrum i zaplecze, s. 97–107.
Dzieduszycki W., 1982 Wczesnomiejska ceramika kruszwicka w okresie od 2. połowy X w. do połowy XIV w., Wrocław.
Grążawski K., 2002 Przemiany w wytwórczości garncarskiej w rejonie środkowej Drwęcy we wczesnym średniowieczu, Włocławek.
Grążawski K., 2005 Kasztelania świecka i michałowska. Studia nad kształtowaniem się struktur państwa piastowskiego na pograniczu polsko-pruskim, Włocławek.
Grążawski K., 2009 Ziemia lubawska na pograniczu słowiańsko-pruskim w VIII–XIII w. Studium nad rozwojem osadnictwa, Olsztyn.
Hoczyk-Siwkowa S., 1999 Małopolska północno-wschodnia w VI–X wieku. Struktury osadnicze, Lublin.
Janowski A. 2002 Wczesnośredniowieczna ceramika naczyniowa z Ostrowitego, woj. pomorskie (stanowisko 1), [w:] Studia nad średniowiecznym osadnictwem ziemi chełmińskiej, t. 4, red. W. Chudziak, Toruń, s. 173–232.
Kurnatowska Z., 1999 Centrum i zaplecze. Model Wielkopolski, [w:] Centrum i zaplecze, s. 53–57.
Lewczuk J., 1999 Gród i jego zaplecze w świetle badań powierzchniowych AZP na terenie województwa zielonogórskiego, [w:] Centrum i zaplecze, s. 227–236.
Modzelewski K., 1980 Między prawem książęcym a władztwem gruntowym. 2: Instytucja kasztelanii majątkowych kościoła w Polsce XII–XIII w., Przegląd Historyczny, t. 71, nr 3, s. 449–480.
Modzelewski K., 1987 Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Warszawa.
Moździoch S., 1990 Organizacja gospodarcza państwa wczesnopiastowskiego na Śląsku. Studium archeologiczne, Wrocław.
Moździoch S., 1999 Miejsca centralne Polski wczesnopiastowskiej – organizacja przestrzeni we wczesnym średniowieczu jako źródło poznania systemu społeczno-gospodarczego, [w:] Centrum i zaplecze we wczesnosredniowiecznej Europie Środkowej, red. S. Moździoch, Spotkania Bytomskie 3, Wrocław, s. 21–44.
Moździoch S., 2002 Castrum Muntissimum Bytom. Lokalny ośrodek władzy w państwie wczesnopiastowskim, Warszawa.
Poliński D., 1996 Przemiany w wytwórczości garncarskiej na ziemi chełmińskiej u schyłku wczesnego i na początku późnego średniowiecza, Archaeologia Historica Polona, t. 4, Toruń.
Urbańczyk P., 1999 Procesy centralizacji władzy w okresie przechodzenia do organizacji wczesnopaństwowych, [w:] Centrum i zaplecze, s. 61–67.
Urbańczyk P., 2000 Władza i polityka we wczesnym średniowieczu, Wrocław.
Wróblewski W., Nowakiewicz T., 2003 Ceramika „pruska” i „słowiańska” we wczesnym średniowieczu, [w:] Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, red. M. Dulinicz, Warszawa, s. 165–181.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1021
Number of citations: 0