Między akademią a życiem: wiedza naukowa i potoczna w perspektywie doświadczenia osobistego i zawodowego etnografa

Autor

  • Artur Trapszyc Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prufferowej w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.12775/ZWAM.2020.7.15

Słowa kluczowe

wiedza naukowa, wiedza potoczna, doświadczenie osobiste, doświadczenie zawodowe, doświadczenie, autoetnografia

Abstrakt

Wiedza naukowa to podstawowe narzędzie pracy antropologa. Są jednak miejsca, nawet w obszarze poczynań profesjonalnych, kiedy sięgamy do wiedzy potocznej. Staram się penetrować te zakątki, głównie jednak w przestrzeni muzeum. Odwołując się do literatury, wskazuję źródła myślenia potocznego i zakresy jego współistnienia z wiedzą akademicką. Zwracam też uwagę na miejsca gdzie wiedza „oddolna” jest i była zawsze obecna: kulturę ludową, kulturę masową, kulturę życia codziennego.
Myślenie tego rodzaju to wielki bagaż doświadczenia osobistego. Stąd w kilku miejscach uprawiam autoetnografię; sięgam do swych wspomnień z życia przedakademickiego. Moje rozważania dotyczą również kondycji samej antropologii. Zastanawiam się czy przypisane naszej dyscyplinie obserwacje i diagnozy obserwowane poza sferą nauki („praktyki ludowe”), można uznać za „ludową etnografię”.

Bibliografia

Barański Janusz

: Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Boas Franz

Umysł człowieka pierwotnego, przeł. M. Pawluczuk, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Brocki Marcin

: Sposoby artykulacji potocznych doświadczeń a porządek doświadczenia wymuszony praktyką etnograficzną, [w:] Humanistyka i dominacja. Oddolne doświadczenia społeczne w perspektywie zewnętrznych rozpoznań, red. T. Rakowski, A. Malewska-Szałygin, Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Uniwersytetu Warszawskiego.

Bronk Andrzej

: Krajobraz postmodernistyczny, „Ethos”, nr 33-34.

Burszta Józef

: Chłopskie źródła kultury, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Burszta Wojciech, J.

: Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań: Zysk i s-ka Wydawnictwo

s.c.

: Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Brzeziński Dariusz

: Teoria socjologiczna jako narzędzie zmiany? Analiza performatywnego wymiaru myśli społecznej Zygmunta Baumana, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.

Buchowski Michał

: Fratrie i klany nowo-plemienia antropologów w Polsce, [w:] Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, red. A. Posern-Zieliński, Poznań: Prace

Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, nr 6.

Czaja Dariusz

: Anatomia duszy. Figury wyobraźni i gry językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu

Jagiellońskiego.

Czerwiński Marcin

: Przedmowa, [w:] T. Hołówka, Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, Biblioteka Myśli Współczesnej.

Domańska Ewa

: Historiografia czasu postmodernizmu po postmodernizmie (retrospekcja), [w:] Wobec kultury. Problemy antropologa, red. G. E. Karpińska, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 35.

Eichstaedt Jarosław, Piątkowski Krzysztof (red.)

: Nie-złota legenda: kanoniczność i apokryficzność w kulturze, Ożarów: Colloquia Ethnologica 1, Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich.

Geertz Clifford

: Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. D. Wolska, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Gellner Ernest

: Postmodernizm, rozum i religia, przeł. M. Kowalczuk, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Gostomski Anzelm

: Gospodarstwo, Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Seria: Biblioteka Narodowa, Seria I, Nr 139.

Hastrup Kirsten

: Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, przeł. E. Klekot, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Hołówka Teresa

: Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, Biblioteka Myśli Współczesnej.

Jastrzębski Bartosz

: Vestigia Dei, Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.

Kacperczyk Anna

: Autoetnografia — technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, tom 10, nr 3, www.

przegladsocjologiijakosciowej.org., data odczytu: 20.04.2020.

Kaniowska Katarzyna

: Inspiracje i konsekwencje antropologizacji etnologii polskiej, [w:] Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, red. A. Posern-Zieliński, Poznań: Prace Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk, nr 6.

: Opis — klucz do rozumienia kultury, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 39.

: Antropologia i problem pamięci, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, nr 3-4.

Kloch Zbigniew

: Kultura doświadczenia potocznego. Semiotyczne aspekty codzienności Eseje, Warszawa,

Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Koschany Rafał

: Przypadek. Kategoria egzystencjalna i artystyczna w literaturze i filmie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Krajewski Marek

: Kultury kultury popularnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Seria Socjologia, nr 34.

Kroeber Alfred Louis

: Istota kultury, [w:] Świat człowieka — świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, red. E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, przeł. P. Sztompka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kubina Wiktor

: Ogólna charakterystyka postmodernizmu (aspekt filozoficzny), „Sympozjum”, r.2, 2(3).

Kuligowski Waldemar

: Antropologia refleksyjna. O rzeczywistości tekstu, Poznańskie Studia Etnologiczne nr 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Kumaniecki Kazimierz

: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Obrębski Józef

: Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje, opr. A. Engelking, Warszawa: Oficyna Wydawnicza

Rytm, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Pałubicka Anna

: Myślenie w perspektywie poręczności a pojęciowa konstrukcja świata, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.

: Gramatyka kultury europejskiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Epigram.

Piasek Wojciech

: Historia jako wiedza lokalna. „Antropologiczne przesunięcie” w badaniach nad historiografią PRL, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja

Kopernika.

: Etnografia myśli potocznej w dziedzinie pozaakademickich relacji z przeszłością.

Myśl potoczna jako przedmiot badań historii historiografii, HISTORIA@TEORIA,

nr 2017/2(4), http://dx.doi.org/10.14746/ht.2017.4.2.09, data odczytu: 04.05.2019.

Pomieciński Adam

: Pomiędzy antropologią zaangażowaną a osobistą, [w:] Zanikające granice. Antropologizacja

nauki i jej dyskursów, red. A. Pomieciński, S. Sikora, Poznań: Biblioteka Telgte.

Posern-Zieliński Aleksander

: Etnologia i antropologia kulturowa w formalnej i rzeczywistej strukturze nauki, [w:] Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, red. A. Posern-Zieliński, Poznań: Prace Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk, nr 6.

Robotycki Czesław

: Etnografia wobec kultury współczesnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

: O banalizacji tekstów w etnografii, [w:] Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, red. A. Posern-Zieliński, Poznań: Prace Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk, nr 6.

Sikora Sławomir

: Odwrócone spojrzenie albo antropologizacja antropologii, [w:] Zanikające granice.

Antropologizacja nauki i jej dyskursów, red. A. Pomieciński, S. Sikora, Poznań: Biblioteka Telgte.

Sulima Roch

: Antropologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Święch Iwona

: Czytanie wystawy. Naprawdę piękny jest tylko teatr nieruchomy, „Rocznik Muzeum Etnograficznego w Toruniu”, tom 2.

Święch Jan

: Uwagi na marginesie ankiety: Polskie muzeum etnograficzne w XXI wieku w czasopiśmie „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej”, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej”, nr 1/2014, http://zwam.ptl.info.pl/wp-content/uploads/

/08/Swiech.pdf, data odczytu: 01.04.2020.

Święch Jan, Tubaja Roman

: Szkoły i kierunki w etnologii a muzealnictwo etnograficzne w Polsce, [w:] Przeszłość etnologii polskiej w jej teraźniejszości, red. Z. Jasiewicz, T. Karwicka, Poznań: Prace Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk, nr 10.

Wesoły Marian

: „Najwyższe dobro człowieka”– słowa Sokratesa w obliczu wyroku śmierci, [w:] Filozofia wobec nauki, człowieka i społeczeństwa, red. K. Łastowski, P. Zeidler, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej

Pobrania

Opublikowane

2020-12-31

Jak cytować

1.
TRAPSZYC, Artur. Między akademią a życiem: wiedza naukowa i potoczna w perspektywie doświadczenia osobistego i zawodowego etnografa. Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej [online]. 31 grudzień 2020, nr 7, s. 269-. [udostępniono 2.12.2024]. DOI 10.12775/ZWAM.2020.7.15.

Numer

Nr 7 (2020)

Dział

Artykuły naukowe

Licencja

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

 2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 1028
Liczba cytowań: 0