Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Lista recenzentów
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Archaeologia Historica Polona

„Jesteś tym, co jesz?” Dieta średniowiecznych i nowożytnych populacji w oparciu o analizy stabilnych izotopów (13C, 15N)
  • Strona domowa
  • /
  • „Jesteś tym, co jesz?” Dieta średniowiecznych i nowożytnych populacji w oparciu o analizy stabilnych izotopów (13C, 15N)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 27 (2019): Archaeologia Historica Polona /
  4. Artykuły

„Jesteś tym, co jesz?” Dieta średniowiecznych i nowożytnych populacji w oparciu o analizy stabilnych izotopów (13C, 15N)

Autor

  • Marta Pietruszka Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski

DOI:

https://doi.org/10.12775/AHP.2019.014

Słowa kluczowe

dieta, stabilne izotopy, średniowiecze, nowożytność

Abstrakt

Dieta populacji historycznych była prezentowana na łamach wielu publikacji przez badaczy różnych specjalności. Coraz częściej, szczególnie w literaturze zagranicznej, sposoby odżywiania się dawnych społeczności opisuje się na podstawie badań stabilnych izotopów węgla 13C i azotu 15N. Analizując ich zawartości korzysta się z zasady „jesteś tym, co jesz”, co oznacza, że poziom pierwiastków zawarty w tkankach organizmu określa sposób odżywiania się osobnika w ciągu jego życia. Ze względu na zawiłe procesy metaboliczne zachodzące w organizmach, prawidłowe odczytanie diety człowieka sprawia badaczom wiele trudności. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych możliwości i ograniczeń badawczych metody, zagrożeń wynikających z interpretacji wyników oraz jej przydatności w badaniach nad kulturą średniowiecznej i nowożytnej Europy.

Bibliografia

Bäckström Y., Mispelaere J., Ingvarsson A., Fjellström M., Britton K., 2018, Intergrating isotopes and documentary evidence: dietary patterns in a late medieval and early modern mining community, Sweden, Archaeological and Anthropological Sciences, t. 10(8), s. 2075–2094.

Błaszczyk D., 2018, Pochodzenie i dieta mężczyzny pochowanego w grobie D162 z cmentarzyska w Bodzi w świetle badań izotopowych, Światowit, t. 13–14, s. 133–157.

Braudel F., 1992, Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVII wiek, Warszawa.

Doi H., Akamatsu F., González A. L., 2017, Starvation effects on nitrogen and carbon stable isotopes of animals: an insight from meta-analysis of fasting experiments, Royal Society Open Science 4, s. 1–10 (doi: 10.1098/rsos.170633).

Hedges R., 2009, Studying human diet, [w:] The Oxford handbook of archaeology, red. B. Cunliffe, C. Gosden, R. A. Joyce, Oxford, s. 484–518.

Hedges R., Stevens R., Koch P., 2005, Isotopes in bones and teeth, [w:] Isotopes in palaeoenvironmental research, red. M. J. Leng, Springer, s. 117–145.

Hoffmann R. C., 2005, A brief history of aquatic resource use in medieval Europe, Helgoland Marine Research, t. 59(1), s. 22–30.

Ingensiep H. W., 2007, „Der Mensch ist, was er isst”: Natur und kultur der Ernährung aus anthropologischer Sicht, Essener Unikate, nr 30, s. 52–59.

Lamb A. L., Evans J. E., Buckley R., Appleby J., 2014, Multi-isotope analysis demonstrates significant lifestyle changes in King Richard III, Journal of Archaeological

Science, t. 50, s. 559–565.

Łubocka Z., Gronkiewicz S., 2015, Analiza zmian patologicznych i wybranych wyznaczników stresów oraz izotopów stabilnych w materiale osteologicznym z wczesnonowożytnego cmentarza Salwatora we

Wrocławiu, [w:] Cmentarz Salwatora. Pierwsza nekropolia wrocławskich protestantów, red. K. Wachowski, Wratislavia Antiqua 21, Wrocław, s. 143–162.

Mays S. A., 1997, Carbon stable isotope ratios in mediaeval and later human skeletons from Northern England, Journal of Archaeological Science, t. 24, s. 561–567.

Olsen K. C., 2013, A multi-isotope investigation of two medieval german populations: insight into the relationship among diet, disease, and tissue isotopic compositions, Electronic Thesis and Dissertation Repository, paper 1573.

Pawełczyk S., Pazdur A., Sensuła B., Kaczka R. J., 2012, Drzewa jako archiwum izotopowe klimatu i wpływu człowieka na środowisko, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie, R. 14, z. 1, s. 205–211.

Polet C., Katzenberg M. A., 2003, Reconstruction of the diet in a mediaeval monastic community from the coast of Belgium, Journal of Archaeological Science, t. 30,

s. 525–533.

Reitsema L. J., Kozłowski T., 2010, Wstępne sprawozdanie z analiz izotopowych szczątków ludzkich i zwierzęcych, [w:] Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4), Mons Sancti Laurentii, t. 5, red. W. Chudziak, Toruń, s. 135–137.

Reitsema L. J., Crews D. E., Polcyn M., 2010, Prelimary evidence for medieval Polish diet from carbon and nitrogen stable isotopes, Journal of Archeological Science, t. 37, s. 1413–1423.

Reitsema L. J., Kozłowski T., Makowiecki D., 2013, Human-environment interactions in medieval Poland: a perspective from the analysis of fauna stable isotope ratios, Journal of Archaeological Science, t. 40, s. 3636–3646.

Reitsema L. J., Kozłowski T., Jankauskas R., Drążkowska A., Krajewska M., 2015, Dieta przedstawicieli elit społecznych Rzeczypospolitej na podstawie analizy stabilnych izotopów węgla i azotu w szczątkach szkieletowych, [w:] Kultura funeralna elit I Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w. na terenie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Próba analizy interdyscyplinarnej, red. A. Drążkowska, Toruń,

s. 230–245.

Schoeller D. A., 1999, Isotope fractionation: why aren’t we, what we eat?, Journal of Archaeological Science, t. 26, s. 667–673.

Schoeninger M. J., Moore K., 1992, Bone stable isotope studies in archaeology, Journal of World Prehistory, t. 6(2), s. 247–296.

okładka ahp tom 27

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2020-12-19

Jak cytować

1.
PIETRUSZKA, Marta. „Jesteś tym, co jesz?” Dieta średniowiecznych i nowożytnych populacji w oparciu o analizy stabilnych izotopów (13C, 15N). Archaeologia Historica Polona [online]. 19 grudzień 2020, T. 27, s. 287–298. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/AHP.2019.014.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 27 (2019): Archaeologia Historica Polona

Dział

Artykuły

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 1481
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

dieta, stabilne izotopy, średniowiecze, nowożytność
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa