Naruszenie prawa do wynagrodzenia za pracę w świetle prawa wykroczeń.
Słowa kluczowe
wynagrodzenie, wykroczenie, praca, zbieg przepisówAbstrakt
Prawo do wynagrodzenia za pracę jest podstawowym uprawnieniem pracownika. Prawo wykroczeń chroniło prawo do wynagrodzenia za pracę już w okresie międzywojennym. Wstrzymywanie lub obniżanie wynagrodzenia albo zmuszanie do przyjęcia go w formie innej niż gotówkowej typizował art. 59 Prawa o wykroczeniach z 1932 r. Od tamtej pory prawo karne sensu largo rozszerzyło swą ingerencję w stosunki pracy. Obecnie wykroczenie polegające na naruszeniu prawa do wynagrodzenia za pracę typizuje art. 282 § 1 pkt 1 ustawy - Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Zachowanie sprawcy opisują trzy alternatywne znamiona czasownikowe. W wykładni pojęć społecznej szkodliwości czynu i winy kryteria wypracowane w prawie pracy dla innych celów mogą być stosowane tylko pomocniczo. Zbieg zewnętrzny wykroczenia z przestępstwem złośliwego lub uporczywego naruszania uprawnień pracownika należy rozstrzygnąć w pierwszej kolejności w oparciu o regułę konsumpcji. Obecnie grożące sankcje są zbyt wysokie dla zachowań nieumyślnych.
Bibliografia
Akty prawne
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. - Prawo o wykroczeniach (Dz.U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Prawo o wykroczeniach z dnia 11 lipca 1932 r. (Dz.U. z 1932 r. Nr 60, poz. 572).
Dekret z dnia 26 kwietnia 1948 r. o podwyższeniu grzywien, kar pieniężnych, kar porządkowych i nawiązek (Dz.U. z 1948 r. Nr 24, poz. 161).
Ustawa z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego (Dz.U. z 1950 r. Nr 50, poz. 459).
Dekret o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz sprawowania inspekcji pracy z dnia 10 listopada 1954 r. (t.j. Dz.U. z 1968 r. Nr 8 poz. 47, Dz. U. z 1971 r. Nr 12 poz. 115 oraz z 1974 Nr 24 poz. 142).
Konwencja nr 95 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca ochrony płacy (Dz.U. z 1955 r. Nr 38, poz. 234).
Ustawa – Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1575).
Ustawa – Przepisy wprowadzające Kodeks wykroczeń z dnia 20 maja 1971 r. (Dz.U. z 1971 r. Nr 12, poz. 115, Dz.U. z 1982 r. Nr 35, poz. 228).
Ustawa – Kodeks wykroczeń z dnia 20 maja 1971 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 821, Dz.U. z 2018 r. poz. 79, z 2019 r. poz. 1238 oraz z 2020 r. poz. 568 i poz. 1086).
Ustawa – Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320).
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169).
Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 6 marca 1981 r. (Dz.U. z 1981 r. Nr 6, poz. 23 z późn. zm.).
Ustawa – Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1444).
Ustawa o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1412, Dz.U. z 2019, poz. 1180).
Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2004 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 7, Dz.U. z 2019 r., poz. 622).
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją z dnia 10 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 357).
Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2432).
Orzecznictwo
Wyrok SN z 4 kwietnia 2000 r., I PKN 516/99 (OSNAPIUS 2001/16/516).
Wyrok SN z dnia 4 lutego 2002 r., V KKN 389/01 (OSNKW 2002/5-6/46).
Wyrok SN z dnia 23 września 2009 r. IV KK 66/09 (LEX nr 524064).
Wyrok SN z 27 lipca 2012 r., I PK 53/12 (OSNP 2013/15–16, poz. 173).
Wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 5 grudnia 2013 r., II Ka 322/13 (LEX nr 1718444).
Wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 9 grudnia 2013 r. II Ka 334/13 (LEX nr 1718450).
Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 4 czerwca 2014 r. XI W 7368/13 (LEX nr 1914571).
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 stycznia 2014 r., II AKa 195/13 (LEX nr 1422354).
Wyrok SN z dnia 6 sierpnia 2014 r., V KK 124/14 (LEX nr 1511211).
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11 kwietnia 2016 r., II AKa 506/15 (LEX nr 2044307).
Wyrok TK z 1 grudnia 2016 r. o sygn. akt K 45/14 (Dz.U. z 2016 r. poz. 2208).
Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 grudnia 2016 r., XVII Ka 1169/16 (LEX nr 2184412).
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 stycznia 2017 r., II AKa 251/16 (OSAŁ 2017/1/43).
Wyrok Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 31 lipca 2018 r., II W 179/18 (LEX nr 2600920).
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 24 stycznia 2013 r. o sygn. I KZP 19/12 (OSNKW 2013/2/13).
Monografie i opracowania
Bojarski, Marek, Radecki, Wojciech, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
P. Daniluk, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2015.
Florek, Ludwik, Prawo pracy, Warszawa 2017.
Grześkowiak, Alicja, Wiak, Krzysztof (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015.
Hicks, John Richard, The Theory of Wages, Londyn 1963.
Hryniewicz-Lach, Elżbieta [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz do artykułów 117-221, red.Królikowski, Michał, Zawłocki, Robert, Warszawa 2017.
Jaśkowski, Kazimierz, Maniewska, Eliza, Kodeks pracy. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem,Warszawa 2019.
Królikowski, Michał, Zawłocki, Robert (red.) Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz do artykułów 117-221, , Warszawa 2017.
Marek, Andrzej i Marek-Ossowska, Aleksandra, Prawo wykroczeń (materialne i procesowe), Warszawa 2019.
Muszalski, Wojciech (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2019.
Nałęcz, Maciej [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. Muszalski Wojciech, Warszawa 2019.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. Pallotinum, Poznań 2012.
Radecki, Wojciech, Rozdział VII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową., [w:], System Prawa Karnego. Tom 10. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red.Warylewski, Jarosław, Warszawa 2019.
Rycak, Artur [w:] Komentarz do Kodeksu pracy, red. Walczak, Krzysztof, Warszawa 2012.
Stefański, Ryszard (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015.
Szeleszczuk, Damian [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Grześkowiak, Alicja, Wiak, Krzysztof, Warszawa 2015.
Świątkowski, Andrzej Marian, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2012.
Walczak, Krzysztof. (red.), Komentarz do Kodeksu pracy, Warszawa 2012.
Walczak, Krzysztof, Zasady wynagradzania za pracę u pracodawców – przedsiębiorców w świetle autonomicznych źródeł prawa pracy, Warszawa 2018.
Warylewski, Jarosław (red.), System Prawa Karnego. Tom 10. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, Warszawa 2019.
Wratny, Jerzy, Kodeks Pracy. Komentarz, Warszawa 2016.
Artykuły w czasopismach
Duda, Jacek, Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2013 r. (I KZP 19/12), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2013, z. 1.
Gubiński, Arnold, W kwestii rozgraniczenia niektórych kategorii wykroczeń i przestępstw, Państwo i Prawo 1972, z. 2.
Radecki, Wojciech, Granice ingerencji prawa karnego w stosunki pracy, Prokuratura i Prawo 2005, nr 6.
Radecki, Wojciech, Kryteria rozgraniczenia wykroczeń i przestępstw przeciwko prawom pracownika, Monitor Prawa Pracy 2005, nr 9.
Radecki, Wojciech, Normatywne ujęcie wykroczenia, Prokuratura i Prawo 2003, nr 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studenckie Zeszyty Naukowe WPiA UMK w Toruniu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 548
Liczba cytowań: 0