KL Gusen w kontekście polityki nazistowskich Niemiec wobec obywateli polskich w pierwszym roku wojny

Abstrakt

Celem powstania tego artykułu nie jest zajmowanie się samą historią KL Gusen, a pokazanie, w jaki sposób był on wprzęgnięty w realizowanie niemieckiej polityki wobec Polski i obywateli polskich w pierwszym roku wojny. Tekst jest przygotowanym do druku referatem, który został wygłoszony na konferencji „Początek nowego ładu: Europa 1939–1940” zorganizowanej w Warszawie w dniach 17–19 września 2019 roku. Zawężenie tematu do okresu jednego roku wynika z cezur czasowych wyznaczonych na potrzeby konferencji. Przedmiotem wystąpienia była analiza okoliczności powstania tego obozu oraz sytuacji więzionych w KL Mauthausen i KL Gusen obywateli polskich w pierwszym roku wojny. KL Gusen jest obozem w dużym stopniu zapomnianym i mało obecnym w pracach naukowych oraz w świadomości społecznej zarówno w Polsce, jak i w innych krajach. W ostatnich latach zaczęto o nim nieco więcej mówić i pisać, aczkolwiek bardziej w kontekście obecnego stanu zachowania terenów poobozowych niż historycznych uwarunkowań jego funkcjonowania. W artykule zostanie podjęta próba ukazania okoliczności założenia obozu, a także odpowiedzi na pytanie, czy KL Gusen może być uznany za szczególny w systemie obozów III Rzeszy. Od początku jego istnienia dominowali w nim więźniowie polscy, co nadaje mu wyjątkowy charakter ze względu na pamięć o losach Polaków podczas II wojny światowej. Rozważania nad jego historią będą prowadzone w kontekście niemieckich celów wojennych, zwłaszcza założeń polityki okupacyjnej na ziemiach polskich.