Antynazistowska polityka na Węgrzech w czasie II wojny światowej

Abstrakt

W tak krótkim artykule nie da się łatwo podsumować węgierskiej polityki antynazistowskiej. Trudność wynika jednak nie tyle z braku politycznej skuteczności prowadzących ją ugrupowań, ile raczej z dużego rozdrobnienia antynazistowskich i antyniemieckich sił politycznych na Węgrzech. Wątpliwości natury metodologicznej wiążą się natomiast z rozróżnieniem między postawami antynazistowskimi, antyfaszystowskimi, antyimperialistycznymi i antyniemieckimi – wszystkich czterech określeń używa się zamiennie, choć mają one różne znaczenia, co wykazuję w dalszej analizie (Pócs, 2018, s. 1). Ponadto społeczny odbiór nazistowskich Niemiec w tym kraju znacznie się zmieniał. W okresie rewizji granic (1938–1941), gdy Hitler pozwolił Węgrom przyłączyć część ziem utraconych po I wojnie światowej2, „Nowa Europa” pod przewodem Rzeszy cieszyła się większą aprobatą zarówno w społeczeństwie, jak i wśród sił politycznych w kraju. Sytuacja zmieniła się już zaledwie kilka lat później, a konkretnie po klęsce węgierskich i niemieckich wojsk w bitwie pod Woroneżem (w styczniu 1943 roku). Od tego czasu coraz więcej Węgrów martwiło się o wynik wojny (Juhász, 1983, s. 104). W artykule dokonuję przeglądu najważniejszych sił politycznych i środowisk intelektualnych, które ostatecznie przeciwstawiły się niemieckiemu ekspansjonizmowi i państwowej ideologii III Rzeszy.