Geneza brytyjskiej gwarancji dla Polski z 31 marca 1939 roku

Abstrakt

Brytyjski premier Arthur Neville Chamberlain 31 marca 1939 roku podczas wystąpienia w Izbie Gmin udzielił Polsce deklaracji gwarancyjnej. Nie ule­ga już dzisiaj wątpliwości, że Zjednoczone Królestwo nie gwarantowało integralności terytorialnej Rzeczypospolitej, lecz wyłącznie jej niepodległość – co otwierało drogę do pokojowego rozwiązania niemiecko-polskiego sporu o Gdańsk i tzw. korytarz. Deklaracja gwarancyjna przyniosła prze­łom w stosunkach na linii Warszawa–Londyn, doprowadzając do bezpo­średniej politycznej współpracy między obu państwami na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej.

Właśnie poszukiwanie źródeł wyjściowych deklaracji gwarancyjnej Chamberlaina dla Polski stało się celem tego krótkiego opracowania. Podzielając bowiem utrwalony w historiografii pogląd, że bez złamania układu monachijskiego przez Niemcy trudny byłby do wyobrażenia poważ­ny dialog polityczny między Polską a Wielką Brytanią, warto się zastano­wić, czy pierwszych zwiastunów przerzucenia mostu bezpośredniego po­rozumienia między Londynem a Warszawą można upatrywać już w okresie kryzysu sudeckiego.