Polityka ZSRS i III Rzeszy wobec elit polskich w czasie II wojny światowej

Abstrakt

Celem referatu jest pokazanie zarówno specyfiki, jak i wyjątkowości polityki niemieckich nazistowskich władz okupacyjnych, prowadzonej na ziemiach polskich wobec elit, a szczególnie inteligencji.
Wrogi stosunek do inteligencji należącej do innej narodowości niż dominująca w państwie narodowym nie jest czymś wyjątkowym, towarzyszył przez XIX wiek powstawaniu państw narodowych. Widoczny był także podczas nowego kształtowania tych państw i ich granic po I i II wojnie światowej. Szczególnie wrogie traktowanie tych elit, widoczne także w Polsce, miało swoją tradycję, tym bardziej zrozumiałą, że to inteligencja była jądrem, wokół którego tworzyły się narody i państwa narodowe, w niej najsilniejsza była tożsamość narodowa.
Polityka niemiecka wobec narodu polskiego w latach II wojny światowej nawiązywała do tej tradycji, ale równocześnie nadawała jej zupełnie nowe, odmienne znaczenie. Pozostać miała jedynie jego część, którą można było wykorzystać do prostej pracy. Już we wrześniu 1939 roku prowadzono masową, planową eksterminację polskich elit (Sonderfahndungsbuch), kontynuując ją w latach późniejszych (Aktion AB). Eksterminacji ulec miały także osoby nienadające się do pracy, czyli psychicznie chore i upośledzone. Wkrótce rozpoczęto natychmiastową eksterminację osób narodowości i pochodzenia żydowskiego, także należących do polskiej inteligencji.
Podsumowując, wrogi stosunek do inteligencji polskiej nie był, jak wcześniej, częścią polityki nastawionej na asymilację grupy odmiennej narodowościowo, ale elementem ludobójczej polityki, opartej na kryteriach rasowych.