Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku – addenda
DOI:
https://doi.org/10.12775/SP.2023.001Słowa kluczowe
malarstwo tablicowe, malarstwo monumentalne, malarstwo późnogotyckie, Krosno, Humniska, Kombornia, Warzyce, Bieździedza, DomaradzAbstrakt
Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku – addenda
W roku 2007 ukazała się książka Piotra Łopatkiewicza Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku, stanowiąca dysertację doktorską autora przygotowaną w 2003 roku, w Instytucie Historii Sztuki UJ. W pracy tej przedstawiono kilkadziesiąt dzieł malarstwa tablicowego i monumentalnego oraz podjęto próbę powiązania ich z krośnieńskim środowiskiem artystycznym. Analiza i charakterystyka materiału zabytkowego, uwzględniająca tematykę dzieł, pozwoliła na rekonstrukcję rozproszonych nastaw ołtarzowych, omówienie ich genezy artystycznej i pierwotnego miejsca przeznaczenia, w końcu zaś – wyodrębnienie kilku grup dzieł malarstwa, łączących się z konkretnymi warsztatami. Co ważne w kilku przypadkach – po raz pierwszy – możliwe okazało się powiązanie dzieł z imionami czynnych w Krośnie malarzy.
Ujawnienie na przestrzeni ostatnich 20 lat, kilku ważnych zabytków malarstwa tablicowego (Krosno, Kombornia, Warzyce) i monumentalnego (Krosno, Domaradz), skłoniły autora do zaprezentowania zarówno wyników prac badawczych prowadzonych w ostatnim czasie, jak i podjęcia próby powiązania ujawnionych dzieł malarstwa z wyodrębnionymi wcześniej grupami warsztatowymi. Przedstawione wyniki badań dowodzą, iż w dziedzinie malarstwa średniowiecznego tego regionu czas odkryć wciąż jeszcze się nie zakończył, a każde nowe odkrycie, poszerzając zasób znanych dzieł malarskich, skutkować będzie w przyszłości koniecznością dopisywania kolejnych addend.
Bibliografia
Źródła archiwalne:
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu, Visitatio et status ecclesiarium decanatus Crosnensis R. D. Venceslai Sierakowski Ep. Prem. a. D. 1745, sygn. 171.
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu, Inwentarz Parafii w Bieździedzy spisany 26 czerwca 1786 roku po śmierci proboszcza ks. Michała Romera, rkps nr 442.
Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Stefanyka, Oddział Rękopisów, fond 26: M. Potocki, Dziennik konserwatorski hr. M. Potockiego, konserwatora budynków i pamiątek architektury Wschodniej Galicji za lata 1866–1878.
Wydawnictwa źródłowe:
Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Opera Omnia, wyd. A. Przeździecki, t. 8, Liber beneficiorum, t. 2, Kraków 1863, s. 288.
Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1516–1525. Wyd. i oprac. B. Przybyszewski, Kraków 1970, „Źródła do dziejów Wawelu”, t. 5.
Opracowania:
Chrzanowski T., Kornecki M., 1976, Zabytki plastyki gotyckiej diecezji przemyskiej, „Nasza Przeszłość”, t. 46, 1976.
Długajczyk B., Machnik L., 2019, Muzeum Lubomirskich 1823–1940. Zbiór malarstwa, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
Gadomski J., 1995, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500–1540, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.
Hornung Z., 1949, Kościół drewniany w Komborni, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, 1949, nr 3–4, s. 362–363.
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, seria nowa, t. 1, Województwo krośnieńskie, z. 1, Krosno, Dukla i okolice, oprac. autorskie E. Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolot, Instytut Sztuki PAN w Warszawie, Warszawa 1977.
Kozioł Lechowski A., 1997, Parafia Bieździedza w ciągu dziejów. Dokumenty i źródła, Rzeszów.
Lempart-Geratowska M., 2010, Transfer malowideł sztalugowych, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie”, t. 20, Kraków.
Leśniak F., 2002, Duchowni i mieszczanie w Krośnie w XVI i pierwszych dziesięcioleciach XVII wieku, [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 4, pod red. F. Leśniaka, Krosno.
Leśniak F., 2012, Duchowieństwo kościoła parafialnego w Krośnie do połowy XVII wieku, [w:] Kościół parafialny Świętej Trójcy w Krośnie w panoramie dziejów miasta. Materiały z konferencji naukowej pod red. Piotra Łopatkiewicza, zorganizowanej w 500 rocznicę konsekracji kościoła, przeprowadzonej przez Macieja Drzewickiego w 1512 roku, Krosno, 21 września 2012, „Prace Naukowo-Dydaktyczne PWSZ w Krośnie”, t. 58, Krosno, s. 25–37.
Łopatkiewicz P., 1995, Fundacje artystyczne Kamienieckich dla kościoła franciszkańskiego w Krośnie. Uwagi na marginesie odkrycia średniowiecznych malowideł ściennych, „Biblioteka Krośnieńska”, seria zabytki, z. 7, Krosno 1995.
Łopatkiewicz P., 1996, Zabytki plastyki gotyckiej województwa krośnieńskiego. Rzeźba drewniana. Malarstwo tablicowe, Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Krosno.
Łopatkiewicz P., 1997, Najstarsze relikty architektoniczne kościoła parafialnego w Krośnie na tle architektury kościołów Kazimierzowskich, [w:] Kościół Farny w Krośnie – pomnik kultury artystycznej miasta. Materiały z sesji naukowej, pod red. P. Łopatkiewicza, Krosno listopad 1996, Krosno, s. 41–66.
Łopatkiewicz P., 1997, O możliwościach datowania wczesnorenesansowych malowideł zakrystii kościoła parafialnego w Krośnie, [w:] Kościół Farny w Krośnie – pomnik kultury artystycznej miasta. Materiały z sesji naukowej Krosno, listopad 1996, pod red. P. Łopatkiewicza, Krosno, s. 125–127.
Łopatkiewicz P., 1998, Kim był twórca późnogotyckiego epitafium Jana Kamienieckiego w kościele franciszkańskim w Krośnie, [w:] Kościół i klasztor franciszkański w Krośnie – przeszłość oraz dziedzictwo kulturalne. Materiały z sesji naukowej, Krosno listopad 1997, Krosno 1998.
Łopatkiewicz P., 2007, Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku, Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Krosno.
Łopatkiewicz P., 2012, O konsekracji kościoła parafialnego w Krośnie w 1512 roku, [w:] Kościół parafialny Świętej Trójcy w Krośnie w panoramie dziejów miasta. Materiały z konferencji naukowej pod red. P. Łopatkiewicza, zorganizowanej w 500 rocznicę konsekracji kościoła, przeprowadzonej przez Macieja Drzewickiego w 1512 roku, Krosno, 21 września 2012, „Prace Naukowo-Dydaktyczne PWSZ w Krośnie”, t. 58, Krosno.
Łopatkiewicz T., 2022, Najwcześniejsze relacje konserwatorskie o zabytkach Krosna i powiatu oraz ich autor Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki (1810–1878), Bibliotheca Pigoniana, t. 7, Krosno.
Muzeum imienia Lubomirskich, 1889, Nakładem Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, Lwów.
Niemczyk K., 2016, Kamienieccy herbu Pilawa. Z dziejów kariery i awansu szlachty polskiej do 1535/1536 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Pawłowicz E., 1877, Katalog zbiorów Lubomirskich we Lwowie, Lwów 1877.
Potocki M., Zabytki starożytne w Galicyi. (Sprawozdanie z czynności konserwatorskich, co do utrzymania i restauracyi dawnych pomników za czas od r. 1870–1874), „Przewodnik Naukowy i Literacki. Dodatek do „Gazety Lwowskiej”, pod red. W. Łozińskiego, R. 2, 1874, t. 2, nr 6, s. 544–577.
Przewodnik po Muzeum Narodowem w Krakowie, 1909, Odbito w Drukarni „Czasu” w Krakowie, Nakładem Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków.
Sarna W., 1903, Biskupi przemyscy obrządku łacińskiego, cz. 1, 1375–1624, Przemyśl.
Stanisława Tomkowicza Inwentarz zabytków powiatu jasielskiego. Z rękopisów Autora wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopatkiewiczowie, 2001, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków.
Stanisława Tomkowicza Inwentarz zabytków powiatu krośnieńskiego. Z rękopisów Autora wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopatkiewiczowie, 2005, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków.
Wolf-Łozińska B., 1971, Malowidła stropów polskich z 1 połowy XVI w. Dekoracje roślinne i kasetonowe, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 233
Liczba cytowań: 0
