Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Gdański Notatnik Historyczny

Polish property at Westerplatte 1919–1925
  • Home
  • /
  • Polish property at Westerplatte 1919–1925
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 1 (2022) /
  4. Artykuły i przyczynki

Polish property at Westerplatte 1919–1925

Authors

  • Janusz Dargacz Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk Muzeum Gdańska https://orcid.org/0000-0003-3410-4580

DOI:

https://doi.org/10.12775/GNH.2022.02

Keywords

Westerplatte, seaside resort, Bank Związku Spółek Zarobkowych, Jałowiecki, Military Transit Depot, Free City of Gdańsk

Abstract

Westerplatte is present in the collective cognizance mainly as the place where World War 2 began. Both the defense of the peninsula in September 1939 as well as the creation and activities of the Polish garrison have been studied extensively. However, Polish presence at Westerplatte before the peninsula was handed over to Poland in 1924, has been studied far less. In fact, due to the strategic importance of the area, Polish authorities took a keen interest in Westerplatte as early as in 1919, as soon as the decision to create the Free City had been made. In 1919–1920 the Poles bought a number of buildings at Westerplatte, mainly those which comprised the bathing complex. The purchases were made on the instruction of the Polish government with the Bank Związku Spółek Zarobkowych (Bank for the Association of Co-operatives) of Poznań as proxy. The paper describes how and to what end the purchases came to be as well as issues of evicting the inhabitants and demolitions post-1924.

Author Biography

Janusz Dargacz, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk Muzeum Gdańska

Janusz Dargacz – historyk, muzealnik, doktor nauk humanistycznych o specjalności historia XIX w. Zawodowo związany z Instytutem Historii PAN oraz Muzeum Gdańska. Zainteresowania badawcze skupiają się na dziejach Gdańska i Pomorza od XVIII do XX w.

References

Źródła archiwalne:

Archiwum Państwowe w Gdańsku

Rejencja w Gdańsku: 9/467,

Sąd Obwodowy w Gdańsku: 98/3428, 98/3444, 98/4328, 98/6183,

Komisarz Generalny RP w Gdańsku: 259/1166, 259/1566, 259/1779,

Urząd Budownictwa Portowego w Gdańsku-Nowym Porcie: 1026/41,

Akta notariusza Mariana Bielewicza w Gdańsku: 2239/14,

Akta notariusza Bonifacego Łangowskiego w Gdańsku: 2262/6.

Archiwum Akt Nowych

Ministerstwo Spraw Wojskowych w Warszawie: 1192/15, 1192/16.

PAN Biblioteka Gdańska

Rękopisy, Ms. 5200.

Prasa:

„Danziger Neueste Nachrichten”, 1921.

„Danziger Zeitung”, 1920.

„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 1920.

„Gazeta Gdańska”, 1920.

Źródła drukowane:

Adressbuch für Danzig und Vororte 1921, [b.m.r.w.].

Jałowiecki M., Na skraju imperium, Warszawa 2021.

Neues Adreßbuch für Danzig und sämtliche städtische Vororte, 1917, Danzig [1917].

Ostseebad Westerplatte, [Danzig 1898].

Zbiór dokumentów urzędowych dotyczących stosunku Wolnego Miasta Gdańska do Rzeczypospolitej Polskiej, cz. 3: 1924–1926, Gdańsk 1928.

Opracowania:

Dargacz J., Od Sopotów po Stogi. Początki kąpielisk morskich w okolicach Gdańska (1800–1870), Gdańsk 2020.

Dargacz J., Infrastruktura zakładu kąpielowego na Westerplatte na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Wędrówki po dziejach. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Stegnera, red. A. Janicki, I. Janicka, Gdańsk 2022, s. 539–558.

Drzycimski A., Westerplatte. Reduta w budowie 1926–1939, Gdańsk 2014.

Machaliński Z., Mieczysław Jałowiecki – delegat Rządu Polskiego w Gdańsku w latach 1919–1920. Forma i sposób działalności konspiracyjnej Delegacji Rządu Polskiego w Gdańsku na tle nowego układu sił w Europie, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość”, t. 5, 2008, s. 9–23.

Madajczyk-Krasowska B., Skąd mamy swoje Westerplatte, „Dziennik Bałtycki” 2009, nr 79, z 3 kwietnia 2009 r., s. 20–21.

Madajczyk-Krasowska B., Mieczysław Jałowiecki – człowiek, który kupił dla polskiego rządu Westerplatte, https://dziennikbaltycki.pl/mieczyslaw-jalowiecki-czlowiek-ktory-kupil-dla-polskiego-rzadu-westerplatte/ar/3905559 [dostęp: 9 czerwca 2022].

Tuliszka J., Westerplatte 1926–1939. Dzieje Wojskowej Składnicy Tranzytowej w Wolnym Mieście Gdańsku, Toruń 2002.

Wójtowicz-Podhorski M., Westerplatte 1939. Prawdziwa historia, Gdańsk 2009.

Gdański Notatnik Historyczny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-01-03

How to Cite

1.
DARGACZ, Janusz. Polish property at Westerplatte 1919–1925. Gdański Notatnik Historyczny. Online. 3 January 2025. Vol. 1, pp. 35-49. [Accessed 23 December 2025]. DOI 10.12775/GNH.2022.02.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 1 (2022)

Section

Artykuły i przyczynki

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 189
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

Westerplatte, seaside resort, Bank Związku Spółek Zarobkowych, Jałowiecki, Military Transit Depot, Free City of Gdańsk
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop