Report on racial examinations of Kashubians in 1940

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12775/GNH.2024.10

Keywords

Kashubians, racial studies, German occupation, World War II, SS

Abstract

The paper presents a hitherto little known document from the Berlin-Lichterfelde Federal Archive (Bundesarchiv): a report on the 1940 racial examination of a select group of Kashubians from the district of Kartuzy (Ger. Karthaus). The examination was conducted by members of the SS on orders from the Waffen-SS Office for Reinforcements. Presented in the German original and analysed, the document serves as an example of the policies of the German occupation administration towards Pomerania’s Kashubian population, the way it was perceived and treated, and what plans were in play with regard to it.

Author Biography

Jan Daniluk, Uniwersytet Gdański

Jan Daniluk – doktor historii, adiunkt w Zakładzie Historii Gdańska, Pomorza i Regionu Nadbałtyckiego Instytutu Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Wykłada także na Uniwersytecie SWPS w Sopocie. Wcześniej pracował m.in. w Dziale Naukowym Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i gdańskim oddziale Instytutu Pamięci Narodowej. Pasjonat i badacz historii regionalnej, z naciskiem na dzieje Gdańska i Sopotu (XIX–XX w.) oraz okres II wojny światowej na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy. W szerszej perspektywie zajmuje się historią jeńców wojennych w niewoli niemieckiej, SS, SA i niemiecką policją (1933–1945). Osobnym polem jego zainteresowań są dzieje hazardu w Europie (XIX–XX w.).

References

Źródła archiwalne:

Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde

NS 19/3520

NS 21/329

R 1501/5313

Opracowania:

Borzyszkowski J., Historia Kaszubów w dziejach Pomorza. Tom IV: Kaszubi w II RP i w latach II wojny światowej (1920–1945), Gdańsk 2019.

Breza B., Pomiędzy oporem a przystosowaniem. Kaszubi w okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie 1939–1945, [w:] „Rocznik Gdański” 2004, t. LXIV, z. 1–2, s. 49–60.

Daniluk J., SS w Gdańsku. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2013.

Encyklopedia Warszawy, pod red. B. Kaczorowskiego, Warszawa 1994.

Kalendarium Muzeum Narodowego w Warszawie 1939–1945, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/ artykuly/356 [dostęp: 15 maja 2024].

Kołodziej E., Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze 1936–1939, „Niepodległość i Pamięć” 1997, T. 4, z. 3 (9).

Kuraś B., Smoleński P., Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolku, Wołowiec 2017.

Libera Z., Sekcja Rasowo-Ludoznawcza Instytutu na Rzecz Niemieckiej Pracy na Wschodzie w badaniach etnologów i antropologów w Krakowie, [w:] Antropologia i etnologia w czasie wojny. Działalność Sektion Rassen- und Volkstumsforschung Institut für Deutsche Ostarbeit, Krakau 1940–1944, w świetle nowych materiałów źródłowych, pod. red. M. Maja, Kraków 2016.

Schafft G., Od rasizmu do ludobójstwa. Antropologia w Trzeciej Rzeszy, tłum. T. Bałuk-Ulewiczowa, Kraków 2006.

Schmitz-Berning C., Vokabular des Nationalsozialismus, 2. Auflage, Berlin 2007.

Sowula G., Stopnie wojsk niemieckich, [w:] Teczka Hitlera, pod red. H. Eberlego i M. Uhla, tłum. B. Ostrowska, Kraków 2005.

Szatkowski W., Goralenvolk. Historia zdrady, Kraków 2012.

Trebunia-Staszel S., „Lud zdolny do życia”. Górale podhalańscy w oczach niemieckiego okupanta, Warszawa 2019.

Gdański Notatnik Historyczny

Downloads

Published

2025-01-07

How to Cite

1.
DANILUK, Jan. Report on racial examinations of Kashubians in 1940. Gdański Notatnik Historyczny. Online. 7 January 2025. Vol. 3, pp. 196-206. [Accessed 27 December 2025]. DOI 10.12775/GNH.2024.10.

Issue

Vol. 3 (2024)

Section

Miscellanea źródłowe

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 417
Number of citations: 0